یکشنبه، 15 تیر ماه 1404 = 06-07 2025
پیدا شدن سروکلهٔ موش علی با رنگ و لعاب "ملی"؛ ترس از پایان قدرت
نشریۀ آمریکايی نیوزویک نوشت: تصمیم خامنه‌ای برای بیرون آمدن از مخفیگاه ناشی از ضرورت سیاسی برای تأکید بر قدرتش در حکومتی است که دوازده روز زیر ضربات اسرائیل قرار داشت.
روزنامه‌اسرائیلی جروزالم‌پست نیز با انتشار مطلبی با اشاره به بیرون آمدن رهبر جمهوری اسلامی از پناهگاه خود و ظاهر شدن او در انظار عمومی نوشت که مشارکت دادن آمریکا در حمله به تاسیسات اتمی در ایران و پرهیز از کشتن خامنه‌ای و پسرش مجتبی، دو اشتباه اسرائیل در جنگ ۱۲ روزه با رژیم ایران بود. اما به گفته ناظران، فرصت کافی برای جبران این اشتباهات وجود دارد.
بر اساس این گزارش، عملیات وسیع اسرائیل علیه مواضع دفاعی و نظامی و اتمی جمهوری اسلامی در ماه پیش، هم به لحاظ گستره و هم به لحاظ پیچیدگی، عملیاتی بی‌نظیر به شمار می‌رفت و تهاجمی همه‌جانبه بود که با استفاده از ابزارهای متعارف و محرمانه، جهانیان را در حیرت فرو برد.
این گزارش می‌افزاید: اسرائیل در حال حاضر هم از فرصت کافی و هم از نیاز بنیادین برای جبران این دو اشتباه برخوردار است. به گفته ناظران، جنگ ۱۲ روزه، ممکن است صرفا نخستین مرحله از جنگ باشد.
جروزالم پست در خاتمه مطلب خود می‌نویسد که با در نظر گرفتن این دو خطای راهبردی و عملیاتی، اگرچه اسرائیل به یک پیروزی تاریخی دست پیدا کرده اما کار اسرائیل هنوز کامل نیست و در این دستاورد، تنها سه‌چهارم از مسیر تا پیروزی نهایی طی شده است.
ترس وجودی از مرگ و پایان قدرت
«دیکتاتورهای سالخورده اغلب با یک بحران شدید هویتی روبه‌رو می‌شوند: این که آیا بدون قدرت، هنوز کسی هستند؟ برای دیکتاتور، مرگ نه فقط پایان جسم، بلکه پایان فرمانروایی و سلطه است. نتیجه؟ تلاش برای انکار پایان با ابزار سرکوب.»
یک متخصص روانشناس در گفتگو با دویچه‌وله ضمن بیان این جملات معتقد است: «علاوه بر سرکوب شدید مخالفان در سال‌های واپسین استبداد، سوءظن شدید به اطرافیان یکی از نشانه‌های رایج ابتلا به توهم یا بیماری پارانویا در دیکتاتورهای سالخورده است و این امر می‌تواند ناشی از انزوای فکری و تجربه خیانت باشد.»
به گفته این روانشناس، دیکتاتور سالخورده فقط یک خطر سیاسی نیست. او یک پدیده روان‌شناختی تراژیک است که قدرت و ترس، از او موجودی ساخته که در آخرین سال‌های حکومتش هم برای خود و هم برای ملتش فاجعه‌ساز می‌شود.
او با اشاره به میل به خودشیفتگی رهبران خودکامه می‌افزاید: چنین رهبرانی خود را "منجی"، "برگزیده"، یا حتی "الهی" می‌دانند، شکست یا ضعف را نمی‌پذیرند و دشمن را همواره در بیرون می‌جویند، نه در درون.
علاوه بر این، به عقیده روانشناسان در سال‌های پایانی عمر سیاسی، بسیاری از رهبران خودکامه دچار زوال عقل، بدبینی‌های مزمن و ضعف در تصمیم‌گیری می‌شوند. این ضعف شناختی با قدرت مطلق ترکیب می‌شود و تصمیم‌هایی خشونت‌بار، غیرمنطقی و از سر ترس را رقم می‌زند.
«رفتار خامنه‌ای، به‌ویژه در سال‌های اخیر، چه در اظهارات متوهمانه و چه در شدت سرکوب مخالفان و معترضان، نشان می‌دهد که او نیز به الگویی از دیکتاتور سالخورده و خطرناک تبدیل شده است.»
English SummaryThe U.S. publication Newsweek reported that Ayatollah Khamenei's emergence from hiding was politically motivated to assert his power after 12 days of Israeli attacks. The Israeli newspaper Jerusalem Post noted that involving the U.S. in strikes on Iran's nuclear facilities and sparing Khamenei and his son were two strategic mistakes during the conflict. Observers believe there is still an opportunity for Israel to rectify these errors. The report emphasizes that the recent Israeli operations were unprecedented in scale and complexity. Additionally, a psychologist highlighted the existential fears faced by aging dictators, suggesting that Khamenei's recent behavior reflects a dangerous pattern typical of such leaders.
