شنبه، 8 شهریور ماه 1404 = 30-08 2025
۳۰روز سرنوشت‌ساز و سناریو‌های محتمل پس از فعال شدن مکانیسم ماشه
نشریه اسرائیلی هاآرتص می‌گوید یک ماه آینده فرصت مذاکره است و اروپایی‌ها می‌خواهند بدانند ۴۰۸ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شدهٔ ۶۰ درصدی در ایران کجاست. اگر مذاکره به نتیجه برسد، مکانیزم ماشه برای ۶ ماه تمدید می‌شود. اما این وضعیت به علاوه حملات حوثی‌ها با بمب‌های خوشه‌ای به اسرائیل، بار دیگر احتمال جنگ مجدد را تقویت کرده است.
فعال‌شدن مکانیسم ماشه برای رژیم ایران معنایی روشن دارد: ابزاری که زمانی در متن برجام برای جلب اعتماد غرب گنجانده شد، امروز به چماقی بر سر جمهوری اسلامی تبدیل شده است. بر اساس سازوکار قطعنامه ۲۲۳۱، این روند «وتو‌ناپذیر» است. به بیان دیگر، حتی روسیه و چین که دست‌کم در ظاهر شرکای تهران محسوب می‌شوند، امکان متوقف کردن بازگشت خودکار تحریم‌ها را نخواهند داشت.
نمایندگان تروئیکای اروپایی (E3) پیشنهاد کردند که اعمال دوباره تحریم‌ها که به آن «بازگشت فوری تحریم‌ها» یا «اسنپ‌بک» گفته می‌شود می‌تواند تا شش ماه به تعویق بیافتد، به شرط اینکه رژیم ایران به بازرسان هسته‌ای سازمان ملل اجازه دسترسی بدهد، نگرانی‌ها درباره ذخایر اورانیوم غنی‌شده خود را رفع کند و وارد گفت‌وگو با ایالات متحده شود.
سفیر بریتانیا در سازمان ملل که این بیانیه را قرائت کرد، گفت که «درخواست‌های ما منصفانه و واقع‌بینانه بود؛ با این حال، تا امروز، ایران هیچ نشانه‌ای از جدیت در قبول آن‌ها نشان نداده است.»
در همین حال دولت آلمان به شهروندان خود توصیه کرد ایران را ترک کنند و هم‌چنین از سفر به این کشور خودداری کنند تا در معرض اقدامات تلافی‌جویانه تهران به‌دلیل نقش آلمان در فعال‌سازی مکانیسم ماشه قرار نگیرند.
یک تحلیلگر سیاست خارجی در تهران در توییتی نوشت: آنچه بعد از ۳۰ روز نگران‌کننده است، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل نیست، بلکه تکرار حملات نظامی آمریکا و اسرائیل است. بازگشت مکانیزم ماشه می‌تواند بهانه‌ای برای برجسته کردن تهدید جمهوری اسلامی باشد.
با توجه به تحلیل رسانه‌ها و کارشناسان، دو مسیر محتمل برای رژیم ایران وجود دارد؛ تشدید تنش‌ها و احتمال اقدامات نظامی، یا دستیابی به یک توافق جامع یا نسبی با آمریکا و اروپا، که نیازمند انعطاف متقابل و مذاکرات دقیق است.
رحمان قهرمان‌پور، کارشناس مسائل بین‌الملل، در مصاحبه با «اعتماد» می‌گوید شانس دستیابی به توافق در شرایط فعلی اندک است. این در حالیست که رسانه‌های حکومتی از جمله کیهان به‌طور هماهنگ تهدید «خروج از ان‌پی‌تی» را مطرح کردند.
این روزنام که زیر نظر نماینده رهبر جمهوری اسلامی منتشر می‌شود، در واکنشی شدید نوشت: «پاسخ ایران تنها یک جمله است: خروج از ان‌پی‌تی. این تصمیم، سیلی سختی است که نه‌فقط محاسبات آمریکا و اروپا، بلکه کل معادلات قدرت در منطقه را دگرگون خواهد کرد.»
با این حال تحلیلگران معتقدند موفقیت یا شکست هر مسیر به میزان انعطاف‌پذیری طرفین، اراده سیاسی اروپا و آمریکا و مدیریت دیپلماتیک رژیم ایران بستگی دارد، و همانطور که امیرعلی ابوالفتح، تحلیلگر سیاست خارجی هشدار داده است، تهدید‌های نظامی احتمالی آمریکا و اسرائیل می‌تواند تعیین‌کننده‌ترین چالش ۳۰ روز آینده باشد.
English SummaryThe activation of the "snapback" mechanism against Iran signifies a shift from a trust-building tool in the JCPOA to a weapon against the regime. According to UN Resolution 2231, this process is "veto-proof," meaning even Russia and China cannot halt the automatic reinstatement of sanctions. The E3 proposed delaying sanctions for six months if Iran allows UN inspectors access and addresses concerns about enriched uranium. Meanwhile, Germany advised its citizens to leave Iran due to potential retaliatory actions. Analysts suggest Iran faces two paths: escalating tensions or negotiating a comprehensive agreement, though the chances of a deal appear slim.
