کاهش کشت پنبه در مهد طلای سفيد

خراسان: سطح زير کشت پنبه باز هم امسال با کاهشي حدود ۷تا۸هزار هکتاري در گلستان که روزگاري مهد طلاي سفيد بود، مواجه شده است. با وجود برنامه ريزي هايي که براي احيا و کشت اين محصول در استان انجام شده اما نوسانات سطح زير کشت و توليد اين محصول استراتژيک همچنان ادامه دارد و به نظر مي رسد هنوز مسئولان نتوانسته اند راه حلي اساسي براي احياي اين محصول ارائه کنند.علاوه بر آن تصويب طرح جامع احياي کشت پنبه که از ابتداي سال گذشته اجرايي شده بود فقط توانست در همان سال، سطح زير کشت پنبه را در گلستان از ۱۲هزار هکتار در سال ۸۹، به ۱۷ هزار هکتار برساند، هر چند افزايش قيمت پنبه علت اصلي اين افزايش سطح بود. در نتيجه اميدواري زيادي در بين کشاورزان، فعالان صنايع وابسته و دلسوزان اين بخش ايجاد شده بود تا اين که در سال جاري باز هم کشت اين محصول سير نزولي پيدا کرد و سطح زير کشت از ۱۷هزار هکتار به ۱۰ هزار هکتار کاهش يافت.

سير نزولي کشت پنبه در گلستان
يک کارشناس اقتصادي در اين باره به «خراسان» گفت: کشت و توليد محصول پنبه در استان طي سال هاي اخير دچار نوسانات زيادي شده است به طوري که در سال ۵۳، سطح زير کشت پنبه اين منطقه ۱۸۸هزار هکتار بود که از لحاظ سطح زير کشت ۵۰درصد مزارع و از نظر توليد بيش از ۶۵ درصد کل توليد پنبه کشور را شامل مي شد.

«مجيد دهنوي» افزود: اين درحالي است که براساس آمار اعلام شده امسال سطح زير کشت پنبه در استان به ۱۰ هزار و ۵۰۰ هکتار رسيده است.

وي عنوان کرد:خشکسالي ها و سيل ها در سال هاي اخير، کاهش بسيار محسوس سطح زير کشت پنبه، رکود صنايع وابسته آن و بي برنامگي موجب شده است گلستان فقط يدک کش عنوان سرزمين طلاي سفيد باشد و اين محصول ديگر رونق گذشته را در منطقه نداشته باشد. همچنين قديمي و فرسوده بودن تجهيزات بخش کشاورزي، کمبود صنايع وابسته کشاورزي، نبود جاده هاي بين مزارع، محدود بودن فعاليت مهندسان ناظرو کم توجهي به مکانيزاسيون کشاورزي، طلاي سفيد گلستان را با چالش هاي عديده اي روبه رو کرده است.

وي خاطرنشان کرد: بررسي روند کشت و قيمت ها بيانگر اين است که نرخ رشد خريد تضميني طي سال هاي گذشته باعث افزايش سطح زير کشت نشده همچنين بالا بودن هزينه هاي توليد، انگيزه کشاورزان براي تداوم فعاليت در توليد اين محصول را کاهش داده است و هر روز بر سطح مزارع باير و تغيير کاربري داده شده پنبه در استان اضافه مي شود.

اين کارشناس اظهار داشت: سرمايه گذاري در اين بخش با توجه به صنايع تبديلي از جمله ۲۶ کارخانه پنبه پاک کني، ۴ کارخانه روغن کشي و يک کارخانه نخ ريسي که در زمان رونق توليد اين محصول ايجاد شد، مي تواند فرصت مناسبي براي توسعه صنعتي استان باشد. از سويي ديگر با توجه به اين که به ازاي هر 3.5هکتار پنبه کاري يک فرصت شغلي در بخش زراعت و ۹ فرصت شغلي در صنايع وابسته ايجاد مي شود، مشکل بيکاري در استان را که يکي از دغدغه هاي جدي مسئولان نظام است مي توان برطرف کرد.

«دهنوي» با اشاره به مشکلات موجود در بخش توليد عنوان کرد: طولاني بودن دوره توليد و تک کشتي شدن مزارع، خرد شدن اراضي، کاهش بازده اقتصادي زراعت پنبه و انتقال کشت از اراضي مناسب به کم بازده وw نبود مکانيزاسيون پذيري از جمله مشکلاتي است که در بخش توليد اين محصول وجود دارد.

وي به افزايش هزينه هاي توليد اشاره کرد و گفت: اين افزايش به دليل افزايش قيمت نهاده هاي کشاورزي است به طوري که براساس آمار هزينه توليد پنبه در ايران 1.5 تا 2.5 برابر بيشتر از ديگر کشورها به جز سوريه است. همچنين نبود توازن افزايش قيمت خريد پنبه و ديگر محصولات رقيب طي ۳ دهه اخير و معرفي نشدن ارقام جديد از چالش هايي است که در توسعه کشت اين محصول وجود دارد.

وي خاطرنشان کرد: در بخش بازرگاني تناسب نداشتن هزينه توليد پنبه با قيمت فروش، نامشخص بودن قيمت خريد در ابتداي فصل، پايين بودن قيمت خريد تضميني و پرداخت نشدن يارانه صادرات پنبه از مشکلات موجود است که اگر بخواهيم به کشت و توليد پنبه در استان رونقي بدهيم بايد ابتدا آن ها را رفع کنيم.

پايين بودن قيمت خريد
رئيس اداره پنبه و دانه هاي روغني جهاد کشاورزي گلستان با اشاره به کاهش سطح زير کشت پنبه در سال جاري گفت: تاکنون قرارداد کشت حدود ۱۱هزار هکتار پنبه در استان بسته شده که در مقايسه با سال گذشته کاهش يافته است.

«رمضانعلي حاجيلري» افزود: امسال براي کشت پنبه در ۱۸هزار هکتار زمين برنامه ريزي شده است که پيش بيني مي شود، سطح زير کشت امسال کمتر از سطح زير کشت سال گذشته و برنامه ريزي هاي انجام گرفته باشد.

وي خاطرنشان کرد: سال گذشته در ۱۷هزار و ۵۰۰ هکتار از زمين هاي کشاورزي استان پنبه کاشته و ۲۳هزار تن محصول برداشت شد. وي علت کاهش سطح زير کشت پنبه را پايين بودن قيمت خريد، آفت کرم غوزه و خشکسالي هاي سال گذشته دانست و ادامه داد: در سال گذشته قرارداد کشت پنبه ۱۰هزار و ۲۰۰ هکتار بود که امسال به ۱۰هزار و ۵۰۰ هکتار افزايش يافته است اما به دليل اين که کشاورزان سال گذشته اقدام به کشت دوم پنبه کردند توليد اين محصول رشد بيشتري داشت ولي پيش بيني مي شود امسال کشت دوم کشاورزان شالي باشد. وي با اشاره به قيمت خريد تضميني اين محصول نيز گفت: دولت قيمت خريد تضميني پنبه را امسال به ازاي هر کيلوگرم هزار و ۵۰ تومان اعلام کرده است که نسبت به سال گذشته حدود ۱۵۰ تومان در هر کيلو افزايش دارد.

چکيده
با اين که انتظار مي رفت با تصويب طرح جامع احياي پنبه، سطح زير کشت اين محصول در گلستان که روزگاري نه چندان دور به سرزمين طلاي سفيد معروف بود، افزايش پيدا کند اما تاثير برنامه ريزي مسئولان فقط در سال اول اجراي طرح(سال۹۰) خلاصه شد وسطح زير کشت اين محصول از ۱۲هزار هکتار به بيش از ۱۷هزار هکتار رسيد که مجدد امسال به حدود ۱۱هزار هکتار کاهش يافته است.