وضعیت مرمت آثار تاریخی اسفناک است

مهدی رهبر از باستان شناسان قدیمی ایران است و در پرونده کاری‌اش سابقه کاوش در بسیاری از محوطه های تاریخی پر اهمیت کشور را دارد. با این حال او در سال‌های دهه شصت قلعه فرانسوی‌ها در شوش را مرمت کرد. مرمت او و همکارانش در این اثر تاریخی از جمله نمونه‌های موفق کشور محسوب می‌شود. مهدی رهبر اما حالا در ‌رابطه با وضعیت مرمت آثار تاریخی در کشور نظر مساعدی ندارد و آن را اسفناک توصیف می‌کند.

خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه میراث ـ قلعه شوش که توسط "ژان ماری ژاک دمورگان" در سال 1912 ساخته شد لطمات زیادی از جنگ دید و تخریب‌های زیادی بر آن وارد شد. این شد که مهدی رهبر به همراه یک تیم به شوش رفتند و این قلعه باستانی را مرمت کردند.

مهدی رهبر در این باره به به خبرگزاری میراث می‌گوید: «زمانی که من به عنوان مدیر پروژه محوطه‌‌های هفت تپه و شوش کار را شروع کردم همه کسانی که در آن پروژه با ما همکار بودند کارشان را عاشقانه دوست داشتند. در پروژه مرمت قلعه فرانسوی‌ها به خصوص مهندس شیرازی فقید حق بزرگی بر گردن این پروژه داشت.»

او می‌افزاید: «وقتی می‌خواستیم در این قلعه از فرانسوی‌ها خلع ید کنیم آقای "ژان پرو" باستان شناس فرانسوی که سال‌ها در آن حفاری و زندگی کرده بود از قصدمان برای مرمت قلعه آگاه شد و می‌گفت امکان ندارد کسی بتواند قلعه را تعمیر کند. اما مرحوم شیرازی به من گفت قلعه به نحو احسن مرمت می‌شود.»

وضعیت مرمت در آثار تاریخی چندان خوب نیست. بیشتر شرکت‌هایی که عهده‌دار این قبیل پروژه‌ها می‌شوند سابقه قابل توجهی در این امر ندارند.
رهبر تاکید می‌کند: «نهایت امر اینکه ما همه قسمت‌های قلعه شامل اتاق‌های متعددی که داشت، حیاط و محل اصابت ترکش و خمپاره و جاهای دیگر را با همه سختی‌هایی که داشت در مدت 4 تا 5 سال مرمت کردیم. به گونه‌ای که در سال 74 اولین سمینار باستان‌شناسی ایران در همین محل برگزار شد. با این حال اما متاسفانه شنیدم در سال‌های بعد به دلیل عدن محافظت درست و از سر دلسوزی از این اثر تاریخی پشت بام قلعه در جاهایی دچار آسیب شد و به دلیل نفوذ آب باران و سوراخ کوچکی که ایجاد شده بود در نهایت منجر به تخریب بخش‌هایی از سقف شد.»
مهدی رهبر:
در یک جمله می‌گویم، وضعیت مرمت آثار تاریخی در کشور ما اسفناک است. به عنوان مثال دیده‌ام که برای کم کردن هزینه‌ها و کسب سود بیشتر در مرمت یک اثر تاریخی، با کاه گل مرده حفاری‌ها، مرمت کرده‌اند

این باستان شناس پیشکسوت و پرسابقه وقتی با سوالی مبنی بر اینکه وضعیت مرمت آثار تاریخی در کشور را هم اکنون چگونه ارزیابی می‌کنید مواجه شد، اینگونه پاسخ می‌دهد: «در زمینه کارهای مرمت آثار تاریخی به غیر از اساتید قدیمی که متعهد هستند و دغدغه دارند بقیه بیشتر به فکر کسب درآمد و پول درآوردن از پروژه‌های مرمتی هستند. به خصوص از زمانی که کارهای مرمتی به دست شرکت‌ها افتاد این وضع بدتر و بدتر شد.»

مهدی رهبر تصریح می‌کند: «هر جوانی بدون داشتن تجربه کاری یک شرکت ثبت کرده است و سازمان هم کارها را به آنها واگذار می‌کند. آنها با بدترین شیوه‌های ممکن اقدام به مرمت آثار تاریخی می‌کنند و به جای کمک به آثار به آنها ضربه می‌زنند. این خطرناک است؛ هیچ کنترلی روی کار آن‌ها نیست و وضعیت در استان‌ها به مراتب بدتر هم می‌شود.»

این باستان شناس با اشاره به برخی مشاهدات خود در استان‌ها می‌گوید: «در یک جمله می‌گویم، وضعیت مرمت آثار تاریخی در کشور ما اسفناک است. به عنوان مثال دیده‌ام که برای کم کردن هزینه‌ها و کسب سود بیشتر در مرمت یک اثر تاریخی، با کاه گل مرده حفاری‌ها، مرمت کرده‌اند. این مواد با کمی نم ترک خورده و ریخته است. باید از مسئولان پرسید چرا مرمت آثار مهم تاریخی به این شرکت ها واگذار می‌شود.»