پژوهشگران در مقالهای در نشریه علمی نیچر گزارش کردهاند که میتوان قلب آسیبدیده را با تکهدوزی «وصلههای کوچک» عضله قلب که در آزمایشگاه رشد داده شده، ترمیم کرد.
به گفته پژوهشگران آلمانی، این فناوری میتواند برای میلیونها بیمار مبتلا به نارسایی قلبی پیشرفته تحولی امیدبخش باشد. در حال حاضر، گزینههای درمانی برای این گروه از بیماران بسیار محدود است.
بر اساس نتایج اولیه آزمایشی محدود روی انسان و آزمایشهایی با نتایج امیدبخش روی میمونها، به نظر میرسد که این تکههای وصل شده به قلب به خوبی و به شکلی ایمن قادر به کمک به پمپاژ قلب هستند.
در عین حال، ظرفیت بالقوه بلندمت این روش درمانی هنوز مشخص نیست و تلاش برای مشخص کردن آن با کارآزمایی بالینی روی پانزده بیمار در جریان است.
تکههای مورد استفاده از سلولهای بنیادی – یعنی سلولهای ویژهای که قادرند به انواع مختلف سلول تبدیل شوند – متعلق به شخص دیگری گرفته و رشد میکنند و به سلولهای ماهیچه قلب تبدیل میشوند.
این وصلهها از سلولهای بنیادی فرد دیگری گرفته و رشد داده میشوند – سلولهای ویژهای که میتوانند به انواع مختلفی از سلولها تبدیل شوند – و به سلولهای عضله قلب تبدیل میشوند.
سپس بافت قلبی پرورشیافته در آزمایشگاه میتواند روی قلبهای تپنده پیوند زده شود تا به ترمیم آنها کمک کند.
اینگو کوتشکا، نویسنده نتیجه این پژوهشو و عضو مرکز پزشکی دانشگاه گوتینگن، میگوید این روش مانند کاشت ماهیچههای جوان در قلب بیمار است.
اینگو کوتشکا، نویسنده این مطالعه از مرکز پزشکی دانشگاه گوتینگن، میگوید: «این شبیه به کاشت ماهیچههای جوان در قلب بیمار است.»
یک برش کوچک در قفسه سینه ایجاد میشود و وصلهای به ابعاد ۹ سانتیمتر در ۴ سانتیمتر روی سطح قلب دوخته میشود.
او میگوید: «این کار دشوار است زیرا بافتها شل و انعطافپذیر هستند و باید مراقب باشید که شکل خود را حفظ کنند.»
تا کنون آزمایشهای انجام شده روی پستانداران و یک بیمار انسانی نتایج دلگرمکنندهای در پی داشتهاند.
بیمار مورد نظر یک زن ۴۶ ساله است که در سال ۲۰۱۶ دچار حمله قلبی و در پی آن دچار نارسایی قلبی شد که به طور مداوم شدت میگرفت. در سال ۲۰۲۱، پس از آنکه همه روشهای درمانی ممکن امتحان شدند، او تصمیم گرفت از وصله قلبی استفاده کند.
پژوهشگران میگویند که سه ماه پس از انجام عمل تکهدوزی قلبی، وضعیت بیمار پایدار است و هیچ عارضه جانبی از این عمل مشاهده نشده است.
پروفسور وولفرام-هوبرتس زیمرمان، سرپرست گروه پژوهشی این طرح میگوید: «این وصله توانست با قلب سازگار شود، رشد کند، بلوغ یابد و سپس به قلب ناتوان کمک کند.»
او افزوده است که این آزمایش نشان میدهد که میتوان عضله جدیدی را «بدون نگرانی از مشکلات ایمنی مانند تومورها و آریتمی [ریتمهای نامنظم قلب]» به قلبهای نارسا افزود.
به گفته پژوهشگران، تکههای عضله قلب مهندسیشده باید در بیمار زنده بمانند و در طول چند ماه پرورش یابند، بنابراین این درمان برای افرادی که نیازمند درمان فوری هستند مناسب نیست.
تیم پژوهشی در آزمایشهایی که روی میمونها انجام داد دریافت که این تکهها در انقباض، تقویت و ضخیمکردن دیواره قلب به خوبی عمل کرده و پمپاژ کلی قلب را بهبود میبخشند.
نارسایی قلبی از علل عمده مرگ و میر در سراسر جهان است، اما راههای موثر چندانی برای ترمیم عضو آسیبدیده وجود ندارد.
برای مبتلایان به نارسایی قلبی حتی کارهای ساده روزانه مانند بالا رفتن از پله یا پوشیدن لباس خستهکننده است.
دستگاههای قلبی میتوانند پرهزینه باشند و عوارضی به همراه داشته باشند، و پیوند قلب – با اینکه بهترین راهحل است – برای بسیاری از بیماران به ندرت یک گزینه در دسترس است.
پروفسور زیمرمان می گوید: «۹۹ درصد بیماران مبتلا به نارسایی قلبی قلب پیوندی دریافت نمیکنند.»
پژوهشگران هنوز نکات زیادی برای یادگیری از این آزمایش انسانی دارند و قصد دارند در یک بررسی بلندمدت، وضعیت سلامتی ۱۵ بیمار را که برای سالها با این وصلهها زندگی میکنند، پیگیری کنند.
پروفسور جیمز لیپر، مدیر تحقیقات در بنیاد خیریه قلب در بریتانیا، گفته است که نتایج اولیه «امیدبخش» بوده، اما «برای تعیین اثربخشی تکهدوزی قلب در انسان» آزمایش روی تعداد بیشتری بیمار ضرورت دارد.
او گفته است که «اگر نتیجه این موارد مثبت باشد، این روش میتواند به آغاز دوره جدیدی از درمان نارسایی قلبی کمک کند.»
تلاشهای قبلی برای تزریق سلولهای عضلانی قلب به قلب افراد مبتلا به نارسایی قلبی نتایج متفاوتی داشته است.
وصلههای قلبی «آماده برای استفاده» مانند آنهایی که در این مطالعه به کار رفتهاند – که از میلیونها سلول بنیادی انسانی ساخته شده و به عضله قلب فعال تبدیل شدهاند – گزینهای کمخطرتر محسوب میشوند، هرچند بیماران باید داروهای قوی مصرف کنند تا از پس زدن آنها توسط بدن جلوگیری شود.
استفاده از سلولهای بنیادی خود بیمار برای توسعه بافت قلبی هم گزینه دیگری بوده، اما این فرآیند زمان بسیار زیادی میبرد و نتایج آزمایشهای قبلی با این پیوندها دلگرمکننده نبوده است.
منبع: بی بی سی