تنها ببر باقيمانده از پروژه احيای ببر مازندران هم مرد

جام جم آنلاين: رييس سازمان حفاظت محيط زيست در حالي از ورود ببرهاي روسي جديد به كشور تا يك ماه ديگر خبر مي‌دهد كه همين روزها تنها ببر روسي باقيمانده از پروژه احياي ببر مازندران به خاطر ابتلا به بيماري مشمشه مي‌ميرد.

آخرين روز كاري سال گذشته يعني 28 اسفندماه، معاون بهداشتي و پيشگيري سازمان دامپزشكي كشور اعلام كرد: ماده ببر روسي سيبري به دليل ابتلا به مشمشه تا پايان فرودين ماه آينده معدوم مي‌شود.

به گفته محسن مشكات، طبق آخرين نمونه‌برداري و آزمايش‌هاي مستمر از ماده ببر روسي توسط متخصصان فن و ارسال نمونه‌ها به آزمايشگاه رفرنس كشور آلمان مشخص شد كه ماده ببر روسي نيز دچار بيماري مشمشه شده است.

داستان ببرهاي سيبري در كشور ما از ارديبهشت ماه 89 آغاز شد، وقتي كه براي احياي نسل ببر مازندران تصميم گرفته شد ببرهاي روسي كه نسل آنها نزديك به ببر مازندران است در ازاي دو قلاده پلنگ ايراني به منظور احياي نسل اين حيوان در روسيه، به باغ وحش تهران بيايند.

زندگي ببرهاي سيبري در باغ وحش تهران به يك سال هم نرسيد، بهمن ماه 89 ببر نر ظاهرا به دليل مصرف گوشت الاغ‌هاي مبتلا به بيماري مشمشه، به اين بيماري مبتلا شد.

مرگ ببر سيبري خبرساز شد و در نهايت پيگيري رسانه‌ها به دلايل ضد و نقيضي رسيد.

ماجرا به همين جا هم ختم نشد و بيماري مشمشه به شيرهاي باغ وحش هم رسيد و مسوولان باغ‌وحش هم به جاي درمان شيرها(بيماري مشمشه در حيوانات تك سمي مانند اسب قابل درمان نيست و حيوان هميشه ناقل اين بيماري خواهد بود؛ اما در گوشتخواراني مانند ببر يا شير اين بيماري قابل درمان است) راه ميانبر را انتخاب كرده و در اقدامي ناباورانه 14 قلاده شير را به شليك گلوله كشتند.

ببر ماده هم كه براساس خبر معاون بهداشتي و پيشگيري سازمان دامپزشكي كشور اگر هنوز زنده باشد در يكي دو روز آينده به خاطر ابتلا به مشمشه كشته خواهد شد تا داستان احياي نسل ببر مازندران كاملا تراژيك تمام شود.

ببرهاي سيبري در راه باغ وحش يا ميانكاله؟

شواهد نشان مي‌دهد آخرين ببر ايران در پارك ملي گلستان در سال 1337 شكار شد و پس از آن ديگر خبري از ببر در ايران نبود تا جايي كه كارشناسان به اين نتيجه رسيدند كه نسل ببر مازندران نيز مانند شير ايراني منقرض شده است.

احياي نسل ببر مازندران كه با گذشت دو سال از ورود ببرهاي روسي شكست خورد، حالا در پروژه‌اي جديد از سوي سازمان حفاظت محيط زيست بر آوردن مجدد چهار ببر روسي متمركز شده است.

محسن مشكلات، معاون بهداشتي و پيشگيري سازمان دامپزشكي كشور دراين خصوص اعلام مي‌كند: با هدف جلوگيري از انقراض ببرها، بزودي تعدادي ببر نر و ماده روسي به منطقه ميانكاله مازندران وارد مي‌شوند.

به گفته او، با ورود ببرهاي روسي جديد به كشور الزامات بهداشتي و قرنطينه‌اي ببرها در منطقه ميانكاله مازندران زير نظر سازمان دامپزشكي كشور انجام مي‌شود.

مجلس مخالف است

ظاهرا آزموده را آزمودن خطاست و با تجربه بدي كه سازمان حفاظت محيط زيست كشور در نگهداري ببرهاي سيبري داشته، نه تنها بسياري از كارشناسان حفاظت محيط زيست با حضور مجدد ببرهاي سيبري در ايران مخالف هستند، بلكه اين مخالفت‌ها به فراكسيون محيط‌زيست مجلس شوراي اسلامي هم رسيده است.

بر همين اساس عضو هيأت‌رييسه فراكسيون محيط‌زيست و توسعه ‌پايدار مجلس، با تأكيد بر اقدامات غيركارشناسي برخي از مسوولان محيط ‌زيست كشور در وارد كردن ببرهاي جديد از روسيه مي‌گويد: به‌طور حتم نگهداري حيوانات خاص مانند ببرسانان نيازمند داشتن تكنولوژي و آموزش بالايي است، اما هيچ توجهي به اين موضوع نمي‌شود.

انوشيروان محسني‌بندپي، با تاييد خبر ورود چهار قلاده ببر جديد از كشور روسيه، ادامه مي‌دهد: متأسفانه تاكنون علت اصلي بيماري و مرگ چند قلاده ببر قبلي مشخص نشده است، حال مسوولان چرا اقدام به وارد كردن چند قلاده ديگر كرده‌اند.

نماينده مردم نوشهر و چالوس در مجلس با اشاره به وجود راه‌هاي درماني براي كنترل بيماري ببرهاي آسيايي، معتقد است: با وجود بودن راه‌هاي مناسب براي كنترل اين‌گونه بيماري‌ حيوانات، مسوولان سازمان‌هاي مربوط هيچ اقدامي براي اجراي آن انجام نداده‌اند، اين در حالي است كه پي‌درپي اقدام به وارد كردن ببر مي‌كنند.

به گفته او نخست بايد علت مرگ و بيماري ببرهايي كه يكسال و نيم پيش وارد كشور شدند مشخص و شرايط زندگي سازگار با اين ببرها در زيستگاهي مناسب فراهم شود، سپس ببرهاي جديد روسي وارد كنيم.

سازمان محيط‌ زيست مصمم در آوردن ببرها

«در اجراي يك پروژه ممكن است مشكلاتي به وجود آيد، اما اين دليل نمي‌شود كه برخي افراد با اظها نظرهاي غيركارشناسي كل پروژه را زير سوال ببرند.»اين جمله، پاسخ رييس سازمان محيط زيست به منتقدان است.

محمدجواد محمدي‌زاده در گفت‌وگو با خبرگزاري مهر ادامه مي‌دهد: هيچ‌كس تصور نمي‌كرد كه غذاي ناسالم كه به دليل كوتاهي مسوولان باغ وحش ارم تهيه شده بود منجر به ابتلاي دو قلاده ببر روسي قبلي به بيماري مشمشه شود و عدم ارائه مراقبت‌هاي لازم ازسوي مسوولان دامپزشكي موجب مرگ يكي از آنها شود.

او مي‌گويد: تعجب مي‌كنم چگونه نايب‌ رييس فراكسيون محيط‌زيست مجلس به دليل سهل‌انگاري ديگر ارگان‌ها، كل پروژه ورود ببرهاي سيبري را به كشور كه به اعتقاد من يك پروژه اساسي براي احياي يك‌گونه منقرض شده است زير سوال مي‌برد؛ پروژه‌اي كه سازمان محيط زيست به دنبال آن است احياي گونه‌هاي منقرض شده بر مباني علمي است و قطعا چنين پروژه‌اي تحت تأثير اظهارنظر افراد مختلف قرار نمي‌گيرد.

به گفته رييس سازمان محيط زيست، براساس توافقي كه با طرف روسي شده است، بزودي گروه كارشناسي اين سازمان براي بررسي آخرين وضعيت سلامت ببرهاي روسي و شرايط زيستگاهي آنها به روسيه مي‌رود و ظرف يك ماه آينده ببرهاي روسي جديد به كشور وارد مي‌شوند.

با وجود اين اظهارنظرها اما كفه ترازو به سمت منتقدان ورود ببرهاي جديد سنگين‌تر است. هر چند كه احياي نسل حيوانات منقرض شده از وظايف سازمان محيط زيست عنوان مي‌شود، اما انتقادها از اين رو كه حتي مسوولان مربوط تلاشي براي نجات ببر نر و خصوصا 14شير مبتلا به مشمشه نكردند، وارد است.

پيش از اين دكتر هومن ملوك‌پور، جراح دامپزشك و عضو تيم درمان ببر سيبري درخصوص كشتار شيرها به «جام‌جم» گفته بود: شيرها قابل درمان بودند و تنها سوءمديريت و بي‌توجهي به حيات‌وحش در ايران، مسبب اين كشتار شده است.

به گفته او، مسوولان باغ وحش ارم نسبت به نگهداري و درمان اين شيرها بي‌توجهي كرده و فقط خواستند مساله را با حذف آنها حل كنند.

ملوك‌پور معتقد بود: بيماري شيرها قابل انتقال به انسان نبود و من به عنوان دامپزشك حتي بدون دستكش ببر سيبري را معاينه كرده بودم، بنابراين ادامه حيات اين شيرها نمي‌توانست براي بقيه حيوانات يا انسان‌ها خطرساز باشد و تنها سوءمديريت مي‌تواند عامل كشتار آنها باشد.

با اين تفاسير به نظر مي‌رسد سازمان محيط زيست قبل از ورود ببرهاي جديد، بايد كارشناسان اين حوزه را نسبت به مناسب بودن شرايط انتقال و زندگي آنها در ايران مطمئن سازد.