شنبه، 2 اردیبهشت ماه 1391 برابر با 2012 Saturday 21 April
نگرانی از انتقال بيماری با آندوسكپی آلوده
جام جم آنلاين: انتشار اخباري مبني بر ضعف بهداشتي در استفاده از دستگاه آندوسكوپي و امكان انتقال بيماري‌هايي مانند ايدز و هپاتيت از اين طريق در سايت‌هاي خبري در حالي سبب نگراني مردم و بيماران شده كه سهل‌انگاري در اين خصوص مورد تاييد است، اما ايجاد نگراني در جامعه به جاي آگاهي دادن، قابل توجيه نيست.آزمايش آندوسكوپي، دقيق‌ترين و مفيدترين راه براي بررسي علل مختلف سوءهاضمه، تشخيص زخم‌ها و سرطان معده است. اما سوال اساسي اين است كه آيا آندوسكوپي مي‌تواند انتقال‌دهنده بيماري‌هايي مانند ايدز يا هپاتيت باشد يا خير؟
داستان از اين قرار است كه به دليل استفاده چندباره از پنس بيوپسي (نمونه‌برداري) يك‌بار مصرف در دستگاه‌هاي آندوسكوپي، احتمال انتقال بيماري‌هاي خطرناكي چون ايدز و هپاتيت وجود دارد، دليل اين كار هم بالا بودن قيمت پنس بيوپسي اعلام شده كه بويژه پس از گراني ارز و بالا‌رفتن تورم در كشور، اين هزينه نسبت به قبل بسيار بيشتر شده است.
پيش از اين هر پنس بيوپسي يك‌بار مصرف تا 350 هزار تومان خريداري مي‌شد كه با افزايش نرخ ارز، پيش‌بيني شده قيمت اين پنس‌ها نيز دو برابر شود.
بر همين اساس، گفته مي‌شود كه اگر مسوولان بيمارستان‌ها يا در مطب‌هاي خصوصي بخواهند براي هر بيمار يك پنس استفاده كنند، هزينه درمان بسيار بالا مي‌رود و كمتر بيماري حاضر مي‌شود چنين هزينه‌اي را بپردازد و از آنجا كه نقش بيمه‌ها در پوشش اين گونه خدمات بهداشتي بسيار ضعيف است، بيماران يا بايد از خير آندوسكوپي شدن بگذرند يا اين‌كه هزينه سنگين بابت اين ماجرا بپردازند.
آندوسكوپ يك لوله باريك و انعطاف‌پذير با دوربيني بر يك سر آن است. اين ابزار كه از طريق برش جراحي يا از طريق دهان يا مقعد وارد بدن مي‌شود، براي بررسي بخش‌هاي مختلف بدن از جمله مفاصل، ريه‌ها، مثانه، دستگاه گوارش و آپانديس به‌كار مي‌رود.
آندوسكوپ‌هاي امروزي بسيار پيشرفته بوده و بنابراين قيمت زيادي هم دارند. اين آندوسكوپ‌ها همچنين داراي لوله‌هايي براي ساكشن يا كشيدن مايع درون معده به خارج، فرستادن هوا به داخل معده و باد كردن آن و عبور دادن وسايل خاصي براي نمونه‌برداري (تكه‌برداري يا بيوپسي) است.
آزمايش آندوسكوپي، دقيق‌ترين و مفيدترين راه براي بررسي علل مختلف سوءهاضمه، تشخيص زخم‌ها و سرطان معده است. اما سوال اساسي اين است كه آيا آندوسكوپي مي‌تواند انتقال‌دهنده بيماري‌هايي مانند ايدز يا هپاتيت باشد يا خير؟
زهره محمدبيگي، كارشناس سازمان انتقال خون، در اين باره به «جام‌جم» توضيح مي‌دهد: يكي از سوالاتي كه سازمان انتقال خون از داوطلبان اهداي خون مي‌پرسد اين است كه آيا از دستگاه آندوسكوپي استفاده كرده‌اند يا خير، دليل اين سوال احتمالا آلوده بودن برخي تجهيزات پزشكي از جمله همين دستگاه به ويروس ايدز و هپاتيت است.
او ادامه مي‌دهد: خطري بالقوه كه احتمال افزايش آمار مبتلايان به ايدز را در كشور بيشتر مي‌كند. البته درباره استفاده از آندوسكوپي در همه جاي دنيا از اهداكننده پرسيده مي‌شود و سازمان انتقال خون مسوول نظارت بر چنين مسائلي نيست و تنها براي اهداكنندگان خود و براي رسيدن به ضريب اطمينان اين سوال را مطرح مي‌كند.
هر چند كه برخي از كارشناسان حوزه سلامت معتقدند بيمار به‌عنوان يك حق مسلم مي‌تواند از پزشك يا مسوول مركز درماني مربوط در خصوص چگونگي رعايت اصول بهداشتي يا ضدعفوني تجهيزات پزشكي سوال كند، اما همه مي‌دانيم كه در عمل چندان احترامي براي اين حق بيماران در نظر گرفته نمي‌شود.
كارشناس سازمان انتقال خون در اين باره مي‌گويد: اين توصيه در شرايطي ارائه مي‌شود كه تعدادي از بيماراني كه به بيمارستان‌هاي دولتي مراجعه مي‌كنند از اخبار مرتبط با بهداشت و سلامت بي‌اطلاع هستند.
به گفته محمدبيگي، اگر توصيه به بيماران براي هوشياري نسبت به سلامتشان، صرفا يك هشدار باشد در درست بودنش ترديدي نيست، اما گرفتاري در جامعه ما آنجاست كه گاهي به جاي درخواست جدي از مسوولان براي رسيدگي به چنين اتفاقات فاجعه‌باري، موضوع به همين توصيه‌ها خلاصه مي‌شود و رسيدگي خاتمه پيدا مي‌كند.
با اين وجود كميسيون بهداشت و درمان مجلس نيز به اين موضوع وارد شده و عبدالجبار كرمي، عضو اين كميسيون اعلام كرده كه از وضعيت ضدعفوني شدن دستگاه‌هاي آندوسكوپي بي‌اطلاع بوده و استفاده چندباره از پنس بيوپسي يك‌بار مصرف را فاجعه دانسته و از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي خواسته كه به اين امر، فورا رسيدگي كند.
امكان خريد نيست، بيمه حمايت نمي‌كند
در بازار تجهيزات پزشكي كشور پنس‌هايي كه براي بيوپسي بيماران (نمونه‌برداري) در آندوسكوپي استفاده مي‌شود، دو نوع است؛ پنس‌هاي يك بار مصرف و پنس‌هايي از جنس فلز كه قابليت استفاده مجدد را داشته و البته بايد بعد از هر بار استفاده كاملا ضدعفوني شوند. قيمت اين پنس‌ها نيز از حداقل 100 هزار تومان تا حداكثر 400 هزار تومان در بازار وجود دارد.
دكتر ايرج خسرونيا، رئيس انجمن متخصصان داخلي كشور درخصوص نحوه استفاده از اين پنس‌ها در آندوسكوپي به «جام‌جم» مي‌گويد: از هر 100 مورد مراجعه براي آندوسكوپي تنها ممكن است 10 مورد از آن نيازمند استفاده از اين پنس‌ها براي بيوپسي باشد كه در صورت يك بار مصرف نبودن پنس، امكان استفاده مجدد آن بدون انجام پروسه كامل ضدعفوني امكان‌پذير نيست.
خسرونيا كه خود نيز براي بيمارانش آندوسكوپي انجام مي‌دهد، تاكيد مي‌كند: اگر در پنس مورد نظر ترشحات معده يا خون باقي مانده باشد، امكان استفاده مجدد از آن سخت مي‌شود و نيازمند انجام ضدعفوني دقيق است كه بيشتر از 5 تا10 دقيقه طول نمي‌كشد.
او با اشاره به اين‌كه آلوده بودن دستگاه آندوسكوپي و لوله‌اي كه وارد بدن و معده مي‌شود به مراتب بيشتر از پنس است، ادامه مي‌دهد: در مطب‌هاي پزشكي كه شايد بيشتر از يك يا دو بيمار براي آندوسكوپي مراجعه نمي‌كنند، زمان و امكان ضدعفوني كردن دستگاه و پنس فراهم است، اما در بيمارستان‌هاي خصوصي و خصوصا مراكز دولتي كه تعداد مراجعه‌كنندگان زياد است احتمال اين‌كه ضدعفوني اين وسايل به‌درستي انجام نشود، وجود دارد.
رئيس انجمن متخصصان داخلي كشور به تعرفه پايين انجام آندوسكوپي در كشور به نسبت هزينه‌هاي واقعي آن اشاره و اظهار مي‌كند: امكان خريد پنس يك‌بار مصرف با قيمت چند‌صد‌هزار‌تومان براي پزشك معالج و بيماران مقدور نيست، از طرفي تعرفه غيرواقعي و نبود حمايت بيمه كه فقط 20 تا 30 هزار تومان از هزينه واقعي حدود 150 تا 200 هزار توماني آندوسكوپي را مي‌پردازد، در ايجاد اين مشكلات بي‌تاثير نيست.
آندوسكوپي انجام دهيد، اما با دقت
براساس گفته‌هاي رئيس انجمن متخصصان داخلي كشور، هر چند بسيار كم اما امكان انتقال بيماري‌ها از طريق دستگاه آندوسكوپي و پنس آلوده مورد استفاده وجود دارد، با اين تفاسير شايد ايجاد هياهو يا ترس در بيماران اشتباه به نظر برسد، اما ابتلا به بيماري‌هاي پرهزينه‌اي (خصوصا هزينه‌هاي اجتماعي و رواني) چون ايدز يا هپاتيت مساله‌اي نيست كه بتوان بسادگي از آن عبور كرد.
