تنش تازه در روابط تجاری جمهوری اسلامی و هند

روزنامه ابتکار: صادرکنندگان و فعالان بازار برنج اعلام کرده‌اند که با توجه به افزايش تحريم‌ها عليه جمهوري‌ اسلامي، خريداران برنج در ايران، نتوانسته‌اند صورت‌حساب‌هاي خريد 200 هزار تن برنج از هند را پرداخت کنند.
اين در حالي است که اخيرا موضوع بدهي‌هاي نفتي هند به ايران دردسرساز شده بود که با پادرمياني بانکي در ترکيه، حل شد. اما در ماه‌هاي اخير چند بار موضوع بدهي ايران به هند در بخش واردات برنج مطرح شده و اين در حالي است که همچنان موضوع پرداخت‌هاي نفتي هند به ايران نيز راه‌حل مناسبي نداشته‌است.
به گزارش رويترز، در حالي که ارزش ريال به‌سرعت در حال کاهش است و خريد کردن را براي ايرانيان دشوارتر مي‌‌کند تحريم‌هاي بين‌المللي، تاجران ايراني را ناچار کرده‌است تا از راه‌هاي غيررسمي و از طريق واسطه‌ها در دوبي، به پرداخت پول برنج هند اقدام کنند.
تجار هندي مي‌گويند: بدهي ايران به هند حدود 144 ميليون دلار است که بابت صادرات برنج در ماه‌هاي اکتبر و نوامبر گذشته ايجاد شده‌است. اين در حالي است که اغلب صادرکنندگان برنج هند، اعتباري 90 روزه را براي صادراتشان در نظر مي‌گيرند.هند، بزرگترين تامين‌کننده برنج ايران است که حدود 70 درصد از برنج وارداتي جمهوري اسلامي؛ يعني حجمي در حدود يک تا يک ميليارد و 200 تن برنج را شامل مي‌شود.
رئيس انجمن صادرکنندگان برنج هند اعلام کرد که اين موضوع جدي است و از اين پس بدهي‌هاي ايران به هند ناديده گرفته نمي‌شود.”ويجاي ستيا” خاطرنشان کرد که از دولت خواسته شده‌است تا وارد عمل شود.
اين در حالي است که ايران در طول 6 ماه بدهي نفتي بالغ بر 5 ميليارد دلاري هند به ايران، صادرات نفت به اين کشور را ادامه داد و در جستجوي راهي براي دريافت مطالبات نفتي خود از دهلي‌نو بود.
اما رئيس انجمن صادرات برنج هند بر اين باور است که دهلي‌نو نبايد ديگر بر مبناي اعتبار، به ايران برنج صادر کند؛ اين در شرايطي است که ديگر صادرکنندگان برنج به ايران مانند تايلند، ويتنام و پاکستان، نيز صادرات برنج به ايران بر مبناي اعتبار را متوقف کرده‌اند.
تحريم‌هاي آمريکا و متحدان اروپايي‌اش عليه سيستم بانکي ايران از جمله عواملي است که به اعتقاد کارشناسان، صورت‌حساب‌هاي معوق را در روابط تجاري هند و ايران ايجاد کرده‌است. صورت‌حساب‌هاي پرداخت نشده خريد برنج از هند نشان مي‌دهد که تحريم‌ها مي‌تواند منابع مواد غذايي وارداتي را نيز در ايران کاهش دهد.
اين در حالي است که کشتي‌ها در خارج از بنادر ايران لنگر انداخته‌اند و تاجران نيز با توجه به مشکلات موجود در راه دريافت مبلغ صورت‌حساب ها از ايران، محموله‌هاي جديدي را براي صادرات به ايران، به ثبت نرسانده‌اند.
در حالي که دهلي‌نو از حسابي در بانک ترکيه، براي پرداخت بدهي‌هاي نفتي خود به ايران استفاده کرد اما تاجران ايراني همچنان از طريق واسطه‌هاي موجود در دوبي، پول برنج وارداتي را مي‌پردازند. اين واسطه‌ها از ايران، ريال دريافت مي‌کنند و به تاجران برنج در هند، دلار پرداخت مي‌کنند و محموله مستقيما از هند به ايران ارسال مي‌شود. اما تاجران هندي مي‌گويند که کاهش ارزش ريال، واردات برنج براي ايرانيان را بسيار گران‌تر کرده‌است. از سوي ديگر واسطه‌هاي دوبي نيز هزينه‌هاي انتقال پول را افزايش داده‌اند.همچنين گفته مي‌شود که حدود 20 شرکت ايراني واردکننده برنج نيز نتوانسته‌اند در ماه گذشته، بدهي‌هاي خود را به هند بپردازند.
يک مقام فعال در صادرات برنج، در اين زمينه اظهار داشت: اين تهديدها روابط تجاري ايران و هند را مختل مي‌کند که به نفع هيچ‌يک از طرفين نيست. با توجه به تحريم‌ها، بانک‌هاي ايراني نمي‌توانند در پرداخت پول برنج به هند نقش داشته باشند و تاجران هندي نيز بايد از صادرات بر مبناي اعتبار اجتناب کنند.
اين در حالي است كه در نيمه نخست سال جاري، 552 ميليون دلار برنج وارد كشورمان شده‌است كه واردات اين محصول در مقايسه با مدت مشابه سال قبل، 27.17 درصد به لحاظ ارزشي رشد داشته‌است.
در طول شش ماهه نخست امسال، 651 هزار تن برنج به ارزش 552 ميليون دلار وارد كرده‌ايم كه در مقايسه با نيمه نخست سال 89 كه 524 هزار تن به ارزش 434 ميليون دلار بوده، رشد24.10 درصدي به لحاظ وزني و 27.17 درصدي به لحاظ ارزشي را نشان مي‌دهد.
هند، امارات و پاكستان سه كشور عمده مبدأ واردات برنج به ايران در اين مدت به شمار مي‌روند، به نحوي كه ميزان واردات از هند در شش ماهه نخست امسال، 234 هزار تن به ارزش 220 ميليون دلار بوده كه به لحاظ وزن 36.01 درصد و به لحاظ ارزش 39.75 درصد سهم از كل واردات برنج را به خود اختصاص داده‌است.
ميزان واردات از امارات متحده عربي نيز 163 هزار تن به ارزش 143 ميليون دلار بوده‌است كه از نظر وزن 25.05 درصد و از نظر ارزش 25.96 درصد سهم از كل واردات برنج را به خود اختصاص داده‌است.
همچنين در نيمه نخست امسال، 131 هزار تن برنج پاكستاني به ارزش 103 ميليون دلار وارد كرده‌ايم كه از نظر وزن 20.08 درصد و از نظر ارزش 18.60 درصد سهم از كل واردات برنج به كشور را به خود اختصاص داده‌است.‌ در مورد ساير كشورها نيز 123 هزار تن برنج به ارزش 86 ميليون دلار طي شش ماهه نخست امسال وارد شده‌است كه از نظر وزني 18.85 درصد و از نظر ارزشي 15.69 درصد سهم از كل واردات محصول برنج را به خود اختصاص داده‌است.