ممنوعیت حجاب در تاجیکستان بازتاب سیاستی است که دولت امامعلی رحمان، رئیس جمهور مادام‌العمر این کشور از سال ۱۹۹۷ دنبال می‌کند. در جدیدترین اقدام، مجلس علیای تاجیکستان با تصویب لایحه ممنوعیت شرکت کودکان در جشن‌های دو عید فطر و قربان و همچنین حجاب اسلامی، واردات، فروش، پوشیدن و تبلیغ آنچه را که «لباس‌های بیگانه با فرهنگ تاجیکستان» نامید، ممنوع کرد.

در این مصوبه که هفته گذشته به تصویب نمایندگان مجلس علیای تاجیکستان رسید از سبک حجابی که از خاورمیانه وارد آسیای میانه شده به عنوان نماد «اسلام‌گرایی افراطی» نام برده شده است.

بر اساس اصلاحاتی که در قانون تنظیم سنت‌ها و جشن‌ها صورت گرفته است، زنانی که از این قانون پیروی نکنند تقریباً ۷۰۰ یورو جریمه می‌شوند. مقام‌های دولتی و مذهبی نیز در صورت تخطی از این قانون با جریمه‌هایی به ترتیب ۴ هزار و ۶۹۴ یورو و ۵ هزار یورو مواجه می‌شوند.

مجلس علیای تاجیکستان در حالی این لایحه را تصویب کرده است که ۹۶ درصد این کشور ۱۰ میلیون نفری مسلمان هستند.

امامعلی رحمان برای پایان دادن به جنگ داخلی پنج ساله این کشور در سال ۱۹۹۷، ابتدا با اعطای امیتازاتی به حزب نهضت اسلامی تاجیکستان، راهی برای همزیستی مسالمت‌آمیز با این حزب مخالف ایجاد کرد.

بر اساس توافق صلح که با میانجی‌گری سازمان ملل متحد در این سال انجام شد، این حزب اسلامی توانست ۳۰ درصد دولت را در اختیار خود داشته باشد. همچنین نمایندگان این حزب در پارلمان تاجیکستان به عنوان نمایندگان مسلمانان شناخته می‌شدند.

اگرچه این حزب اسلامی به مرور زمان سکولارتر شده بود اما امامعلی رحمان توانست آن را از قدرت کنار بزند. در نهایت این حزب در سال ۲۰۱۵ پس از طرح اتهاماتی مبنی بر دست داشتن در یک کودتای نافرجام منحل شد.

همزمان با این اتفاق‌ها، دولت امامعلی رحمان توجه خود را به آنچه که تأثیرات «افراط‌گرایی» در میان شهروندان تاجیکستان می‌نامید، معطوف کرد. تاجیکستان همچنین در آن سال‌ها تلاش کرد تا با تقویت کنترل خود بر کشور، مانع تأثیر کشورهای همسایه بر شهروندان تاجیکستان شود.

در حالی که هیچ محدودیت قانونی برای ریش مردان در تاجیکستان وجود ندارد، اما گزارش‌های متعدد حاکی از آن است که در دهه گذشته هزاران مرد تاجیک که ریش‌های بلند داشته‌اند مجبور شده‌اند که خلاف میل خود آن‌ها را بتراشند.

قانون مسئولیت والدین که از سال ۲۰۱۱ در تاجیکستان به اجرا درآمده، ورود افراد زیر ۱۸ سال به مساجد را ممنوع کرده است. همچنین بر اساس این قانون، افرادی که فرزندانشان را برای آموزش مذهبی به خارج از کشور بفرستند، مجازات خواهند شد.

در سال ۲۰۱۷، کمیته امور دینی تاجیکستان اعلام کرد که هزار و ۹۳۸ مسجد فقط در یک سال بسته شده‌اند. بنا به گزارش این نهاد مذهبی، مساجد در این کشور با اکثریت مسلمان به چایخانه یا مرکز پزشکی تبدیل شده‌اند.

تدوین قوانین جدید در مورد پوشش اسلامی در تاجیکستان پس از حمله مرگبار به یک سالن کنسرت در نزدیکی مسکو در ۲۲ مارس انجام شده است که به گفته مقام‌های روسیه، چهار نفر از مظنونان این حمله، تاجیک هستند.

تاجیکستان نام‌های بیگانه هزاران مکان را به فارسی تغییر می‌ دهد

دولت تاجیکستان از تصمیم خود برای تغییر نام حدود سه هزار و پانصد مورد از عوارض جغرافیایی این کشور، شامل رودها، کوه‌ها، یخچال‌های طبیعی و دریاچه‌ها از نام‌های باقی‌مانده از زمان شوروی به نام‌های بومی و فارسی یا مربوط به افراد تاریخی تاجیکستان خبر داد.

بسیاری از عوارض جغرافیایی تاجیکستان از زمان شوروی به نام افراد حزب کمونیست یا کاشفان روس در آسیای میانه نام‌گذاری شده و اکنون خبرگزاری تاجیکی «اَوِستا» و خبرگزاری روسی تاس خبر می‌دهند که دولت تاجیکستان تصمیم دارد فهرستی را که برای تغییر این نام‌ها تهیه کرده، به تصویب برساند.

بنا بر این فهرست، ازجمله نام یخچال کالینین (از انقلابی‌های بلشویک) به کیکاووس، از شاهان ایران باستان و قهرمانان شاهنامه فردوسی، و نام بزرگ‌ترین یخچال طبیعی پامیر از فِدچِنکو (از دانشمندان روس قرن نوزدهم) به وَنج‌یخ تغییر می‌یابد.

در فارسی تاجیکی به یخچال طبیعی، «پیریَخ» گفته می‌شود و ونج نام ناحیه‌ای است که یخچال طبیعی فدچنکو (با نام جدید ونج‌یخ) در آن قرار گرفته است.

تغییر نام یخچال طبیعی سرگو اُرژُنیکیدزه، از اعضای حزب کمونیست اتحاد شوروی، به اِسپیتامَن و یخچال مارشال الکساندر واسیلوسکی به میرزا تُرسون‌زاده از دیگر موارد این فهرست است. اسپیتامن از سرداران سُغدی‌تبار هخامنشیان بود که علیه اسکندر مقدونی قیام کرد و میرزا ترسون‌زاده از شاعران و سیاست‌مداران برجسته کشور تاجیکستان بود.

این فهرست هنوز به‌طور کامل از سوی دولت در دسترس عموم قرار نگرفته است، اما مسئولان «کمیته زبان و اصطلاحات تاجیکستان» در گفت‌وگو با بخش تاجیکی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی به برخی نام‌های دیگر در این فهرست اشاره کردند که از آن جمله است ابوریحان بیرونی، دانشمند معروف، راضیه آزاد، شاعر تاجیک و مادر باباجان غفورف، نویسنده کتاب معروف «تاجیکان» و صدرالدین عینی، از بزرگ‌ترین نویسندگان و ادیبان زبان فارسی تاجیکی.

بنابر گزارش‌ها، اکنون ۱۶۵ یخچال طبیعی تاجیکستان نام جدید دریافت کرده‌اند و برای بیش از ۹۰۰ رودخانه تاجیکستان نیز نام‌هایی با ریشه فارسی و محلی درنظر گرفته شده است. «کمیته زبان و اصطلاحات تاجیکستان» قصد دارد به مرور نام تقریباً ۱۳ هزار سکونتگاه و مکان جغرافیایی را تغییر دهد.

در گذشته مقامات تاجیک نام چندین قله مرتفع این کشور از جمله قله کمونیسم با ارتفاع ۷۴۹۵ متر را در سال ۱۹۹۹ را به قله اسماعیل سامانی تغییر دادند و در سال ۲۰۰۶ قله لنین با ارتفاع ۷۱۳۴ متر به قله ابوعلی سینا تغییر نام داد.

در میان کشورهای فارسی‌زبان، این روند در ایران از زمان برقراری حکومت جمهوری اسلامی در جهتی مخالف دنبال شده و نام‌های بسیاری از معابر و شهر و روستاهای ایران از فارسی به عربی تغییر داده شده است.

از آن‌جمله در سال‌های پس از انقلاب ۵۷، محله آریاشهر تهران به صادقیه، خیابان تیرانداز در تهران‌پارس به حجربن عدی، خیابان سیروس تهران به شهید مصطفی خمینی و شهرک زیباشهر در استان قزوین به محمدیه تغییر داده شد.

مسئولان جمهوری اسلامی در نامگذاری محلات نوساز و شرکت‌های ایجادشده مانند «شرکت آلومینیم المهدی» بندرعباس و شهرک صنعتی منتظریه اصفهان نیز همین روند را دنبال کرده‌اند.

روستای اسفیدهان از توابع بخش مرکزی شهرستان نهاوند در استان همدان نیز در نقشه‌های رسمی «سعد وقاص» نام‌گرفته است. اراضی این روستا، محل اردوی سپاه اعرابی بود که به ایران حمله کردند. سعد بن ابی‌وقاص از فرماندهان اصلی اعراب بود.