پنجمین همایش بین‌المللی خلیج فارس، تاریخ، فرهنگ و تمدن با تأکید بر فرهنگ و فنون دریانوردی، از سوی گروه تاریخ دانشگاه تهران ۲۲ اردیبهشت برگزار می‌شود. شهرام یوسفی‌فر معاون پژوهشی و فناوری دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به برگزاری پنجمین همایش بین‌المللی خلیج فارس، تاریخ، فرهنگ و تمدن گفت: نام خلیج فارس، یادآور پیوندهای دیرین ایرانیان با جهان ایرانی پراکنده در سواحل دریاهای آزاد است، چنان که راه ابریشم با پیوندهای جهان ایرانی در مناطق مسکون پیرامون آن تنیده است. روابط اجتماعی و اقتصادی دیرپا و پیوسته ایرانیان در آبراه‌های جنوب با مردمان مناطق گوناگون اقیانوس هند، زمینه‬ ‏ساز تنوع تمدنی و فرهنگی ایران و موجب برجسته شدن ارزش‌ها و ظرفیت‌های جهانی آن بوده است. این امر ظرفیت‌های مناسبی را شکل داد تا مناسبات چند فرهنگی و تبادلات اندیشه‌ای و اجتماعی دنیای شرق و غرب کهن در این منطقه شکل بگیرد. خلیج فارس پنجره ایران به تمدن‌ها و فرهنگ‌های پیرامون دریاهای آزاد و اقیانوس هند بوده است.

وی افزود: تحولات جهان در قرون جدید و معاصر، موقعیت این منطقه را در دنیا دگرگون ساخت و به ویژه در نیم قرن اخیر تاکنون یکی از سریع‌ترین، عمیق‌ترین و گسترده‌ترین تحولات در این منطقه و غرب آسیا رخ داده است. امروز نیز رخدادهای این منطقه، چه جنگ یا صلح، به شدت، دنیای سیاست، اقتصاد، فرهنگ و روابط بین ملت‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. سرعت تحولات و تغییرات در خلیج فارس و مناطق پیرامون آن در غرب آسیا و پیوندهای این امور با نظام جهانی، توجه و تمرکز مراکز علمی و دانشمندان مختلف به وضعیت این محدوده را به خود معطوف می‌دارد و گستره مطالعات و مباحثات به طور روزافزون افزایش می‌یابد.

این استاد‬ دانشگاه‬ در‬ ادامه‬ گفت: ‬ پژوهش‌های مداوم در باب شرایط دگرگون شونده خلیج فارس، سبب می‌شود دولت‌ها و مراکز دانشگاهی به صورت مستمر تلاش‌های گسترده‌ای برای تولید دانش و بهره ‏برداری از آخرین نظرات و دستاوردهای علمی صورت دهند تا از طریق شناخت پویاتر و عمیق‌تر از مسائل و روند امور، توانایی برتر از دیگران در تصمیم‏گیری و پیشبرد سیاست‌های خود به دست آورند. منافع و مصالح ایران نیز چنین ایجاب می‌کند‬ و باید به طور مدام زمینه‌های انباشت دانشی و تعمیق شناخت امور و مسائل مربوط فراهم شود و تبیین‌های همه‬ ‏جانبه و راه‏گشا برای حکمرانی مؤثر در عرصه رقابت‌های جهانی در خلیج فارس تدوین و مبنای حکمرانی دولت و دیگر نهادهای ذی‏ربط قرار گیرد. ایران به عنوان یک بازیگر مهم در منطقه خلیج فارس بیش از هر دولت دیگر برای تدوین راهبردها، برنامه‬‌ریزی، سیاست‌گذاری و عملکرد مثبت، نیازمند دسترسی به دانش روزآمد و پیشرو در باب مسائل گذشته، حال و آینده خلیج فارس است.

یوسفی فر افزود: گروه تاریخ دانشگاه تهران به صورت پیوسته برنامه‌های علمی و کاربردی با هدف شناخت مسائل، تبیین چالش‌ها، ترسیم فضاهای تنفس اقتصادی-سیاسی و فرهنگی ایران در منطقه، تعریف و اجرا نموده و نتایج آن را در اختیار محققان داخلی و خارجی قرار داده است تا از این مسیر از یک سو مشارکت فعال در فرآیندهای تصمیم سازی‌های کارآمد در طراز ملی و بین‌المللی داشته باشد و از سوی دیگر در روند تولید دانش و علوم مربوط به خلیج فارس از منظر ایرانیان نقش ایفا نماید.

او ادامه داد: در واقع حضور توانمند سیاسی، نظامی، اقتصادی و اجتماعی ایرانیان در منطقه خلیج فارس و نواحی فراتر از آن، چنانچه به صورت مؤثر بر پایه‌ها و بنیان‌های فرهنگی- اجتماعی استوار گردد، دست برتر و بازتری برای فعالان اقتصادی و اجتماعی ایران فراهم می‌آورد.

یوسفی‬ فر‬ با این توضیح‬ که‬ همایش پنجم مطالعات تمدنی و فرهنگی خلیج فارس، در تاریخ ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ با عنوان «فرهنگ و فنون دریانوردی» با مشارکت متخصصان و صاحب‏نظران به منظور تعمیق دانش و شناخت ما از تجارب ارزشمند و جهانی ایرانیان در این حوزه برگزار می‌شود، ‬ گفت: انتظار می‌رود یکی از دستاوردهای این همایش، تدارک زمینه‌های دانشی و نظری ضروری به منظور تدوین نظامی از ایده‌ها و پیشنهادهای کاربردی برای ارتقای توانایی‌های ایران در زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی باشد. بدون تردید یکی از مزیت‌های مهم ایران در مقایسه با همتایان خود، وجود زمینه‌ها و ظرفیت‌های فرهنگی و اجتماعی تاریخی است که از جمله مؤثرترین ابزارها برای تأمین منافع ملی ایرانیان محسوب می‌شود.

وی افزود: همایش‌های خلیج فارس تاکنون مورد اقبال جامعه علمی و متخصصان داخل و خارج از کشور قرار داشته است و کوشش‌های بی‌دریغ و عالمانه استادان و همکاران اینجانب در گروه تاریخ دانشگاه تهران، راه‌گشایی‌ها و نوآوری‌های مؤثری در راستای گسترش و تعمیق دانش ما در این خصوص داشته است. اکنون نیز مجموعه مباحث این برنامه علمی، مانند گذشته، مرحله جدیدی در مطالعات تاریخی خلیج فارس می‌گشاید و راه‌های نو برای مطالعات آتی این حوزه پیش می‌نهد.