تنها خدمت دولت به جوانان وام ازدواج بوده است

وجود 5/ 12 ميليون جوان مجرد و دم‌بخت، فرصت جوان بودن كشور را به يك تهديد مبدل كرده است.

تهران امروز: روز جوان بهترين بهانه براي مسئولان است تا صدها صفحه گزارش آماده و مدام در رسانه هاي مختلف اعلام كنند كه براي جوانان چه كرده‌اند، اما حقيقت اين است كه بسياري از جوانان ايراني همچنان مجرد و بيكار و جوياي آينده مناسب هستند. آخرين آمارهاي رسمي نشان مي دهد كه ايران 26 ميليون جوان دارد و اين يعني 37 درصد از جمعيت كل كشور،‌16 تا 29 ساله هستند. دختران و پسراني كه پر از انرژي و انگيزه پا به دوران جواني مي‌گذارند و هنوز چند سال نگذشته همه پويايي خود را از دست مي دهند. به گفته دکتر امیر حسین بانکی، عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان «وجود 5/ 12 ميليون جوان مجرد و دم بخت، فرصت جوان بودن كشور را به يك تهديد مبدل كرده است.» كارشناسان بزرگ‌ترين چاله‌هايي كه بر‌سر راه جوانان ايراني سبز شده است را مشكلات مربوط به ازدواج و اشتغال دانسته‌اند. به همه اينها كه معضلات فرهنگي را هم اضافه كنيد، نتيجه مي شود سيلي از جوانان مجرد و جوياي كار كه با مشكلات زياد روزگار مي‌گذرانند.

كافي است يك روز پاي تلويزيون بنشينيد و اخبار را تماشا كنيد يا صفحات يك روزنامه را ورق بزنيد. بدون شك مسئولي از بين مسئولان دولتي درباره جوانان در كشور سخن گفته است. «جوان» واژه‌اي پرطمطراق است كه با هر بار انتشارش در رسانه‌هاي سراسري، چشم و گوش ميليون‌ها جوان ايراني تيز مي‌شود تا شايد مسئولان، با مصوبه‌اي جديد راهي پيش پاي‌شان گذاشته باشند.

مصوبه‌اي كه بتواند آنها را از بلاتكليفي نجات دهد. با اين همه پاي عمل كه به ميان مي‌آيد هيچ دستگاه يا نهادي به طور رسمي متولي سر و‌سامان دادن به مشكلات آنان نيست.

در سال هاي گذشته اگرچه سازماني به نام سازمان ملي جوانان در بدنه دولت فعال بود اما خروجي اين سازمان براي جوانان تنها در زمينه وام ازدواج بود و به طرح هايي ختم مي شد كه از همان ابتدا انتقاد بسياري از صاحبنظران را برمي انگيخت. از سوي ديگر آمارهاي رسمي مي‌گويند نرخ بيكاري در كشور همواره حول رقم 12‌درصد بوده است اما به گفته مويد حسيني صدر، نماينده پيشين مجلس: «نرخ بیکاری واقعی با آمار رسمی متفاوت است.» او گفته است:«آماری که دولت در ارتباط با میزان بیکاری حاکم بر جامعه اعلام می‌کند از آمار واقعی کمتر است به طوری که هم‌اکنون با توجه به آنچه در جامعه دیده و احساس می‌شود میزان بیکاری حدود 20 درصد است.» در ميان همه انتقادها، مسئولان دولتي به ويژه مسئولان وقت سازمان ملي جوانان همواره بر مشكلات فرهنگي به عنوان علت تاخير در ازدواج جوانان تاكيد كرده و براي ترغيب جوانان به تشكيل خانواده تنها يك گزينه روي ميز خود داشتند: «افزايش ميزان وام ازدواج!» ماه گذشته بود كه شوراي پول و اعتبار براي 4 گروه از جوانان با افزايش 2 ميليون تومان، وام ازدواج 8 ميليوني درنظر گرفت. برای دخترانی که مهریه آنان تا 110 سکه بهارآزادی است. برای پسرانی که قبل از 25 سالگی ازدواج می کنند.

براي دختران و پسراني كه بدون پدر هستند و در آخر براي هر یک از دختران یا پسرانی که دانشجوی دانشگاه ها یا طلبه حوزه های علمیه و در حال تحصیل هستند.

فقط ورزش، بي خيال جوانان!

اين همه ماجرا نيست!‌سال گذشته در پي كوچك سازي دولت، سازمان ملي جوانان با طرح هاي نيمه كاره اي كه هنوز راه درازي تا به پايان رساندن آنها داشت در سازمان تربيت بدني ادغام و وزارت ورزش و جوانان تشكيل شد. وزارتخانه‌اي كه به گفته مجلسي‌ها عملکردش در حوزه جوانان تعطیل است! سيد اميرحسين قاضي زاده عضو کمیسیون اجتماعی مجلس با اعلام اين موضوع به تهران امروز مي گويد:«عملکرد وزارت ورزش و جوانان در حوزه مسائل جوانان بسیار ضعیف است و بهتر است این وزارتخانه در بحث جوانان تعطیل شود. خلأ‌هاي موجود در امر جوانان در جامعه آنقدر زياد و مشهود است كه به نظر مي رسد چنين وزارتخانه اي نمي تواند با مسئوليت‌هايي كه هيچ قرابتي با هم ندارند به آن بپردازد.»

او ادامه مي‌دهد:«مشكلات مالي، اشتغال، مسكن، ازدواج، مشكلات گسترده در حوزه هاي فرهنگي و اجتماعي و معنوي تنها بخشي از مشكلاتي است كه امروز در حوزه جوانان مشهود است.» به گفته او:«هم اکنون که سازمان ملي جوانان با وزارت ورزش و جوانان ادغام شده است، این وزارتخانه نیز باید این نگاه تخصصی را به مسائل جوانان و حل مشکلات آنها داشته باشد اما آنچه که امروز در عملکرد این وزارتخانه بیشتر دیده می شود، در حوزه ورزش جوانان است.»

قاضي زاده معتقد است: «تنها بازتعريف ماموريت‌هاي اين وزارتخانه در زمينه خواسته‌هاي جوانان است كه مي‌تواند تاثيرگذار باشد وگرنه بايد اين وزارتخانه را در حوزه جوانان تعطيل كرد.»

نقشه راه مي خواهيم

عبدالرضا عزيزي، رئيس كميسيون اجتماعي مجلس در اين باره به تهران امروز مي‌گويد:«كشور ما متكي به جوانان بوده و هست و به نظر مي رسد اشتغال، مسكن و ثبات و امنيت شغلي از جمله مهم‌ترين مطالبات جوانان است كه متاسفانه در اين زمينه با وجود اينكه كارهايي انجام شده اما موفق نبوده‌ايم چرا كه اين كارها بر اساس برنامه‌اي مدون صورت نگرفته است.»

عزيزي با اشاره به افزايش ميزان وام هاي ازدواج در سال‌هاي اخير مي‌گويد:«البته اعطاي وام كار مثبتي است اما فقط يكي از گام‌هايي است كه بايد براي جوانان برداشته شود. دولت به بخش مهمي از افقي كه در اين زمينه براي خود ترسيم كرده بود، نرسيده است. ما همچنان به اقدامات جدي تر و اساسي تري در اين زمينه نياز داريم. اقداماتي كه علاوه بر مسائلي چون اشتغال، بعد فرهنگي جوانان را نيز در برگيرد تا بعد معنوي نيز تقويت شود. ابعادي چون كاهش توقعات و قناعت.»

عزيزي كمك گرفتن از كارشناسان و محققان را حلقه مفقوده برنامه‌هاي گذشته مي‌داند و مي‌گويد:«بايد نقشه راهي تدوين كرد كه در آن علماي حوزه جوانان همكاري داشته باشند.»

«ساج» گل سرسبد طرح هاي سازمان ملي جوانان

سازمان ملي جوانان قرار بود فکری به حال مشکل مسکن، اشتغال و ازدواج كند و طرح هایی برای غنی‌سازی اوقات فراغت جوانان ارائه دهد. اما اين سازمان در سال‌هاي گذشته با طرح هايي مانند ساج(سامانه آموزشي جوانان)، با هدف «آموزش بهنگام، ازدواج پایدار» به ميدان آمد. طرحي كه قرار بود به جوانان گواهينامه ازدواج بدهد.

در بخشی از سایت ساج درباره ملاک ها و معیارهای انتخاب همسر، ابتدا شرایط عمومی که دختران و پسرانی که شایسته ازدواج هستند باید داشته باشند آمده بود: «مردی که می خواهد ازدواج کند باید قدرت، چهارشانگی، شهرت اجتماعی، توان دفاعی و پاکی چشم و فکر و عمل داشته و قادر به تامین نفقه زن و فرزندان خود باشد.» از سوی دیگر زنانی شایسته ازدواج هستند که از تناسب اندام، ظرافت مو و ابرو و ظرافت صدا برخوردار باشند! ارائه همين طرح ها بود كه واكنش صاحبنظران را برانگيخت و در نهايت هم هرگز اجرايي نشد. البته طرح هاي ديگري هم بود. طرح هايي چون «بصائر» كه با هدف تعالی، حساس سازی، آگاهی بخشی و هم افزایی توان فعالان، موثران و مدیران فرهنگی در حوزه جوانان قرار بود اجرا شود. مسئولان وقت اين سازمان اعلام كرده بودند كه «هر ماه يك ابتكار جديد در سازمان ملي جوانان رخ خواهد داد.» اتفاقي كه تا روز ادغام سازمان ملي جوانان، همچنان جوانان اين كشور را در انتظار رخ دادنش نگاه داشته بود.

معضلات فرهنگي پاي ديگر كار است

دکتر امیر حسین بانکی عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان اما نظر ديگري دارد؛ او در گفت و گو با تهران امروز با تاكيد بر اينكه نياز اول جوانان ازدواج است، مي‌گويد:«هيچ نهادي در كشور متولي ازدواج نيست. » به گفته او «بحران اصلي جوانان امروزي بحران جنسي است و هيچ راه حل ديگري به جر ازدواج در دين و فرهنگ ما ندارد.»

اوبا اشاره به قصورهايي كه در اين زمينه از سوي مسئولان دولتي وجود دارد، ادامه مي دهد:«اول بايد موانع ازدواج را در مطالعه اي گسترده بررسي كرد و بعد براي تك تك آن موانع راهكار ارائه كرد. بعد از آن هم اين راهكارها را بايد در قالب مصوبه و قانون اجرايي كرد.» اما او در كنار مشكلاتي چون اشتغال، مشكل اصلي را در معضلات فرهنگي مي داند. با اين همه چه مشكلات فرهنگي عامل بلاتكليفي جوانان باشد، چه نبود شغل مناسب براي آنها، كارشناسان معتقدند از تك چرخ زدن با موتوسيكلت گرفته تا ارائه تز دكترا، جوان به دنبال پويايي، تغيير و حركت رو به جلو است. اما جوان ايراني با وجود همه توانمندي‌هاي بالقوه‌اش در بحران روزهاي جواني رها شده و تنها نسخه دولت براي حل اين بحران و ترغيب به ازدواج اعطاي وام ازدواج است!