فاجعه زیست‌محیطی؛ نیمی از تالاب میانکاله خشک شدە است. این تالاب یکی از مهم‌ترین ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره ایران، در شرق مازندران با وسعتی حدود ۴۸ هزار هکتار، به دلیل خشکسالی شدید در معرض نابودی قرار گرفته است. تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهند که تنها ۵۱.۳ درصد از سطح آبی این تالاب باقی مانده و بخش‌های وسیعی از آن به نمک‌زار تبدیل شده است.

این تالاب که از سال ۱۳۴۸ به عنوان منطقه حفاظت‌شده و از سال ۱۳۵۵ در فهرست یونسکو ثبت شده، زیستگاه بیش از ۲۸ گونه پرنده مهاجر از جمله فلامینگو، چنگر، پلیکان و قو است.

کاهش سطح آب از سال ۱۳۹۸ موجی از تلفات پرندگان را به دنبال داشت و بیش از ۵۰ هزار پرنده مهاجر در این منطقه جان باختند. برخی کارشناسان مسمومیت ناشی از سم بوتولیسم را عامل اصلی این فاجعه می‌دانند، اما کاهش آب و آلودگی نیز نقش مهمی داشته است.

تهدید دیگر، طرح احداث مجتمع پتروشیمی در نزدیکی تالاب است که از سال ۱۳۹۹ مطرح شده و اعتراضات گسترده‌ای را برانگیخته است. سازمان حفاظت محیط زیست اعلام کرده که این پروژه مجوز قانونی ندارد، اما برخی منابع از ادامه فعالیت‌های مقدماتی مانند فنس‌کشی در منطقه خبر می‌دهند.

بحران میانکاله از دهه‌های گذشته آغاز شده است. در سال ١٣٩٨مرگ مشکوک هزاران پرنده مهاجر به دلیل مسمومیت گزارش شد و در سال‌های بعد نیز این فاجعه تکرار شد. آتش‌سوزی‌های مکرر، شکار غیرقانونی و کاهش منابع آبی، این تالاب را در وضعیت شکننده‌ای قرار داده است.

در سال ۱۴۰۰، کلنگ‌زنی پتروشیمی بدون مجوزهای لازم، خشم فعالان محیط زیست را برانگیخت و کارزارهای مردمی با ده‌ها هزار امضا خواستار توقف آن شدند. با وجود وعده‌های مقامات برای حفاظت از میانکاله، نبود اقدامات عملی و ادامه تهدیدها، آینده این بهشت پرندگان را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.

ارتباط فرزند یکی از روسای قوا با مالک پتروشیمی میانکاله

یاشار سلطانی، روزنامه نگار مقیم ایران در پیامی نوشت:

چند روزی است که پروژه غیرقانونی پتروشیمی میانکاله مجدد شروع شده است و روز پنجشنبه ۲۱ فروردین حدود ۴۰ تریلی تجهیزات در پروژه مستقر شده است. پشت ماجرای میانکاله، یکی از روسای قوه است که فرزندش با رییس پتروشیمی ارتباط دارد. در صورتی که این حمایت‌های غیرقانونی ادامه یابد، حتما مستندات را منتشر می‌کنم. بعدا معترض نشوید که امنیت روانی جامعه مخدوش شده است...

تالاب میانکاله، یکی از زیباترین، پرآب ترین، با طراوت ترین تالاب های ایران بود که تا همین شش هفت سال پیش زنده و درخشان، هر گردشگری را محو تماشای خود می کرد. و اکنون به دلیل بی لیاقتی، ناکارآمدی، سودجویی و بی توجهی عمدی حکومت اسلامی به داشته های سرزمین مان جز ویرانه ای از آن باقی نمانده است.

توجه کنید که این تالاب یکی از تالاب های «حفاظت شده» ای بود که به عنوان پناهگاه حیات وحش، تالاب بین‌المللی و ذخیره‌گاه طبیعی زیست‌ کره زمین باید زیر پوشش مراقب های ويژه دولت و سازمان محیط زیست قرار می گرفت.

تالاب میانکاله در دوازده کیلومتری شمال شهر بهشهر و جنوب شرقی دریای مازندران قرار گرفته است و به گواهی تصاویر و ویدئو ها سالیان سال بود که جایگاه فلامینگوها و پرندگان نایاب و زیبای مهاجر بود. واکنون جز برهوتی از آن نمانده است.

خبرگزاری های دولتی دلیل این نابودی را آتش سوزی های مداوم شش هفت سال گذشته می دانند اما هیچ کدام از این خبرگزاری ها که یا وابسته هستند و یا جرات ندارند بگویند چرا به ناگهان این تالاب گرفتار این همه آتش سوزی پشت سر هم شده است؟ چرا دولت و سازمان محیط زیست از آن مراقبت نکرده اند؟ این آتش سوزی ها چرا باید چندین سال ادامه داشته باشد و صدای کسی در نیاید؟ آیا این آتش سوزی ها نفعی برای حکومت و یا سودجویانی که وابسته به حکومت هستند دارد؟

روشن است که این پرسش ها چون دیگر پرسش هایی که در ارتباط با میراث های طبیعی و فرهنگی و تاریخی ما در چهل سال گذشته بی جواب مانده، جوابی نخواهد داشت.

مرگ تدریجی تالاب بین المللی هشیلان در کرمانشاه

این تالاب‌ زیستگاه گونه‌های مختلف گیاهی و جانوری است که با بی‌توجهی مسئولان مواجه شده و در معرض تخریب و نابودی است. تالاب بین‌المللی هشیلان در کرمانشاه که متشکل از ۱۱۰ جزیره است مأمن گونه‌های مختلف جانوری و گیاهی منحصر به فرد است و اکنون حال و روز مناسبی ندارد. تبدیل تالاب به زمین کشاورزی، آلوده کردن آن به وسیله فاضلاب ‌‌‌‌‌های شهری و کشاورزی، شکار بی‌رویه گونه‌های جانوری در تالاب‌ها، حفر چاه‌های غیرمجاز در اطراف آن و تغییر مسیر آبراه‌ها از مهمترین عوامل تخریب این تالاب‌ است.

همچنین در پی کم‌آبی شدید در خوزستان طی ماه‌های گذشته نخلستان‌های شادگان به دلیل نرسیدن آب خشک شده است. مدیر جهاد کشاورزی شادگان گفته ۷۵۰۰ نخل در این شهرستان تلف شده است.

تنها ۱۰ درصد از تالاب‌ها دارای حیات هستند

یک عضو هیات رئیسه فراکسیون محیط زیست گفت که ۹۰ درصد تالاب‌های کشور رو به نابودی می‌روند. وی در تشریح وضعیت دریاچه ارومیه نیز اعلام کرد که “اگر این دریاچه به طور کامل خشک شده و از بین برود، حدود ۱۴ استان نابود خواهند شد، چرا که به دلیل نمکی که در آن منطقه وجود دارد چنانچه طوفان بوزد یا باران شدید ببارد تمام این منطقه را از بین خواهد برد، وضعیت آب کشور در وضعیت بحرانی قرار دارد، کما اینکه بسیاری از رودخانه‌ها نیز همچون دریاچه ارومیه، زاینده رود خشک شده و رو به نابودی می‌روند و این فجایعی بوده که در راه است”.