ایران اینترنشنال در گزارشی گفت: اظهارات تازه عباس عراقچی، وزیر خارجه
حکومت ایران مبنی بر این که جمهوری اسلامی هرگز به دنبال «نابودی اسرائیل» نبوده است، واکنش‌های مختلفی را برانگیخته است. یک نماینده آمریکا اظهار کرد که کسی در دولت ترامپ چنین اظهاراتی را باور نمی‌کند.

متیو ویتاکر سفیر آمریکا در ناتو سه‌شنبه در این زمینه گفت: «یک کلمه از آنچه وزیر خارجه [حکومت] ایران می‌گوید را باور نمی‌کنم و مطمئنم دیگران در دولت آمریکا هم همین احساس را دارند.»

او افزود: «حکومت ایران صدای قابل‌اعتمادی برای صلح ندارد. از آنجا که ما برنامه هسته‌ای‌شان را نابود کردیم، حالا وقت آن است که پای میز مذاکره بیایند تا درباره مسیری برای صلح و رفاه مردم ایران گفت‌وگو کنیم.»

خطر بیخ گوش ماست

یک منبع حکومتی بنام "آوش" نوشته: در این شرایط علی لاریجانی به مسکو سفر کرده و با اطلاع رسانی قطره چکانی که در مورد سفرهایی از این دست صورت می‌گیرد، ابهاماتی را برانگیخته است. در حالی‌که پیش از این‌هم ابهاماتی در مورد وضعیت رابطه ایران با روسیه در شرایط فعلی وجود داشت.

با توجه به توضیحات اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، علی لاریجانی به‌عنوان فرستاده ویژه رئیس‌جمهوری به این سفر رفته‌ و دیدار سازنده‌ای با رئیس‌جمهوری روسیه داشته است. همچنین بقایی توضیح داده که آقای لاریجانی حامل پیام و دیدگاه‌های کلان جمهوری اسلامی درباره تحولات منطقه‌ای، مسایل بین‌المللی و روابط دوجانبه بود.

اینکه با توجه به تراکم موضوعات در حوزه دیپلماسی در شرایط فعلی کسی مانند علی لاریجانی با سابقه کار سیاست داخلی و مذاکرات و اعتمادی که لایه‌های اصلی نظام به او دارند، کمک کار دولت باشد، امر مثبتی است. پیش از این‌هم علی اکبر ولایتی به‌عنوان مشاور رهبری چنین ماموریت‌هایی را برعهده داشت.

اما مسئله فارغ از فرد در شرایط فعلی موضوع است. می‌دانیم که کمتر از چهار هفته پیش عباس عراقچی در بحبوحه جنگ و از استانبول به مسکو رفت و ملاقاتی با ولادیمیر پوتین انجام داد. آیا وضعیت از آن زمان تاکنون تغییر محسوسی داشته؟ حافظه اتفاق خاصی را در این مدت ثبت نکرده است. آیا مقامات ایران از واکنش نه تند و نه کند روسیه به حمله اسرائیل به ایران رضایت دارند؟ بعید است. برخی شنیده‌‌ها حاکی از نارضایتی ایران از نحوه موضع‌گیری‌های اخیر مسکو است اما بعید است علی لاریجانی این نارضایتی‌ها را انتقال داده‌ باشد و احتمالا تنها برگی به نارضایتی‌های پانصد سال اخیر تهران از مسکو افزوده می‌شود.

به نظر می‌رسد یکی از دستور کارهای احتمالی سفر لاریجانی به روسیه می‌تواند یافتن یا پیشنهاد ساز و کاری برای برون رفت از خطر مکانیسم ماشه باشد. این ابهام وجود دارد که تا موعد شهریور و فعال شدن مکانیسم ماشه توسط اروپایی‌ها، روسیه در چه زمینی بازی می‌کند؟ نشانه‌های موجود فعلا جواب این سوال را ساده می‌کند و به اعتبار تنش‌های موجود بین اروپا و روسیه احتمال می‌رود که مسکو با ایران همراهی کند. اما این معادله بدون در نظر گرفتن بازی احتمالی روسیه و امریکا یا بهتر بگوییم بازی پوتین و ترامپ است. ممکن است ترامپ برگ برنده ای در مقابل اوکراین برای روسیه رو کند و در آن شرایط پوتین زمین بازی‌اش را به نفع امریکا و اروپا عوض کند. در این شرایط ایران بازنده بازی بزرگ آن‌ها خواهد بود و دستش به جایی بند نخواهد بود غیر از گلایه‌های همیشگی که خواهد کرد.

اما ممکن است گزینه دیگری از سوی ایران به روسیه و چین پیشنهاد شود. گزینه خروج آنها از برجام تا بدین ترتیب بتوانند از گزینه وتو در جلسه شورای امنیت برخوردار شوند. باید دید که آیا علی لاریجانی خواهد توانست در شرایط فعلی مسکو را همراه ایران نگه دارد یا خیر؟

ایران به همراه روسیه و چین اکنون در پیچ تاریخی عبور برجام از زیر شمشیر اسنپ‌بک یا همان مکانیسم ماشه هستند. چه بخواهیم یا نخواهیم در ماه‌های آینده نیازمند ارتباطات بیشتر سه ضلع ایران، روسیه و چین هستیم و باید دید که آیا این مثلث می‌تواند سه گانه اروپایی‌ها را شکست بدهد؟

سخنان مقامات نشان می دهد که خطر لغو آتش بس و احتمال حمله مجدد از سوی اسرائیل به ایران در ذهن همه وجود دارد و در چنین شرایطی از مجوز استفاده از حریم هوایی کشور تا محکومیت حملات و دادن تسلیحات می‌تواند در رابطه کشورهای دوست اثرگذار باشد. به‌ویژه آن‌که از تعاملات روسیه و اسرائیل نیز نباید غافل شد.

خطر بیخ گوش ماست و مشخص نیست با سفرهایی نظیر سفر علی لاریجانی به مسکو، حتی در مقام فرستاده ویژه رئیس جمهوری، بتوان برگی را برگرداند.