هرچند معضل بیکاری مستقیم و یا غیر مستقیم می تواند همه افراد یک جامعه را تحت تأثیر قرار دهد اما این وضعیت در خصوص جوانان از حساسیت بالاتری برخوردار است.

از منظر اقتصاد،جوانان نیروی کار با بهره وری بالا برای یک جامعه محسوب شده که متعاقباً بیکاری آنان می تواند قدرت تولید و پیشرفت را در کشور کاهش دهد و اینکه قطعاً از منظر اجتماعی و فرهنگی بیکاری جوانان به خصوص در سنین ازدواج مشکلات فراوانی را دامنگیر جامعه خواهدکرد.

کما اینکه از دیدگاه سیاسی جوانان بیکار می توانند به عنوان منتقدان اصلی سیاست های اقتصادی مستعد حضور در اعتراضات و آشوبها ظاهرشوند.

در کشور ما و بر اساس آخرین اظهارنظرهای کارشناسی و آماری ؛ نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله در سال 92 معادل 24.3 درصد اعلام شده که بیش از دو برابر نرخ بیکاری کل است.

قطعاً این امر گویای وضعیت نگران کننده در خصوص اشتغال جوانان بوده در عین حال باید توجه داشت نرخ بیکاری جوانان در نقاط شهری تقریبا دو برابر روستاهاست که متعاقباً این امر می تواند به نوعی بیانگر سیاست های اقتصادی نامتوازن و نابرابر نسبت به شهرها و روستاها باشد.

گو اینکه همین امر به نوبه خود باعث افزایش مهاجرت به شهرها شده است گرچه بسیاری از کارشناسان علت بالا بودن نرخ بیکاری را متأثر از شرایط نامساعد تولید و

سرمایه گذاری، افزایش تحریم ها و تداوم آن، بی انضباطی های مالی و بی ثباتی های سیاسی که متعاقباً افزایش نرخ تورم را نیز به دنبال داشته می دانند،اما یکی از نکات جالب در این خصوص سهم مشاغل در بخشهای مختلف است که قابل تأمل به نظر می رسد!

بر اساس آمار اعلام شده منتهی به پاییز سال 92عمده جمعیت شاغل کشور (به میزان 48 درصد) در بخش خدمات فعالیت کرده اند در حالی که سهم صنعت 34.5 و بخش کشاورزی 17.5 بوده است با توجه به اینکه تراکم مشاغل در بخش خدمات قرار دارد قطعاً چنین شرایطی برای کشوری که هنوز به سطح قابل قبولی از توسعه صنعتی دست نیافته امر قابل توجیه و پذیرشی نبوده و اینکه به نوعی می تواند بیانگر انتخاب مسیر غلط رشد و توسعه محسوب شود.

از سوی دیگر نگاهی به آمار بیکاری های تحصیلی بیانگر آن است که 80 درصد دانشجویان در 20 رشته اصلی تحصیل می کنند و بیشترین آمار بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی به رشته های مهندسی، علوم اجتماعی، حقوق و بازرگانی تعلق دارد.

با استناد به نتایج آخرین سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 90 مرکز آمار ایران، در مجموع حدود 768 هزار فارغ التحصیل دانشگاهی بیکار در کشور وجود دارد که از این تعداد 207 هزار و 310 نفر دارای مدرک فوق دیپلم، 505 هزار و 10 نفر دارای مدرک لیسانس، 52 هزار و 169 نفر فوق لیسانس و دکترای حرفه ای و 3 هزار و 388 نفر نیز دارای مدرک دکترای تخصصی هستند.

نگاهی به سطح جامعه و مشاهده هزاران هزار جوان که به رغم داشتن مدارک تحصیلات عالیه کماکان در یک ماراتن فشره به دنبال کار و شغلی گشته و بیشتر از آنکه نگران سالهای سپری شده از عمر و سرمایه خویش در دانشگاه ها باشند بیشتر نگران آینده خویش هستند.

بیکاری یکی از معضلات جامعه ماست که امروزه با آن دست به گریبانیم اگرچه محتوای کلی صحبت های آنان مشتمل بردلایلی چون نداشتن سرمایه، عدم انطباق مدارک تحصیلی با نیاز بازار و یا نداشتن مهارت و تخصص در خصوص ورود به عرصه های صنعت وکشاورزی است اما به هر تقدیر برای ادای دین به اعتماد ایشان و همچنین آگاهی مسئولان امر بر آن شدیم تا دیدگاه برخی از جوانان را در این خصوص جویا شویم به امید اینکه مورد توجه و گردانندگان سیستم اداری جامعه و شهرمان واقع گردد.

'نعمت- ف' دارای مدرک کارشناسی در رشته حقوق می گوید: به رغم اتمام تحصیلات و داشتن مدرک و همچنین در دوره خدمت کماکان بیکارم تقریباً در همه جا که فکرم می رسیده ثبت نام کرده ام اما تا به حال خبری نشده! متأسفانه بازار کار برای رشته من خوب نیست ای کاش در انتخاب رشته تحصیلی با شرایط چند سال بعد بیشتر فکر می کردم .

او می افزاید: یک عیب بزرگ در نسل جوان وجود دارد و آن این است که همه مایل به داشتن شغل پشت میز نشینی هستیم و علاقه چندانی به کار بدنی و جسمی نداریم به طوریکه آن را کسر شأن میدانیم.

'حمید رسولی' که دارای مدرک کارشناسی در رشته روانشناسی است اینگونه اظهار نظر می کند:راستش خجالت می کشم با این سن و سال از پدرم پول تو جیبی بگیرم، بیکاری بد دردی است یک مدتی به عنوان شاگرد مغازه کار کردم اما نتیجه نداشت،نه حقوق مکفی داشت و نه اصلاً با مدرک من جور بود، کاشکی دیپلم بودم حداقل حرص این مدت دانشگاه و هزینه را نمی خوردم، تقریباً هر جایی را که فکرش را بکنید سر زدم اما ظاهراً توی بد شانسی حسابی شانس آوردم.

نوروزی، دارای مدرک کارشناسی در رایانه هم می گوید:اوایل می گفتند عصر، عصر کامپیوتر شده و بازار کار برای رشته من جور است باور کنید همه اش حرف بود

و بس، در این سیستم یا باید سرمایه کار داشته باشید و یا یک پارتی آنچنانی که در یک اداره مشغول به کار شوی الحمدا... من هیچ کدام را ندارم یه جوان آس و پاس با جیب

خالی و صد البته بیکار چهارسال درس خواندم و باور کنید تازه الان فهمیدم که هیچ ارزش نداشته!

محمد رضا، هم دارای مدرک کارشناسی در رشته ادبیات است او هم می گوید: فعلاً و به

صورت موقت سر زمین کشاورزی عمویم کار می کنم. چند جا ثبت نام کردم که متأسفانه قبول نشدم در جامعه ما باید یا جزو گروه های خاص باشی و یا دارای وابستگی به فلان نهاد و ارگان تا حداقل سهمیه پذیرش بگیرید نمونه آن خود من که به صرف نداشتن برخی از این شرایط رد شدم .

معصومه -ت؛ دارای مدرک کاردانی در رشته کتابداری هم با ابراز نارضایتی از شرایط شغلی در جامعه می گوید:هرجا گشتم شغل مناسب پیدا نکردم به لطف یک دوست الان در مطب یک پزشک منشی شدم،ای بد نیست فعلاً کرایه ماشینم را در می آورم ولی خدا به داد آقایان برسد با این اوضاع واحوال که باید بار یک زندگی را هم بدوش بکشند.

'سعید سلیمانی' دارای مدرک کارشناسی در رشته مدیریت اینگونه توضیح می دهد: الان دو سال هست بیکارم خدمت هم رفته ام بصورت قرارداد 6 ماهه جایی مشغول شدم که متأسفانه بعداً تمدید نشد .

جامعه ما تقریباً از لیسانس و فوق لیسانس اشباع شده و بر عکس آن کار و شغل کمیاب حالا عیب کار کجاست نمی دانم. نگرانم که اگر این روال ادامه پیدا کند چه می شود حالا ازدواج و ماشین و خانه پیش کش حداقل نان خور اضافه خانواده نباشیم .

'محمد شریفی' کارشناس ارشد حقوق هم اینگونه اظهار نظر می کند: معضل بیکاری در نسل جوان جامعه ما به نوعی ریشه در سیاست های غلط آموزشی ما دارد.

چرا عمده جوانان به دنبال مشاغل پشت میز نشینی هستند؟ مگر این جامعه کشاورز

صنعتگر متخصص فنی نمی خواهد؟ چرا فکر می کنیم کار بدنی و عرق ریختن کسر شأن ماست؟

تا هنگاهی که با این تفکر زندگی میکنیم همچنان گرفتار معضل بیکاری خواهیم ماند و عواقب آن نیز متعاقباً دامن گیر خانوادها و جامعه خواهد بود.

شاید وقت آن رسیده تا مسئولان به صورت جدی در فکر گسترش و سوق دادن دانشگاهها

بسوی تخصص های فنی باشند تا بتوان در چند سال آینده تا حدودی از مشکل بیکاری کاست .

'حامد- ف'دارای مدرک کارشناسی در رشته الهیات می گوید: فعلاً در یک مغازه پوشاک بصورت موقتی شاغل هستم تا ببینم بعد چی میشه. مدرک تحصیلی که تقریباً بی ارزش است مهم داشتن سرمایه است که آن هم شامل حال ما نمی شود،همین حقوق شاگردی هم با کلی منت و سرکوفت داده می شود چه می شود کرد تا خدا چه بخواهد. تقریباً اکثر دوستان هم تحصیلم در دانشگاه همین مشکل را دارند فقط یکی دونفرشان به لطف برخی امتیازات خاص در ادارات دولتی شاغل شدند بقیه هم روی آورده اند به کار آزاد و البته بیشتر شبیه شاگرد هستن تا چیز دیگر گاهی فکرمیکنم آیا در این کشور و جامعه کسی هم به فکر ما جوانان هست یا نه ....؟

با این تفاسیر باید گفت: همه انسان ها برای گذراندن زندگی خود نیاز به تلاش و فعالیت

دارند، نیازهای فردی و اجتماعی افراد در گروی کار و تلاش است و جامعه نیز برای گرداندن چرخ تولید در تمامی عرصه ها به نیروی کار نیاز دارد.

در واقع بدنه اجتماع از وجود هرگونه نقص در هر گوشه ای از این پیکر، آسیب می بیند.

بیکاری، یکی از بزرگترین معضلاتی است که توازن و تعادل جامعه را به هم می ریزد و باعث ایجاد بحران های متعدد در عرصه های اجتماعی، اقتصادی، روانی و سیاسی می شود.

بیکاری در واقع شاهراه اصلی معضلات و ناهنجاری های اجتماعی است و حل آن، بسیاری از مشکلات اجتماعی، روانی، اقتصادی جامعه را برطرف می کند.