رئیس جمهور فرانسه با قطعی دانستن فعالسازی مکانیزم ماشه، هشدار داد که حتی تحریمهای ضعیفتر سازمان ملل هم میتوانند با تثبیت ذهنیت دائمیشدن، آتش انتظارات تورمی در ایران را شعلهور کنند.
به نقل از اقتصادآنلاین؛ مسئله اصلی، اثر روانی این تصمیم است. وقتی رئیسجمهور فرانسه با صراحت از قطعی بودن ماشه سخن میگوید، پیام پنهان این است که تحریمها به یک وضعیت دائمی تبدیل خواهند شد. در چنین فضایی، مردم و فعالان اقتصادی دیگر امیدی به رفع محدودیتها ندارند و این ذهنیت، بر تصمیمات آنان سایه میاندازد.
کافی است بازار ارز را نگاه کنیم. تنها خبر احتمال بازگشت قطعنامهها کافی است تا نرخ دلار افزایش یابد، حتی پیش از آنکه تحریمها اجرا شوند. این همان «انتظارات تورمی» است؛ وقتی همه پیشبینی میکنند قیمتها بالا میرود، از ترس گرانی بیشتر، زودتر خرید میکنند و همین رفتار، خود گرانی تازهای میسازد.
در سطح سیاسی هم پیامد مهمی در راه است. اروپا در سالهای گذشته بارها نشان داده که رسیدن به اجماع در موضوع ایران کار سادهای نیست. برخی کشورها به دلایل اقتصادی یا سیاسی تمایل دارند درهای تعامل را باز نگه دارند. اما اگر مکانیزم ماشه عملی شود، یک تصمیم جمعی علیه ایران ثبت میشود که لغو آن، حتی سختتر از اعمالش خواهد بود.
به زبان ساده، اگر روزی مذاکراتی برای رفع تحریمها در میان باشد، بازگرداندن اروپا به نقطه صفر تقریباً غیرممکن خواهد بود. چرا که برخی از کشورهای اروپایی میتوانند با مخالفت و ایجاد فشار، جلوی لغو تحریمها را بگیرند. نتیجه این فرآیند، انزوای طولانیتر ایران در عرصه بینالمللی است؛ حتی اگر اثر اقتصادی آن به اندازه تحریمهای آمریکا نباشد.
بازار ایران سالهاست که با عامل «انتظار» زندگی میکند. هر بار که خبر از مذاکره یا توافقی منتشر میشود، قیمتها آرام میگیرند. هر بار هم که سخن از تحریم تازهای به میان میآید، بازار دچار شوک میشود. این بار هم داستان مشابهی در حال تکرار است.
تصویر ذهنی ایرانیان پس از بازگشت قطعنامهها این است که تحریمها به بخشی از زندگی دائمی تبدیل شدهاند. این تصویر، هرچند ممکن است از نظر اقتصادی اغراقآمیز باشد، اما در اقتصاد رفتاری نقش تعیینکنندهای دارد. در نهایت، آنچه تورم را در ایران تشدید میکند، نه فقط محدودیتهای واقعی تجارت، بلکه ترس و بیاعتمادی به آینده است.
اظهارات مکرون، بیش از آنکه یک اعلان رسمی دیپلماتیک باشد، یک پیام روانی به بازار ایران است. اگرچه تحریمهای اروپا در عمل توان تخریب تحریمهای آمریکا را ندارند، اما بازگشت قطعنامههای سازمان ملل معنای نمادین بزرگی دارد: ایران دوباره به فهرست کشورهای تحت فصل هفتم منشور ملل متحد برمیگردد.
این تغییر جایگاه، در ذهنیت عمومی معادل با «انزوای دائمی» است. همین ذهنیت، به سرعت خود را در بازار ارز، کالاهای مصرفی و انتظارات تورمی نشان خواهد داد. در شرایطی که اقتصاد ایران پیشاپیش با کسری بودجه و نقدینگی بالا دست و پنجه نرم میکند، یک جرقه روانی کافی است تا شعله تورم دوباره بالا بگیرد.
The French President confirmed the activation of the "snapback" mechanism, warning that even weaker UN sanctions could exacerbate inflationary expectations in Iran. The psychological impact of this decision is significant; it suggests that sanctions may become permanent, leading to a loss of hope among the public and economic actors. This mindset influences their decisions, as seen in the currency market where mere speculation about sanctions drives up the dollar's value. Politically, if the snapback occurs, it could create a collective decision against Iran, making future negotiations for lifting sanctions nearly impossible and resulting in prolonged international isolation for Iran.