نشست وزرای خارجه کشورهای عربی و نمایندگان کشورهای غربی از جمله آمریکا برای گفت‌وگو درباره سوریه به میزبانی عربستان در ریاض بدون رژیم ایران آغاز شده است. کارشناسان می‌گویند عربستان سعودی به دنبال افزایش نفوذ خود در سوریه جدید است و پس از شکست سنگین رژیم ایران در منطقه می‌خواهد رهبری هماهنگ‌سازی تلاش‌های منطقه‌ای برای حمایت از بهبود وضعیت در سوریه را به عهده بگیرد.

قدرت‌های جهانی برای ایجاد ثبات پس از سقوط حکومت بشار اسد در سوریه تلاش می‌کنند. در همین راستا دیپلمات‌های ارشد از خاورمیانه و غرب روز یکشنبه ۱۲ ژانویه (۲۳ دی) برای گفت‌وگو در مورد سوریه وارد پایتخت عربستان شدند.

به گفته تحلیلگران، عربستان سعودی، بزرگترین اقتصاد خاورمیانه، پس از سرنگونی اسد در ماه گذشته به دنبال افزایش نفوذ خود در سوریه است.

یک مقام سعودی روز شنبه ۱۱ ژانویه (۲۲ دی) به خبرگزاری فرانسه گفت که مذاکرات روز یکشنبه در دو جلسه برگزار می‌شود: جلسه اول مقامات عرب را گرد هم می‌آورد، در حالی که جلسه دوم شامل مشارکت گسترده‌تر مقامات کشورهایی از جمله ترکیه، فرانسه، اتحادیه اروپا و سازمان ملل خواهد بود.

انتظار می‌رود که مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، دبیرکل اتحادیه عرب، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس و نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل متحد از دیگر شرکت کنندگان در این نشست باشند.

احمد الشرع، رهبر حکومت جدید سوریه، که رهبری گروه هیئت تحریر شام را بر عهده دارد، در تلاش برای کاهش تحریم‌ها علیه سوریه است.

قدرت‌های غربی، از جمله ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا، تحریم‌هایی را علیه دولت اسد به دلیل سرکوب وحشیانه تظاهرات ضد حکومتی در سال ۲۰۱۱ که به جنگ داخلی منجر شد، اعمال کردند.

بیش از ۱۳ سال جنگ داخلی منجر به کشته شدن بیش از نیم میلیون سوری، تخریب زیرساخت‌ها و فقر، همراه با آوارگی میلیون‌ها نفر به کشورهای دیگر از جمله اروپا شد.

کایا کالاس، دیپلمات ارشد اروپایی، روز جمعه ۱۰ ژانویه گفت که اگر حاکمان جدید سوریه برای تشکیل "یک دولت فراگیر که از اقلیت‌ها محافظت می‌کند" اقدامات لازم را انجام دهند، اتحادیه اروپا می‌تواند لغو تحریم‌ها را آغاز کند.

وزیرخارجه آلمان هم خواستار اتخاذ رویکرد هوشمندانه در ارتباط با تحریم‌های سوریه شد. به گزارش آسوشیتدپرس، وزیر خارجه آلمان گفت که تحریم‌ها بر جنایتکاران جنگی در سوریه باید پابرجا بماند اما مردم نیاز به آسایش دارند.

«آنالنا بائربوک» وزیرخارجه آلمان، امروز-یکشنبه- پس از ورود به «ریاض» برای شرکت در کنفرانس آینده سوریه در جمع خبرنگاران گفت: «تحریم‌ها علیه مقامات سوری مسئول جنایات جنگی باید پابرجا بماند».

بائربوک همچنین خواستار رویکرد هوشمندانه به جهت فراهم کردن آسایش برای ملت سوریه پس از سقوط «بشار اسد» رئیس‌جمهور پیشین این کشور شد. آلمان یکی از چندین کشوری است تحریم هایی را بر دولت اسد اعمال کرده است.

تلاش عربستان برای افزایش نفوذ در آینده سوریه

عربستان سعودی در سال ۲۰۱۲ روابط خود را با دولت اسد قطع کرد و مدت‌ها آشکارا از برکناری اسد حمایت می‌کرد. اما در سال ۲۰۲۳ میزبان نشست اتحادیه عرب بود که در آن از اسد برای بازگشت به عرصه منطقه‌ای استقبال شد.

در ماه جاری، پادشاهی عربستان کمک‌هایی از قبیل سرپناه و تجهیزات پزشکی را از طریق زمین و هوا به سوریه ارسال کرد.

ریاض اکنون در حال مذاکره برای "چگونگی حمایت‌های بیشتر در دوره انتقالی" در این کشور جنگ زده است.

آنا جاکوبز، عضو مؤسسه کشورهای عربی خلیج فارس در واشنگتن، در این رابطه می‌گوید: «این اجلاس این پیام را ارسال می‌کند که عربستان سعودی می‌خواهد رهبری هماهنگ‌سازی تلاش‌های منطقه‌ای برای حمایت از بهبود وضعیت در سوریه را به عهده بگیرد.»

به گفته این تحلیلگر سیاسی اما سوال بزرگ این است که عربستان سعودی چقدر زمان و چه مقدار منابع را به این امر اختصاص خواهد داد؟ و آیا با باقی ماندن بسیاری از تحریم‌ها چه چیزی ممکن است؟

یک مقام عربستان سعودی می‌گوید که دیدارهای روز یکشنبه بیانگر ادامه مذاکرات درباره سوریه پس از اسد است که ماه گذشته در اردن برگزار شد.

پس از آن گفت‌وگوها در شهر عقبه، دیپلمات‌ها در بیانیه‌ای مشترک خواستار یک دوره انتقالی به رهبری طرفین سوری برای "یک دولت فراگیر و غیر فرقه‌ای تشکیل شده از طریق یک فرآیند شفاف" شدند.

در این بیانیه همچنین بر "احترام به حقوق بشر" و اهمیت مبارزه با "تروریسم و ​​افراط‌گرایی" تاکید شده و از همه طرف‌ها خواسته شده تا به درگیری‌ها در سوریه پایان دهند.

وزیر خارجه ترکیه نیز پیش‌تر تایید کرده بود که در نشست روز یکشنبه شرکت خواهد کرد. یک دیپلمات ارشد عراق نیز در این نشست در ریاض حضور دارد و خبرگزاری فرانسه گزارش داده که وزیر خارجه آلمان نیز در این کنفرانس حاضر است.

همچنین جان بس، معاون سیاسی وزیر امور خارجه آمریکا، پس از مذاکرات در ترکیه با محوریت "اهمیت ثبات منطقه‌ای، جلوگیری از استفاده از سوریه به عنوان پایگاه تروریسم و ​​تضمین شکست پایدار" گروه دولت اسلامی در این نشست شرکت خواهد کرد.

عمر کریم، کارشناس مسائل سیاسی عربستان در دانشگاه بیرمنگام، معتقد است که عربستان سعودی از جمله کشورهایی است که رویکرد محتاطانه‌تری نسبت به دولت جدید سوریه در مقایسه با ترکیه و قطر اتخاذ می‌کند. این دو کشور اولین کشورهایی بودند که پس از سقوط اسد سفارتخانه‌های خود را در دمشق بازگشایی کردند.

این کارشناس مسائل سیاسی، روابط عربستان با رهبران سوریه را "رویکرد مثبت" می‌نامد. به باور او ریاض به دنبال این است که ببیند آیا آنها می‌توانند ثبات را به ارمغان بیاورند و عناصر افراطی‌تر را در صفوف‌شان کنترل کنند یا خیر.

گروه هیئت تحریر شام از سازمان جبهه النصره (شاخه سازمان تروریستی القاعده در سوریه) برآمده ولی می‌گوید از سال ۲۰۱۶ به این سو هیچگونه ارتباطی با القاعده ندارد.

جولانیَ رهبر هیئت تحریر شام اکنون تلاش می‌کند خود را "مردمی" نشان ‌دهد و حتی "نام جهادی" خود (جولانی) را نیز به نام واقعی‌اش "احمد الشرع" تغییر داده است.

به گفته این فرمانده "اداره عملیات نظامی سوریه"، تهیه پیش‌نویس قانون اساسی جدید حدود سه سال طول خواهد کشید و پس از آن یک سال دیگر برای برگزاری انتخابات لازم است. او تأکید کرده است که برای برگزاری "انتخابات معنادار" ابتدا باید توافق گسترده‌ای در میان مردم سوریه حاصل شود.

منبع: دویچه وله