لارنس نورمن، خبرنگار وال‌استریت ژورنال گفته: رژیم ایران پیشنهاد تازه‌ای به تروییکای اروپایی برای جلوگیری از ماشه ارائه کرد، اما این پیشنهاد از نظر محتوایی ناکافی است، زیرا تهران خواستار تمدید یا لغو قطعنامه ۲۲۳۱ بدون ارایه اقدامات عملی شده است.

این در حالی است که عراقچی پیش‌تر هشدار داده بود که فعال‌سازی ماشه، همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را متوقف می‌کند و حتی ممکن است به خروج از پیمان منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) منجر شود.

حسین شریعتمداری در کیهان خامنه ای در این باره نوشته: کسانی که می‌گویند اگر از NPT خارج شویم، زمینه حمله فراهم خواهد شد باید به این دو سؤال پاسخ بدهند. اول؛ آنکه مگر با وجود حضورمان در NPT به تاسیسات هسته‌ای ما حمله نکردند؟! دوم؛ مگر آمریکا تاکید ندارد که نباید حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران ممنوع باشد؟!‌… دیگر منتظر چه هستید؟! چرا هنوز هم این پا و آن پا می‌کنید؟!

از سوی دیگر یک مقام وزارت خارجه فرانسه گفته: فعال شدن مکانیسم ماشه یک بازی بسیار خطرناک روی لبه پرتگاه است، زیرا فرصت برای یک راه‌حل دیپلماتیک بسیار کوتاه است. اگر ایران تصمیم استراتژیک بگیرد که مانند کره شمالی از NPT خارج شود، اول باید دلایل خود را برای شورای امنیت سازمان ملل توضیح دهد و سپس چنین تصمیمی بدون تردید این سوءظن را دامن خواهد زد که ایران می‌خواهد از آستانه عبور کند و سلاح هسته‌ای توسعه دهد. این بدترین سناریو خواهد بود.

خطر در بالاترین حد خود قرار دارد

در همین حال یک کارشناس امور بین الملل در تهران با بیان اینکه خطر در بالاترین حد خود قرار دارد، گفته: آینده دیپلماسی ایران و غرب بیش از هر زمان دیگر در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. نقش سنتی اروپا، به‌ویژه فرانسه و انگلستان، در موازنه قدرت خاورمیانه کمرنگ شده است. نفوذ اروپا به ویژه پس از جنگ در اوکراین کاهش یافته و این کشور‌ها با چالش‌های متعدد اقتصادی، مهاجرتی و سیاسی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

محمدعلی حنایی گفت: همزمان در برخی موارد، رهبران اروپایی به واسطه تصمیم‌گیری‌های ترامپ به حاشیه رانده شدند، که این امر نشانه‌ای از کاهش توان تأثیرگذاری اروپا در معادلات جهانی تلقی می‌شود. اروپا به‌ویژه کشور‌های فرانسه و انگلستان، از دیرباز نقش مهمی در موازنه قدرت در خاورمیانه ایفا کرده‌اند. با این حال، با تحولات اخیر و شکل‌گیری نظم جدید در این منطقه، نقش سنتی این کشور‌ها کمرنگ‌تر شده است.

این کارشناس در باره نقش چین و روسیه در روابط با ایران نیز گفت: این دیدگاه وجود دارد که تصور جمهوری اسلامی از این دو کشور به عنوان شرکای راهبردی یا متحدان استراتژیک، مبتنی بر یک خطای محاسباتی است. یکی از دلایل اصلی این ادعا، عملکرد این دو کشور در جریان جنگ ۱۲روزه است که هیچ‌یک موضع‌گیری قاطعی در حمایت از ایران اتخاذ نکردند. در حالی که انتظار می‌رود یک متحد استراتژیک به صورت مستقیم یا غیرمستقیم در شرایط بحرانی از شریک خود حمایت کند. حال به‌ویژه پس از جنگ ۱۲‌روزه، نارضایتی از روسیه به دلیل عدم محکومیت جدی این جنگ و حمایت قاطع از ایران افزایش یافته است. علاوه بر این نمی‌توان انتظار داشت که روسیه یا چین برخلاف منافع ملی خود عمل کنند، زیرا هر دو کشور بر اساس اولویت‌های ملی خود در صحنه جهانی عمل می‌کنند.

او در مورد احتمال استفاده از گزینه نظامی هم گفت: در ماه‌های آینده، با افزایش بیکاری در ایران با خطر اعتراضات اجتماعی روبه‌رو خواهیم بود. زیرا فعال‌سازی مکانیزم ماشه به تدریج توان اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نظام را تضعیف خواهد کرد. امیدواریم این اتفاق نیفتد، اما به نظر می‌رسد فعال‌سازی این مکانیزم بر بسیاری از عرصه‌ها تأثیرگذار باشد. حداقل در کوتاه‌مدت، تصور نمی‌کنم اسراییل گزینه نظامی را انتخاب کند.

جمهوری اسلامی بار دیگر ذیل فصل هفتم منشور ملل متحد

با رأی قاطع شورای امنیت ملل متحد در اجلاس ۱۹سپتامبر(۲۸شهریور) و بازگشت ۶ قطعنامه مصوب شورای امنیت قبل از توافق برجام، جمهوری اسلامی بار دیگر ذیل ماده ۴۱ فصل هفتم منشور ملل متحد قرار می‌گیرد. طبق ماده ۴۱ فصل هفتم، شورای امنیت می‌تواند برای اجرای تصمیمات خود به اقداماتی مانند متوقف ساختن تمام یا قسمتی از روابط اقتصادی و ارتباطات راه‌آهن، دریایی، هوایی، پستی، تلگرافی، رادیویی و سایر وسایل ارتباطی و قطع روابط سیاسی تصمیم بگیرد.

اما طبق ماده ۴۲ فصل هفتم اگر شورای امنیت تشخیص دهد که‌ اقدامات پیش‌بینی شده در ماده ۴۱ کافی نخواهد بود به وسیله نیروهای‌هوایی، دریایی یا زمینی به اقدامی که برای حفظ یا اعاده‌ٔ صلح و امنیت بین‌المللی ضروری است مبادرت ورزد. این اقدام ممکن است حرکات نظامی و محاصره و سایر عملیات نیروهای هوایی، دریایی یا زمینی اعضای‌ ملل متحد باشد.