محققان به دلیل نبود ردیف استخدامی مهاجرت می‌کنند

سایت همصدا: خیل عظیمی از نخبگان عرصه سلامت را محققان و دانشمندان علوم دارویی تشکیل می‌دهند که آن‌ها هم مانند دیگر نخبگان این عرصه نیاز به توجه و رسیدگی ویژه دارند. دکتر عباس شفیعی رئیس انجمن داروسازان درباره مشکلاتی که برای نخبه‌ها و به ویژه نخبگان داروساز وجود دارد با سینانیوز، به گفت‌و‌گو نشست.
بیشترین مشکلات و کمبود‌هایی که نخبگان در عرصه داروسازی دارند چیست؟
بیشترین مشکلات نخبگان در زمینه استخدام آن‌ها است تا مشکلات امکاناتی وتحقیقاتی. در حقیقت تجهیزات پژوهش برای محققان ما فراهم است و علت مهاجرت آن‌ها بیشتر به این برمی گردد که نمی‌توانند جایی را برای کار پیدا کنند.
به نظر شما وضعیت مالی نخبگان چگونه است؟
این موضوع به خواسته و توقعات نخبگان برمی گردد. افرادی راضی و قانع و افرادی هم ناراضی و متوقع هستند. با توجه به وضعیت مملکت این طور نیست که افراد از‌‌‌ همان ابتدا دستمزد زیادی داشته باشند. در واقع از ابتدای کار حقوق کمی دارند اما به مرور زمان ترقی می‌کنند.
معتقدم این موضوع عامل اساسی مهاجرت نیست و همین که نخبگان بتوانند استخدام شوند و حقوق نسبتا خوبی دریافت کنند برایشان کافی است تا دیگر تمایلی به رفتن نداشته باشند. مهم‌ترین علت مهاجرت‌ها این است که نمی‌توانند جایی را برای کار پیدا کنند.
چند درصد از دانشجویان در رشته داروسازی مایل به تحصیل در کشور دیگری بودند و به همین دلیل بورسیه گرفتند؟
در حقیقت تعدادی از دانشجویان ما درمرحله‌ام اس هستند و ممکن است برای PHD قبول نشوند والبته شاید هم قبول شوند؛ اما زمانی که کشورهای دیگری مثل آمریکا یا کانادا تقاضا می‌کنند و به آن‌ها بورسیه می‌دهند، نخبگان هم برای گرفتن PHD به خارج از کشور می روند. به نظر من همه که نباید دراینجا PHD بگیرند. عده‌ای از آن‌ها PHD را از کانادا و آمریکا می‌گیرند اما بلاخره این افراد برمی گردند؛ این نیست که هرکسی رفت حتما در آنجا ماندگار شود و عده‌ای برمی گردند وعده‌ای هم برنمی گردند. کشور آمریکا به نیروی کار نیاز دارد به همین دلیل تعداد زیادی از نخبگان از این کشور بورسیه می‌گیرند.
اگر آن‌ها پس از گذراندن PHD بتواند در کشور خودمان استخدام شوند؛ برمی گردند. اما متاسفانه برخی از آن‌ها زمانی که می‌خواهند برگردند؛ امکان استخدام کاری ندارند و بیشتر ماندن‌ها در کشور‌های دیگر، به دلیل نداشتن کار در اینجاست.
به نظر شما چه راهکاری برای این موضوع می‌توان ارائه کرد؟
درباره این موضوع بنده درجشنواره رازی پیشنهادی با رئیس جمهور مطرح کردم که برای نخبگان ردیف استخدامی ایجاد کنند و آقای احمدی‌نژاد در جواب من گفتند: «ما این مسئله را بررسی کردیم که هرنخبه‌ای بخواهد ‌می‌تواند وارد دانشگاه و یا مرکز تحقیقاتی شود و در صورتی که آن‌ها این افراد را بپذیرند ما حقوق آن‌ها را می‌دهیم.» که به نظرم این کاربسیار ارزشمندی است.
اینکه نخبگان در مراکز پژوهشی و دانشگاه‌ها مشغول کار شوند و به مدت ۱ تا ۲ سال از سوی بنیاد ملی نخبگان حمایت شوند، بسیار خوب است. باید گفت اگر دانشجویان فعال باشند، طبیعتا مراکز تحقیقاتی و دانشگاه‌ها آن‌ها را جذب می‌کنند به شرطی که روند پشتیبانی از طرف آن‌ها ادامه پیدا کند. این طور که گفته شده بنیاد نخبگان این پشتیبانی را انجام می‌دهد. به نظرم این فعالیت خوبی است چرا که باعث می‌شود نخبگان به خارج از کشور مهاجرت نکنند و اگر هم برای تحصیل ازکشور خارج می‌شوند دوباره برگردند.
البته در حال حاضرهم کار‌های خوبی در زمینه وام‌های مسکن و ازدواج برای نخبگان انجام گرفته که زمان ما این امکانات نبود.
چه راه حلی برای عدم خروج نخبگان پیشنهاد می‌کنید؟
کشورهای جهان سوم روی نخبه‌هایشان سرمایه گذاری می‌کنند، تربیتشان می‌کنند و تحصیلات عالیه به آن‌ها می‌دهد اماموقعی که می‌خواهند به ثمر برسند کشورهای غربی و آمریکایی آن‌ها را با یک پیشنهاد حقوقی خوب جذب می‌کنند و در نگهداریشان تلاش بسیار می‌کنند زیرا این نخبه‌ها باعث پیشرفت این کشور‌ها می‌شوند.
مهم‌ترین نکته این است که باید شرایط کشور طوری باشد که بتوانیم نخبگان را راضی نگه داریم و این رضایتمندی باعث شود آن‌ها دیگر نخبگان را تشویق به بازگشت کنند. مطمئنا آن‌ها با وجود امکانات خوب به کشور بازمی گردند.
خلاصه اینکه راه‌کار‌های این موضوع در مرحله اول استخدام، ایجاد امکانات اولیه زندگی برای آن‌ها است و اینکه خانه‌ای به آن‌ها تعلق گیرد یا وام ماشین به آن‌ها بدهند تا نخبگان ما دیگر دغدغه زندگی نداشته باشند و بتوانند تشکیل زندگی بدهند. همین طور مشکلی برای آینده بچه‌هایشان نداشته باشند. چرا عده‌ای می‌روند؟ برای اینکه فکر می‌کنند اینجا امکان تحصیلات و زندگی خوب ندارد.
چه تعدادی از نخبه‌ها در رشته داروسازی هستند؟ حدودا چند درصد از آن‌ها بورسیه گرفتند؟
تعداد نخبگان در رشته دارو سازی بسیار است. در رشته داروسازی ۵۰ تا ۶۰ درصد نخبه هستند اما از این تعداد حدود ۱۰ درصد به عنوان نخبه شناخته شده و به دنبال تحقیق، پژوهش و حل مشکلات کشورهستند.
فقط تعداد معدودی از داروسازان آن هم در دوره‌های عمومی نه در دوره‌های تخصصی از کشور می‌روند و آن‌هایی هم که در دوره عمومی مهاجرت می‌کنند به دلایل اجتماعی است برای مثال خانم‌هایی که از محیط‌های اسلامی خوششان نمی‌آید و دوست دارند در محیط کارشان آزاد‌تر باشند. این مسائل باعث می‌شود که آن‌ها کشورهای خارج را برای آزاد بودن خود انتخاب کنند نه آنکه تمام مهاجرت‌ها به خاطر نبود امکانات و تجهیزات پژوهشی و تحقیقی باشد.
جوانان مانند ما نیستند، معتقدند که تا هستیم می‌خواهیم راحت زندگی کنیم. راحتی را در کشور‌های دیگر می‌بینند. البته معمولا پسر‌ها تمایلی به رفتن ندارند و این دختر‌ها هستند که آن‌ها را می‌برند.
آیا نخبه‌ها در رشته داروسازی از امکانات و امتیاز‌هایی که بنیاد نخبگان برای آن‌ها گذاشته است برخوردارند؟
بنیاد نخبگان از آنهایی که نخبه باشند، حمایت می‌کند. بنده از دو دانشجوی خود مطلع هستم که بنیاد چگونه از آن‌ها حمایت می‌کند. برای سال اول ۲۰ میلیون بودجه تحقیقاتی به آن‌ها دادند که بتوانند تحقیقات خود را انجام دهند.
باید این پشتیبانی‌ها باشد تا آن‌ها را به ماندن درکشورشان علاقمند کند و به خاطر مشکل مالی به کشور‌های دیگر نروند. بنده صد در صد با این موضوع موافقم.