فعالان محیط کسب‌وکار ایران بیش از آنکه نسبت به تحولات داخلی نگران باشند، چشم به صندلی کاخ سفید دوخته‌اند تا ببینند در آبان ماه، پایه‌های لرزان آن باعث سقوط بایدن و بازگشت ترامپ می‌شود یا دموکرات‌ها در لحظات پایانی برگ برنده خود را رو می‌کنند تا برای چهار سال دیگر هم صاحب قدرت بمانند.

این در حالیست که نظرسنجی‌ خبرگزاری‌ها یا موسسات پژوهشی معتبری نظیر رویترز یا ایپسوس جملگی از محبوبیت بالای ترامپ در میان رای‌دهندگان آمریکایی حکایت دارند. از سوی دیگر، دولت‌های ایران بارها ثابت کرده‌اند که در حوزه‌های مختلف، به‌ویژه روابط بین‌المللی اختیار تام و استقلال کافی ندارند و برای هر گام رو به جلویی باید چراغ سبز مجموعه حاکمیت و حتی جریان‌های در سایه را دریافت کنند. از این رو شاید تغییر دولت و انتخابات ریاست جمهوری ایران برای فعالان اقتصادی اهمیت به‌مراتب پایین‌تری نسبت به تحولات کاخ سفید دارد.

به هر ترتیب چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری شاید آخرین فرصت کشور برای فرار از بحران‌های اقتصادی نظیر تعمیق رکود، تورم لجام‌گسیخته، ناترازی کم‌سابقه تجاری، نابسامانی ارزی، سقوط ارزش پول ملی، ورشکستگی بنگاه‌های اقتصادی، بسته‌شدن درهای صادرات، ارزان‌فروشی نفت و ... باشد.

زیرا کمتر از پنج ماه پس از تشکیل کابینه چهاردهم در ایران، فرضیه ظهور ترامپ، تمام معادلات منطقه‌ای و بازارهای بین‌المللی را بر هم می‌ریزد. این فرض را باید پایانی بر چشم‌پوشی‌های آمریکا بر تحریم‌های ایران و البته تشدید دوباره جنگ اقتصادی آن‌ها با چین، بزرگ‌ترین مشتری کالاهای صادراتی ایران، دانست.

بر این اساس، یکی از سناریوها که محتمل‌ترین آن‌هاست را باید بازگشت ترامپ دانست. بازگشتی که تمام فاکتورهای مورد اشاره را زیرسوال می‌برد و دولت آینده ایران را حتی اگر میانه‌رو هم باشد، وادار به پذیرش آن‌ها می‌کند.

نگاهی به اظهارات انتخاباتی ترامپ و البته عملکرد چهارساله او حاکی از آن است که با بازگشت این شخص به راس تصمیم‌گیری ایالات متحده، دیگر سهل‌گیری‌های تحریمی جایی در سیاست‌های دولت آمریکا نخواهد داشت. بنابراین دورزدن تحریم‌ها، حتی به بهای حراج منابع ملی اقدام چندان آسانی نخواهد بود.

همچنین باید انتظار داشت که تنور جنگ اقتصادی این کشور با چین بار دیگر داغ شود. اتفاقی که شرایط خرید نفت چین را با تنگناهای مختلفی مواجه می‌سازد و احتمالا عقب‌نشینی چین از بازار ایران را سرعت بخشد.

پایان‌بخشیدن به جنگ روسیه و اوکراین و البته ختم التهابات خاورمیانه نیز دیگر سیاستی است که از سخنان نامزد جمهوری‌خواهان برداشت می‌شود. این اتفاق نیز نقش ایران در بازارهای جهانی، ازجمله انرژی را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار می‌دهد.

بنابراین با تداوم سیاست‌های دولت سیزدهم، اصرار بر سیاست‌های افراطی ضدغربی، ماندن در تنگنای بلوک شرق، ازجمله چین و روسیه و دل‌خوشی به پیمان‌هایی نظیر شانگهای و بریکس، ایران چاره‌ای جز تکرار دوباره تاریخ نه‌چندان دور، یعنی اواخر دهه ۹۰ ندارد.