این در حالیست که یک دیپلمات بازنشسته جمهوری اسلامی در یادداشتی با عنوان "مواضع دور از هم و بازگشت به جای پس گشت؟!" ارزیابی مثبتی از نشست دیروز ژنو ارائه نکرده است.

نصرت الله تاجیک در این زمینه نوشت: درخصوص سناریوی تعویق شش ماهه اجرای مکانیسم ماشه به نظر می رسد چنین تعویقی به تنهایی راه گشا نخواهد بود، چراکه اگر جمهوری اسلامی قصد دارد مواضع خود را در این مدت تغییر دهد الان وقتش است و همین وضع برای اروپاست که نشانه ای از انعطاف جدی بروز نداده است. اگر قرار بر تغییر موضع باشد، همین حالا زمان آن است و نه شش ماه دیگر، بلکه این تعویق سبب ادامه وضعیت معلق کنونی صلح مسلح است.

به گفته این دیپلمات سابق، در صورت بازگشت قطعنامه ها، ایران بار دیگر در سطح بین المللی به عنوان یک پرونده امنیتی شناخته خواهد شد و این مساله در راستای پروژه ای است که امریکا سال ها برای اجرای مرحله دوم ایران هراسی و منزوی سازی جمهوری اسلامی دنبال کرده است.

او نوشت: بر این اساس، مهم ترین اولویت باید جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه با بهره گیری از تمامی ظرفیت های موجود باشد؛ چه از طریق مذاکره و پیدا کردن راه های معقول، چه با استفاده از ابزارهای حقوقی و سیاسی در سازمان ملل، شورای امنیت، اتحادیه اروپا و حتی ظرفیت لابیگری با اعضای غیردایم شورا و بهره گیری از مشاوران و وکلای حقوق بین الملل که با ساز و کارهای شورای امنیت و رویه های حقوقی آشنا هستند.

این دیپلمات سابق هشدار داد» تجربه تاریخی شورای امنیت نیز نشان داده است کشورهایی که تحت تدابیر فصل هفتم قرار گرفته اند، به سادگی از آن خارج نشده اند. به همین دلیل، جلوگیری از فعال شدن مکانیسم ماشه در صدر اولویت های سیاست خارجی جمهوری اسلامی قرار دارد، چراکه قرار گرفتن مجدد ذیل فصل هفتم می تواند فضای سیاسی و امنیتی کشور را به شدت تحت تاثیر قرار دهد.

تاجیک در پایان نوشت: در این میان، پرسش مهم این است که آیا در صورت فعال شدن مکانیسم ماشه، منطقه و ایران وارد دوره ای جدید از تنش خواهند شد یا خیر. مقامات در تهران پیش تر هشدار داده اند که در صورت بازگشت قطعنامه ها و اجرای این ساز و کار، مجموعه ای از اقدامات متقابل در دستور کار قرار خواهد گرفت؛ اقداماتی که می تواند شامل خروج از پیمان عدم اشاعه هسته ای (ان پی تی) یا سایر واکنش های مشابه باشد. این روند بالقوه می تواند به منبع تازه ای برای افزایش تنش در منطقه و عرصه بین الملل بدل شود و نباید احتمال آن را دست کم گرفت.

حتی اگر مکانیسم ماشه به تعویق هم بیافتد، احتمال حمله نظامی وجود دارد

در همین حال علی بیگدلی استاد روابط بین‌الملل در گفت‌وگو با ایلنا، در رابطه با ارزیابی خود از برگزاری نشست ژنو و نتیجه‌‌ای که این گفت‌وگوها در پی خواهد داشت، گفت: من اول از همه انتفاد دارم به این که در روزهای آخر تصمیم‌گیری شده است، همچنین اعزام معاونین وزارتخانه‌ها هم کار سبکی است و باید وزرای خارجه در این نشست‌ حضور پیدا می‌کردند و تصمیم‌گیری می‌شد. این موضوع نشان‌دهنده نقص این نشست است که از اعتبار بالایی برخوردار نیست.

وی ادامه داد: مسئله دوم این است که بارها آقای عراقچی گفته است که اروپایی‌ها حق ندارند و نمی‌توانند مکانیسم ماشه را فعال کنند، این نظر کاملاً ناصحیح است و در فصل پنجم قطعنامه ۲۲۳۱ این مطلب آمده است.

این استاد ژئوپلیتیک گفت: در شرایط کنونی جهان هیچ چیز سر جای خود نیست و این موضوع نیازمند دقت و توجه سیاستمداران در سراسر جهان، به ویژه در کشور ما است. اگر مذاکرات به نتیجه نرسد و اروپایی‌ها اسنپ بک را فعال کنند، ممکن است فضا برای درگیری فراهم شود. حتی اگر مکانیسم ماشه به تعویق هم بیفتد همچنان احتمال درگیری نظامی وجود دارد.