باغ وحش های خانگی امنيت مردم را به خطر انداخته

روزنامه خراسان: "فروش تمام نژادهاي ميمون با مجوز نگهداري" اگر به دنبال يک حيوان خانگي بازيگوش و بدون دردسر هستيد ما ميمون را پيشنهاد مي کنيم.کاملا اهلي، با نمک، با تربيت،کوچولو. نژاد هاي موجود:رزوس، اسلولوريس، مارموست،کاپوچي، شانپانزه.ارسال رايگان به تمام نقاط ايران و امکان ارسال به برخي از کشورها."

باور کنيد يا نه اين آگهي تبليغاتي و امثال آن را به راحتي مي توانيد در اينترنت پيدا کنيد و البته ميمون مورد نظرتان را سفارش دهيد و آن را در منزل تحويل بگيريد. به همين سادگي! حال بماند که پس از آن چه مي شود و چه خواهد شد و سر و کار اين حيوان بيچاره به کجا مي کشد...

باغ وحش بي حصار
حتما در اخبار هفته هاي اخير در اين باره چيزهايي شنيده ايد. خاطرتان هست؟ طي هفته‌هاي گذشته چندين قلاده حيوان در خيابان‌هاي تهران پيدا و به باغ وحش تحويل شده است.يک بچه شير ۵۰ کيلويي در جنگل لويزان به دام افتاد.

حضور نابه هنگام يک کرکس بزرگ در حياط يک خانه مسکوني در خيابان گلبرگ موجب ترس و نگراني اهالي شد. ماموران آتش نشاني اين کرکس را که گويا زخمي بود به دام انداختند.آتش نشانان دومين شير را در منطقه شمال شرق تهران به دام انداختند.

يک توله شير مرده در نزديکي پارک پرديسان تهران پيدا شد. يک گرگ زنده در غرب تهران نيز توسط اهالي پيدا شد. ساکنان ساختمان 2 طبقه اي در خيابان ري با يک قلاده روباه که در انباري ساختماني در طبقه همکف پنهان شده بود روبه رو شدند.

يک قلاده روباه که در داخل يک مغازه پنهان شده بود با تلاش آتش نشانان در خيابان مولوي تهران به دام افتاد. ماموران آتش نشاني با استفاده ازتجهيزات ويژه موفق شدند ميمون گرسنه اي را در ايستگاه اتوبوسي در شهرک چشمه بگيرند .

جالب آن که همه اين وقايع در کمتر از 2 هفته اتفاق افتاده است و جالب تر آن که يک منبع آگاه در سازمان محيط زيست چند روز بعد به فارس خبر داد که علاوه بر ۳ توله شيري که طي ۲ هفته اخير در خيابان‌هاي تهران پيدا شده ۳ توله شير ديگر هم پيدا و به پارک پرديسان منتقل شده اند.

به گواه "اسماعيل کهرم" چنين اتفاقاتي به شدت "عجيب و غريب" است. کارشناسان و دست اندر کاران امور محيط زيست بيشتر 2 فرضيه را در مورد چگونگي اين اتفاقات مطرح مي کنند يکي اين که ممکن است اين حيوانات از باغ وحش هاي خصوصي يا مجموعه هاي شخصي افراد فرار کرده يا رها شده باشند. ديگر اين که ممکن است اين حيوانات به صورت قاچاق وارد ايران شده باشند و حادثه اي باعث فرار آن ها شده است.

جايي در همين نزديکي
قبل از آن که به سراغ مسئولان و کارشناسان بروم و بپرسم اين حيوانات از کجا مي آيند و به کجا مي روند؟ ترجيح مي دهم به تجارب و مشاهدات خودم بپردازم. خاطرم هست چند سال پيش سري به خيابان مولوي زدم. آن زمان بيشتر دست فروش ها قناري، مرغ عشق و خروس مي فروختند ولي از کنارشان که رد مي شدي اعلام مي کردند که همه چيز دارند حتي تمساح و شير! فکر مي کردم آن ها غلو مي کنند ولي وقتي از يکي از آن ها پرسيدم هر توله شير را به چه قيمتي مي فروشد؟ گفت:" اول بيا و ببين. بعد سر قيمت به توافق مي رسيم."

راسته خيابان را گرفت و وارد يک کوچه فرعي قديمي شد. در يکي از خانه ها را به سختي و فشار باز کرد. وارد حياط که شديم با يک "خانه قمر خانم" قديمي، بزرگ و زيبا مواجه شدم که ساکنان خانه را انواع جانوران تشکيل مي دادند. باورم نمي شد. اين جا يک باغ وحش کوچک و شلوغ بود. چند قفس بزرگ و کوچک در حياط، لب حوض بزرگ خانه و حتي روي ايوان قرار داشت و باغچه خانه نيز با تور سيمي به بخش هاي مختلف تقسيم شده بود و در هر بخش يک نوع جانور.

از مينا و سنجاب و طوطي بگير تا عقاب و کرکس و آهو. در کمال تعجب و با وحشت ديدم که در حوض خانه هم چند تمساح کوچک شنا مي کنند وروي حوض هم با تور سيمي پوشانده شده بود که نکند تمساح ها هوس گشت و گذار به سرشان بزند.

مرا به سمت باغچه برد و 2 توله شير کوچک و زيبا را به من نشان داد. باورم نمي شد. وقتي پرسيدم اين ها را از کجا مي آوريد با غرور خاصي گفت:" ما با همه جاي دنيا ارتباط داريم. اين ها را از آفريقا برايمان آورده اند." ولي توضيح نداد چگونه!

فقط گفت که مشتريشان هم دست به نقد است و اگر من نخرم مشکلي ندارد. قيمت هر توله شير هم آن زمان 250 هزار تومان بود.تا آن که چند سال بعد (چند هفته پيش) باز سري به همين خيابان زدم ولي اين بار همه چيز تغيير کرده بود جز دست فروش هايي که قناري و مرغ و خروس مي فروختند. وقتي از فروشنده‌هاي مختلف سراغ شير و تمساح و بقيه حيوانات نا متعارف را مي گيرم، همه مي‌گويند:" دنبالش نگرد. نيست". بعضي‌هايشان مي‌گويند قبلا بوده و الان نيست و بعضي ديگر اصلا وجود چنين حيواناتي در بازار را بعيد مي‌دانند. اما شنيده‌ ام نمونه مشابه توله شيرهايي که آتش‌نشاني چند هفته پيش در شرق تهران به دام انداخت در بازار پيدا مي‌شده است.

توله شيرهايي که مي‌گويند در پارک‌ها هم رويت شده و نژاد آفريقايي دارند. حدود 2 سال پيش اين نوع نژاد شير در محدوده دارآباد بودند اما به دليل پاره‌اي از اتفاقات بعد از مدتي از آن جا منتقل شدند. اين توله شيرها را در داخل کشور حدود 8 تا 9 ميليون تومان مي‌فروشند و به گفته اين فروشنده‌ها نگهداري توله شيرها وقتي يک ساله مي‌شوند کار سختي است. آن طور که کاسب‌هاي اين جا مي‌گويند:"خرج گوشت ماهانه هر توله شير يک ميليون تومان است. نعره‌هاي آن ها در يک سالگي تغيير مي‌کند و پنجه‌هاي آن ها قوي‌تر مي‌شود به گونه‌اي که ديگر صاحبانشان نمي‌توانند از آن ها نگهداري کنند." بنابراين مي توان حدس زد که توله شيرهاي يافت شده در شهر از کجا آمده اند. ولي آن چه که مهم است اکنون ديگر مثل گذشته چنين حيواناتي را به آساني خريد و فروش نمي کنند.هرچند هنوز چنين معاملاتي انجام مي شود. گواه آن هم افرادي که در باغ هايشان در اطراف کرج باغ وحش هاي خصوصي دارند و با خريد انواع حيوانات آن ها را تجهيز کرده و مي کنند.

در کوچه و خيابان
بگذاريد صاف و ساده اولين سئوالي را که به ذهن هر کسي مي رسد بپرسيم:" اين حيوانات از کجا مي آيند و چرا در شهر آزادند؟"

يک فروشنده انواع حيوانات مي گويد: بيشتر اين حيوانات همان هايي هستند که چند روز يا چند ماه پيش از من و امثال من خريداري شده اند ولي صاحبان آن ها به هر دليل پشيمان شده اند. مثلا هزينه و دشواري نگهداري از آن ها، خطرناک شدنشان با رشد روزافزون و بلوغ شان.

وي اضافه مي کند: يکي از منابع درآمدي ما باز خريد اين حيوانات از مردم با قيمت هايي نازل است ولي برخي افراد وقتي قيمت ها را مي شنوند ترجيح مي دهند حيوان را رها سازي کنند.

يک مقام مسئول در سازمان محيط زيست نيز که البته اين موضوع را تمام شده مي داند مي گويد: بيشتر اين حيوانات به صورت قاچاق از هند و پاکستان وارد مي شوند و برخي نيز در داخل "زنده گيري" و با قيمت هاي بالا به متقاضيان فروخته مي شوند.

وي نيز معتقد است که بيشتر حيوانات يافت شده توسط صاحبانشان رها شده اند ولي در مواردي نيز از دست قاچاقچيان يا صيادان گريخته اند.از اين مقام مسئول مي پرسم: چرا اين گونه افراد به جاي رها کردن حيوانات آن ها را به باغ وحش ها يا محيط زيست تحويل نمي دهند؟ مي گويد: چون بيشتر اين حيوانات شناسنامه سلامت ندارند و يا حتي نگهداري آن ها جرم محسوب مي شود و مالکان آن ها مي ترسند اين حيوانات را به مراجع قانوني تحويل دهند.

واکنش مسئولان
چندي پيش رئيس اداره ساماندهي دفتر حفاظت و شکار و صيد سازمان محيط زيست از افزايش نگهداري حيوانات وحشي در منازل مسکوني و باغ وحش هاي خانگي خبر داد و گفت: نگهداري اين حيوانات بدون گرفتن مجوز از سازمان محيط زيست جرم است و قاچاق حيوانات محسوب مي شود.

"سيد مسعود حسيني" عنوان کرده بود که در سازمان محيط زيست قوانيني براي نگهداري از حيوانات در منازل وجود دارد و اگر اشخاصي متقاضي نگهداري اين حيوانات در منازل مسکوني خود باشند، کارشناسان متخصص حيات وحش از طرف سازمان محيط زيست مامور بازرسي و نظارت بر محل نگهداري اين حيوانات هستند.

به گفته وي، افراد متقاضي نگهداري حيوانات، بايستي قدرت نگهداري اين حيوانات را از لحاظ محل نگهداري و تامين مخارج تغذيه اي داشته باشند زيرا نگهداري اين حيوانات در محل رفت و آمد و زندگي ديگر انسان ها نبايد باعث بر هم خوردن نظم اجتماعي شود.

بنا به گزارش مهر، حسيني گفته بود که حيواناتي که براي نگهداري از آنها تقاضا وجود دارد نبايد در فهرست حيوانات در معرض انقراض (سايتيس) باشند زيرا اين پيمان نامه ها اجازه نگهداري و تجارت برخي حيوانات را نمي دهد. اين حيوانات نبايد درنده خو و بيماري مشترک با انسان داشته باشند.

به اعتقاد وي، در عمل بسياري از افرادي که اقدام به نگهداري حيوانات مي کنند اطلاعي از اين قانون ندارند و به صورت خصوصي و پنهان ازسازمان محيط زيست اقدام به نگهداري حيوانات مي کنند که اين کار قاچاق محسوب مي شود و در صورتي که محيط زيست مطلع شود اين حيوانات را به نفع سازمان مصادره و به نزديک ترين مرکز قانوني نگهداري حيوانات منتقل مي کند.

اين در حالي است که رئيس سازمان محيط زيست به تازگي پس از مشاهده تعدادي از وحوش در خيابان هاي تهران گفته است که سازمان محيط زيست مجوز نگهداري از حيات وحش را به جز باغ وحش ها به هيچ کس ديگر نمي دهد.

به گفته "محمدجواد محمدي‌زاده" قانون صيد و شکار تکليف همه را مشخص کرده است و هرگونه نگهداري، نقل و انتقال و صيد و شکار حيوانات وحشي بدون مجوز سازمان حفاظت محيط زيست خلاف قانون است و پيگرد قانوني دارد.

آسيب يا علاقه؟
ظاهرا افزايش باغ وحش هاي خانگي و تمايل عجيب برخي ها به هم خانه شدن با انواع جانوران عجيب و غريب آن قدر زياد بوده که صداي اعتراض کارشناسان را نيز بلند کرده است.

"افشين عليزاده" استاد دانشگاه و متخصص حيات وحش با هشدار نسبت به افزايش باغ وحش هاي خانگي و تاکيد بر اين که حيوان وحشي در اسارت افسرده مي شود، از دارندگان اين باغ وحش ها خواسته تا بينديشند، لزوم نگهداري از حيوانات وحشي در خانه چيست؟

اين عضو هيئت علمي دانشگاه تهران درباره افزايش نگهداري حيوانات وحشي در منازل مسکوني و افزايش باغ وحش هاي خانگي گفته است که اين گونه حيوانات وضعيت خوبي در باغ وحش هاي خصوصي اطراف کرج ندارند.

عليزاده به وجود باغ وحش هاي خصوصي در اطراف کرج اشاره کرده که حيوانات وحشي از قبيل شير، کفتار، ميمون يا حتي خرس هم در آن ها نگهداري مي شود و عمدتا هدف از نگهداري آن ها تفريح، تکثير، فروش و دلالي است و تعداد کمي از افراد وجود دارند که از سر علاقه از آن ها نگهداري مي کنند.

اين عضو هيئت علمي دانشگاه تهران با بيان اين که در تمام دنيا تعاريف خاصي از حيوانات خانگي وجود دارد که فراتر از سگ و گربه نمي رود، گفته است: سگ به دليل اين که به طور ذاتي حيوان اجتماعي است قادر به خو گرفتن با جمعيت انسان هاست اما حيوانات خونسرد به دليل کم هوشي نمي توانند با زندگي انسان ها خو بگيرند. ساير حيوانات هم به دليل عدم تطابق ساعات فعاليت هايشان قادر به زندگي با انسان ها نيستند.

وي با اشاره به اين که حيوانات وحشي در محيط اسارت شادابي و غريزه اصلي خود را از دست مي دهند و دچار افسردگي مي شوند، هشدار داده است: اگر همان حيوان در اسارت مانده براي ادامه زندگي در طبيعت رها شود، آسيب هاي جدي خواهد ديد زيرا قادر نيست مانند قبل در طبيعت به شکار بپردازد، پناه بگيرد و جفت پيدا کند اما اگر اين حيوانات به صورت تازه متولد شده در طبيعت رها شوند به دليل وجود غريزه اصلي در فرزندان تازه متولد شده

مي توانند به راحتي مانند هم نوعانشان زندگي کنند.

از طرفي "سيدمسعود حسيني" رئيس اداره شکار و صيد سازمان محيط زيست در پاسخ به اين که ضرورت نگهداري حيوانات وحشي در منازل مسکوني چيست که سازمان محيط زيست چنين مجوزي صادر مي کند؟ گفته است: تمام اين اقدامات ناشي از علاقه ذاتي انسان ها به طبيعت و حيات وحش است و احساس مالکيت انسان بر طبيعت و حيات وحش عامل اصلي اقداماتي از جمله نگهداري خصوصي از حيوانات است.

به گفته وي، بارها ديده شده افرادي با گريه و التماس تقاضاي نگهداري حيواناتي مانند مارپيتون و ايگوانا يا بزمجه استراليايي، ميش کل و بز را به سازمان محيط زيست مي دهند که اين امر فقط به دليل علاقه فردي است.

حسيني گفته است که سازمان محيط زيست مجوز نگهداري حيوانات را به کساني مي دهد که توانايي مالي براي تأمين مخارج نگهداري اين حيوانات را که قابل توجه است داشته باشند و در ميان اقشار مذکور اين افراد زياد هستند ولي به نظر مي رسد علايق فردي علت اين تقاضاهاست.وي در پاسخ به اين که آيا اين افراد با نگهداري حيواناتي مانند مار پيتون و ايگوانا آرامشي را که افراد در نگهداري از حيوانات خانگي انتظار دارند به دست مي آورند؟ عنوان داشت: وقتي تقاضا براي اين حيوانات زياد است حتما تأثير مثبتي در روحيه افراد دارد.

اما چندي پيش" اميد محبي" رئيس بيمارستان دام پزشکي تهران نيز نسبت به گسترش روز افزون اين امر در کشورهشدار داده بود.

وي حيواناتي مانند سگ، گربه، پرنده، مار، سنجاب، همستر و ميمون را از جمله جانوراني عنوان کرد که اين روزها مي‌توان در برخي از خانه‌ها يافت. البته به گفته وي سگ و گربه در صدر اين حيوانات قرار دارند.از سوي ديگر "عليرضا خليليان" مديرکل پيشين دفتر حفاظت و شکار و صيد سازمان محيط زيست، پيش از اين اعلام کرده بود که محيط زيست در پارک پرديسان مکاني دارد که در آن جانوراني که توسط آتش نشاني در منازل مسکوني پيدا مي‌شوند، پذيرش کند، زيرا در بخشنامه اي که توسط معاونت محيط طبيعي تدوين و به تمام استان ها نيز ابلاغ شده است جانوراني را که توسط آتش نشاني در مناطق مسکوني زنده گيري مي‌شوند تحويل گرفته و تيمارهاي لازم را انجام دهند. پس از انجام تيمارها و بررسي هاي بهداشتي در صورتي که اين جانوران شرايط لازم را براي رهاسازي در طبيعت داشته باشند در زيستگاه خود رها مي‌شوند و در غير اين صورت براي نگهداري به باغ وحش تحويل داده خواهند شد.

وي با اظهار تاسف از اين که مجازات قانون صيد و شکار بازدارندگي ندارد و ميزان مجازات نيز از هزار تا 100 هزار تومان است، به مهر گفته است که آخرين اصلاح قانون صيد و شکار در سال 76 در مجلس صورت گرفت. بنابراين يکي از دلايل موثر نبودن اين قانون و عدم بازدارندگي آن، پايين بودن ميزان جرايم است ولي در اين مورد اميدواريم با مساعدت مجلس اين قانون به روز شود.

اين پديده عجيب و سئوال برانگيز هر دليلي که داشته باشد مطمئنا براي کسي که در توالت خانه اش با يک سوسمار بزرگ يا روباهي عصباني مواجه مي شود مهم نيست! شما چه فکر مي کنيد؟

چکيده گزارش
حتما در اخبار هفته هاي اخير در باره مشاهده حيوانات وحشي و غير متعارف در شهر و به دام افتادن آن ها توسط نيروهاي آتش نشاني چيزهايي شنيده ايد. طي هفته‌هاي گذشته چندين قلاده حيوان در خيابان‌هاي تهران پيدا و به باغ وحش تحويل شده است. کارشناسان و دست اندرکاران امور محيط زيست بيشتر 2 فرضيه را در مورد چگونگي اين اتفاقات مطرح مي کنند يکي اين که ممکن است اين حيوانات از باغ وحش هاي خصوصي يا مجموعه هاي شخصي افراد فرار کرده يا رها شده باشند. ديگر اين که ممکن است اين حيوانات به صورت قاچاق وارد ايران شده باشند و حادثه اي باعث فرار آن ها شده است. ولي علت آن هر چه که هست مسئولان بايد پاسخ دهند که اين حيوانات چگونه به کشور قاچاق مي شوند و به فروش مي رسند و اين ميل به نگهداري حيوانات در منازل چگونه و چرا شکل گرفته است؟