شنبه، 24 شهریور ماه 1403 = 14-09 2024آثار ضربههای استراتژیک قیام بزرگ ۱۴۰۱ بر شاکلهٔ نظام ولایت فقیهدر آستانه دومین سالروز جان باختن مهسا امینی، بازداشتها بهویژه در شهرهای استان کردستان ادامه دارد. گزارشها حاکیست شهر سقز در دو روز گذشته به شدت امنیتی بوده و ماموران حکومتی حضوری چشمگیر در شهر دارند. بر اساس آنچه شاهدان عینی به رادیوفردا گفتهاند، فضای این شهر از روز پنجشنبه ۲۲ شهریور بهشدت امنیتی است و دوربینهای زیادی در مناطق مختلف شهر نصب شده و در مناطقی که پیشتر اعتراضات در جریان بود، شمار دوربینهای نصبشده بیشتر است. دیاکو علوی، فعال مدنی اهل سقز نیز به بیبیسی فارسی گفت: «تقریبا از دو هفته پیش فضای امنیتی در کردستان و به خصوص در شهر سقز تشدید شده است.» آقای علوی گفت دسترسی به گورستان آیچی، محل دفن مهسا امینی، محدود شده است و شهروندانی که میخواستند به روستاهای اطراف گورستان آیچی بروند با ایست بازرسی مواجه شدند. او هم این موضوع را تایید کرد که سد رودخانه چم سقز مانند سال گذشته باز شده و با آبگرفتگی در مسیر، یکی از راههای دسترسی به گورستان بسته شده است. در همین حال فشارها به خانواده جانباختگان اعتراضات ۱۴۰۱ نیز افزایش یافته است و از آنها خواسته شده تا دست به فعالیتی در این ایام نزنند. آیندهٔ ایران با ذخیرههای قیام تاریخیِ ۱۴۰۱ میهن ما در قیام ۱۴۰۱ بیش از هر زمان دیگر همبستگی و همدلی را تجربه کرد؛ این همبستگی چنان ریشه در جان جامعه دوانید که بسیاری از قیامآفرینان در توصیف آن روزهای غرورانگیز از کلیدواژهٔ «انقلاب» استفاده کردند. در آن روزها ایرانزمین بهصورت تنی واحد بهپا خاست تا اثبات کند در ایران یک انقلاب در جریان است. انقلابی با پشتوانهٔ بیش از چهار دهه خشم و بغض تلنبار شده. خیزشهای اجتماعی از مشروطه تا قیام ۱۴۰۱ نتیجه تلاشهای ملت ایران برای آزادی و عدالت اجتماعی بوده است. قیام ۱۴۰۱ تکیه داده بر این پشتوانهٔ شکوهمند، جنبش مردم ایران را یک گام کیفی به جلو جهش داد و تأثیرات قابل توجه بر آن باقی گذاشت. این اثرگذاریها را از زوایای گوناگون میتوان مورد بررسی قرار داد، اما تا همینجا میتوان بر این واقعیت سرسخت پای فشرد که شکست خط خالصسازی، بیآیندگی، تشتت و از همگسیختگی، از آثار ضربههای استراتژیک قیام ۱۴۰۱ بر شاکلهٔ نظام ولایت فقیه است. قیام ۱۴۰۱ نشان داد که افسارگسیختگی در استبداد و حکومتمداری دینی، روزبهروز ضرورت سیاسی شدن را در پیکرهٔ جامعهٔ ایران تقویت کرد. حاکمیت از این گسترش و تکثیر، حیرت کرد، قفل شد و درماند که این همه انسان سیاسی ــ خاصه نسل جوان و زنان ــ چگونه بههم پیوستند. آنقدر این گسترش و تکثیر به تمام لایههای اجتماعی سرایت کرد که قدرت هژمونی سیاسی آن باعث شد گمانهها بر سر فرار احتمالی کارگزاران نظام در شبکههای اجتماعی ترویج شود. قیام ۱۴۰۱ حاصل یک انفجار بود. پرسش این است که فضای مستعد انفجار ناگهانیِ قیام چه بود؟ مستعد بودن فضا برای قیام را کارنامهٔ سیاسی، اجتماعی و اقتصادیِ جمهوری اسلامی با بیش از چهل سال جنایت و زنستیزی و چپاول مهیا کرد. گسترهٔ اجتماعی قیام طوری شد که لایههای معروف به «قشر خاکستری» هم به خیابان آمدند و مستعد بودن اکثریت جامعه در نفی تمامیت جمهوری اسلامی اثبات شد. در خارج کشور هم پناهندگانی که سالیان سال مشغول زندگی خود بودند به خیل هزاران نفره در همبستگی با قیام پیوستند. هم حاکمیت و هم جامعهٔ ایران از ذخیرههای تاریخیِ جنبش سراسریِ قیام ۱۴۰۱ اثری بازگشتناپذیر پذیرفتهاند؛ حاکمیت را دیگر هیچ راهی جز تشدید انقباض و ریزش از ساختار و پیکرش نمانده، اکثریت جامعه را چشمانداز ژرفناکتر و دامنهدارتر تحریم و نفی حاکمیت و افق سرنگونیِ ناگزیر آن پیش رو است.
|