شنبه، 29 شهریور ماه 1404 = 20-09 2025
مکانیسم ماشه؛ فشاری که پیامدهای آن فراتر از بازگشت تحریم‌هاست
شورای عالی امنیت جمهوری اسلامی شنبه شب اعلام کرد: با توجه به اقدامات نسجیده سه کشور اروپایی در پرونده هسته‌ای، مسیر همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی عملا دچار تعلیق خواهد شد.
یک منبع داخلی نوشت: این اقدام نشان‌دهنده تغییر استراتژی جمهوری اسلامی در پاسخ به فشارهای بین‌المللی است. به جای ادامه رویکرد تعامل‌جویانه، تهران اکنون رویکرد تهاجمی‌تری در پیش گرفته است. این می‌تواند به معنای کاهش بیشتر شفافیت در برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی باشد.
آسیانیوز نوشت: تصمیم شورای عالی امنیت جمهوری اسلامی چندین پیامد مهم دارد:
این اقدام در حالی صورت می‌گیرد که مذاکرات احیای برجام در حالت بن بست قرار دارد و فشارهای بین‌المللی علیه ایران در حال افزایش است.
همچنین این تصمیم بر شرایط منطقه‌ای نیز تأثیر خواهد گذاشت. کشورهای منطقه، به ویژه اسرائیل و عربستان، احتمالاً این اقدام را تهدیدی برای امنیت خود تفسیر خواهند کرد و ممکن است فشار بر آمریکا برای اقدام قاطع‌تر افزایش یابد.
این تصمیم همچنین می‌تواند جمهوری اسلامی را در موقعیت مخاطره‌آمیزی قرار دهد. تعلیق همکاری با آژانس ممکن است منجر به صدور قطعنامه‌های جدید شورای حکام یا حتی ارجاع پرونده به شورای امنیت شود.
مرتضی مکی، کارشناس ارشد سیاست خارجی در تهران در این باره گفت: این امکان وجود دارد که طی هفته آینده معجزه‌ای در نیویورک رخ دهد و مکانیسم ماشه شش ماه به تعویق بیفتد. اما در صورت شکست دیپلماسی، احتمال وقوع حمله مجدد اسرائیل و آمریکا تا پایان سال ۲۰۲۵ بسیار بالاست.
پل پیلاژ، عضو پیشین شورای اطلاعات ملی آمریکا نیز در پاسخ به این سئوال که رژیم ایران اعلام کرده در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه همکاری با آژانس بین المللی انرژی اتمی را قطع خواهد کرد. در صورت قطع همکاری چه سناریو‌هایی قابل پیش بینی است؟ گفت: در این صورت احتمال حملات نظامی بیشتر اسرائیل بالا خواهد بود. این به نمونه دیگری از «چمن‌زنی» اسرائیل در حملات مکرر به یک هدف خارجی تبدیل خواهد شد.
پایان رسمی برجام
روزنامهٔ داخلی ابتکار در مطلبی با عنوان «پایان رسمی برجام» نوشت: فعال‌سازی ماشه یک نقطه‌عطف سیاسی است؛ نقطه‌ای که می‌تواند معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی را دگرگون کند. این مکانیزم، که در دل توافق برجام طراحی شد، اکنون به ابزاری برای اعمال فشار حداکثری بدل شده است؛ فشاری که پیامدهای آن فراتر از بازگشت تحریم‌هاست.
نماینده دائم چین در سازمان ملل نیز در همین رابطه گفت: چنین حرکتی باعث افزایش تنش می‌شود، به تلاش‌های دیپلماتیک برای از سرگیری سریع مذاکرات آسیب می‌زند و حتی ممکن است پیامدهای فاجعه‌باری به همراه داشته باشد که قابل پیش‌بینی نیست و سال‌ها تلاش دیپلماتیک را یک‌باره بر باد دهد. چین از این موضوع به‌شدت نگران است.
English SummaryThe Supreme National Security Council of Iran announced that cooperation with the International Atomic Energy Agency (IAEA) will be effectively suspended due to the uncoordinated actions of three European countries regarding the nuclear issue. This shift indicates a change in Iran's strategy, moving from a cooperative approach to a more aggressive stance, potentially reducing transparency in its nuclear program. The decision comes amid stalled negotiations to revive the JCPOA and increasing international pressure. It may also escalate regional tensions, particularly with Israel and Saudi Arabia, and could lead to new resolutions from the IAEA or even referral to the UN Security Council.
