دوشنبه، 12 آبان ماه 1404 = 03-11 2025
شوک به مشتریان ایرانی؛ رویای پرداخت بین‌المللی چطور به کابوس منتهی شد؟
از روز گذشته این سوال از سوی ایرانی‌های زیادی مدام تکرار شده است: «پس پولمان چه می‌شود؟» آن‌ها همان دارنده‌های حساب «پاپارا» هستند.
دو روز پیش در ترکیه مجوز فعالیت بانکی به نام «پاپارا» ابطال می‌شود و اثر پروانه‌ای آن به ایرانی‌های بسیاری هم می‌رسد. حالا پول‌های تعداد زیادی از آن‌ها هم در این بانک بلوکه شده است. ایرانی‌ها در این بانک چه کار می‌کردند و حالا چه اتفاقی برای دار و ندارشان می‌افتد؟
پاپارا یک شرکت فین‌تک بسیار مشهور در ترکیه بود که دو دسته از ایرانی‌ها از آن استفاده می‌کردند: اول، ایرانیان ساکن این کشور که کارت اقامت داشتند و با هویت خودشان شماره حساب می‌گرفتند. دوم، ایرانیانی که با واسطه شرکت‌های دورزننده تحریم، کارت دریافت می‌کردند.
این گروه دوم، شامل ایرانیان ساکن ترکیه که کارت اقامت نداشتند و یا ایرانیان داخل کشور می‌شد که حالا بیشترین نگرانی را برای پس گرفتن پول‌هایشان دارند. از آن‌جایی که با پاپارا می‌شد در همه فروشگاه‌های آنلاین که مسترکارت قبول می‌کردند خرید کرد، برای ایرانیانی که به دلیل تحریم به سیستم‌های بین‌المللی پرداخت دسترسی نداشتند، پاپارا گرفتن از مسیر شرکت‌های واسطه راهی جذاب و وسوسه‌کننده بود.
چرا پاپارا به این روز افتاد؟
از ماه اردیبهشت و آغاز محدودیت‌ها بر این بانک، بسیاری از کاربران آن از جمله ایرانیان با مسدود شدن کوتاه‌مدت حساب روبه‌رو شدند. این ماجرا مربوط به زمانی است که احمد فاروق کارسلی، بنیان‌گذار شناخته شده این فین‌تک به همراه ۱۲ نفر دیگر از اعضای همین بانک بازداشت شدند.
این بازداشت برای دادستانی آن‌قدر اهمیت داشت که از بازداشت همه این ۱۲ نفر یک مستند خبری هم تهیه و منتشر شد. ادعای دادستانی این بود که ۲۶ هزار حساب در پاپارا مستقیما با وب‌سایت‌های شرط‌بندی در ارتباط هستند.
آرین اقبال، کارشناس اینترنت و فناوری، ماجرا را این‌طور به زومیت شرح می‌دهد: «این‌ها بیشتر در راستای میل بانک مرکزی ترکیه برای خروج از لیست خاکستری اف‌ای‌تی‌اف و بازگشت به لیست سفید است. بانک مرکزی ترکیه می‌گوید بانک‌ها باید سعی کنند مقابل شرط‌بندی غیرقانونی بایستند.» این کارشناس درباره نحوه انجام شرط‌بندی‌ها هم توضیح می‌دهد:
در شرط‌بندی‌های غیرقانونی معمولا پول را مستقیما ارسال می‌کنند. جابه‌جایی پول از فردی به فرد دیگر، در صورتی شبهه قمار داشته باشد، باید بانک جلوی آن را بگیرد اما پاپارا این کار را نمی‌کرد. این به‌علاوه چند ایراد دیگر باعث شده بود که بانک مرکزی این بانک را زیر ذره‌بین بگیرد.
به گفته اقبال، پاپارا بعد از این اتفاق مدتی مسدود بود و هیچ وجهی در آن نمی‌شد انتقال داد: «بعد، شرکت را به شورایی زیرمجموعه بانک مرکزی منتقل کردند و در نهایت، دهم آبان‌ماه مجوز آن به‌دلیل نقض قوانین پولشویی و ارتباط با فعالیت‌های شرط‌بندی لغو شد.»
سرنوشت ایرانی‌ها چه می‌شود؟
در این بین شرکت‌هایی هستند که واسطه ایرانی‌ها و پاپارا شده و برای آن‌ها شماره حساب صادر می‌کنند. یک منبع که نمی‌خواهد نام آن فاش شود درباره حجم این بازار به زومیت می‌گوید:
«در ایران دو مجموعه هستند که این سرویس را می‌فروشند. بخش اعظم آن در دست یک شرکت مشهور است که با نام واسطه دیگری در ترکیه فعالیت دارد و بخش بسیار کوچک‌تر آن هم در دست واسطه دیگریست که با شرکت‌های ایرانی در ارتباط است. میزان گردش مالی فقط این بخش کوچک‌تر هفته‌ای ۵۰۰ هزار لیر است که تومان را به لیر تبدیل می‌کند.»
آرین اقبال، کارشناس اینترنت و فناوری، می‌گوید که «این شیوه اساسا یکی از مصادیق پولشویی است و منظور از آن لزوما تامین مالی تروریسم یا قاچاق سازمان‌یافته نیست، بلکه حتی اقداماتی مانند پرداخت برای اشتراک سرویس‌هایی چون اسپاتیفای، که از منظر برخی کشورها مشمول محدودیت است، هم در چارچوب تعریف پولشویی قرار می‌گیرد. بنابراین این اقدامات توسط نهادهای نظارتی قابل پیگرد می‌شوند.»
پول کاربران چه می‌شود؟
کاربرهایی که با هویت خودشان کارت پاپارا داشتند این دو روز فقط به بیانیه آخر این نئوبانک دل خوش کرده بودند که اعلام کرده روند بازگرداندن وجوه موجود در حساب‌های کاربران را هرچه سریع‌تر آغاز کند. اما آن‌هایی که از مسیر شرکت‌های واسطه کارت گرفته بودند حالا با یک ریسک بزرگی روبه‌رو شده‌اند. آیا شرکت‌ها می‌توانند پیش از بلوکه شدن کامل، پول‌ها را خارج و به کاربران بازگرداند یا این که آن‌ها هم به‌عنوان پولشویی شناسایی شده‌اند؟
یکی از ریسک‌ها این است که در شرکت‌های واسطه همه تراکنش‌ها از مسیر یک کارت انجام شده باشد. اقبال می‌گوید: وقتی یک شرکت دورزننده تحریم در مقیاس بزرگ این خدمات را عرضه کند، احتمال شناسایی و برخورد بسیار بالا می‌رود. زیرا تمام تراکنش‌ها معمولاً از یک کارت مادر انجام می‌شود. در نتیجه به‌سادگی آن کارت مادر مسدود می‌شود و تمام کارت‌های زیرمجموعه نیز از کار می‌افتند.
English SummarySince yesterday, many Iranians have been asking, "What will happen to our money?" This concern arises from the recent revocation of the banking license for Papara, a popular fintech company in Turkey, which has left numerous accounts frozen.
Papara was utilized by two groups of Iranians: those residing in Turkey with residency permits and those using intermediary services to obtain accounts, such as Iranians within Iran. The latter group, facing the greatest uncertainty, heavily relied on Papara for online transactions due to sanctions preventing access to international payment systems.
The situation worsened after Turkish authorities arrested Papara's founder and 12 others, alleging connections between 26,000 accounts and illegal gambling operations. This crackdown aims to comply with the Turkish Central Bank's push to exit the Financial Action Task Force (FATF) gray list.
Currently, users who held accounts with their identity are awaiting Papara's resolution regarding fund recovery. However, those who obtained accounts through intermediaries face significant risks, as their transactions could be flagged as money laundering. Given that many transactions were likely processed through a single "master" card, this could lead to widespread account blockages.
Financial experts warn that the methods employed by these intermediary companies may be classified under money laundering regulations, which could lead to legal complications. With the future of their funds uncertain, users of Papara find themselves in a precarious position regarding the retrieval of their money.
