تخريب قسمت اعظم خانه ملاصدرا

روزنامه مردمسالاری: خانه ملاصدرا در 30 کيلومتري جنوب شرقي شهرستان قم در بافت سنتي شهر کهک قرار دارد که صدرالمتألهين‌ حالات نفساني خود را مديون 15 سال گوشه نشيني و انزوا در اين خانه مي‌داند.بخش کهک در 12 کيلومتري جاده قم به سمت کاشان در بخش کهک از توابع استان قم قرار دارد که اين منطقه به دليل داشتن آب و هوايي ييلاقي مورد استقبال اهالي قم و استان‌هاي هم جوار قرار گرفته است.
خانه ملاصدرا در منتهي اليه غرب شهر کهک، در محله چال حمام واقع است که پيرامون آن را خانه‌هاي روستايي با بافت معماري مناطق گرمسيري احاطه کرده‌اند.
در اين منطقه شاهد خانه‌هايي با معماري به سبک خانه‌هاي گرمسيري ايران و همچنين درختان کهن و باشکوهي هستيم که به دور از شلوغي‌هاي چند کيلومتري خود،‌ ما را به آرامشي به وسعت تاريخ پربار سرزمينمان دعوت مي‌کند.
خانه ملاصدرا دربافت سنتي کهک و در مرکز يک باغ قرار دارد که مهم‏ترين اثر تاريخي داخل اين بافت به شمار مي‌آيد و تاريخ آن نيز به دوره صفويه بر مي‌گردد که البته هم اکنون قسمت زيادي از آن توسط خانه‌هاي همجوار اشغال شده است.
در اطراف خانه ملاصدرا شاهد چند عنصر قديمي هستيم که ما را در شناسايي قدمت اين اثر تاريخي کمک مي‌کند.

يک کار‌شناس ارشد معماري و استاد دانشگاه با تشريح ويژگي‌هاي معماري خانه ملاصدار اظهار داشت: مهمترين بخش اين مجموعه چهار صفه بوده که در اصل خانه ملاصدرا بر آن استوار شده است.
الهام قرنلي گفت: بخش بعدي عصاري است که از نظر معماري داراي اعتبار بالايي است و در رابطه با نقش عصارخانه مي توان گفت درگذشته و هم اکنون از لحاظ صنعت، اقتصاد و تأمين روشنايي، تقويت درخت‌هاي ميوه و مصور کشاورزي، تغذيه دام‌ها و رنگ آميزي وصابون سازي، تهيه برخي مواد خوراکي وغيره بسيار مهم بوده و از جهتي شيوه هنرمعماري آنها اهميت بسزايي دارد.

ويبا بيان اينکه بخش بعدي در اين مجموعه در واقع مسجدي کوچک در شمال شرقي اين مجموعه است افزود: چال آقا، که عارضه طبيعي است در جنوب غربي اين باغ قرار دارد و توسعه روستا در اين قسمت محدود شده و عامل ديگري که بر ارزش‏ مجموعه افزوده، رشته قنات پر آبي است که در اين محدوده وجود دارد.
اين استاد دانشگاه عنوان کرد: خانه ملاصدرا داراي حياط مستطيل شکلي است که ورودي آن در ضلع غربي است و در ضلع جنوبي چند اتاق مسکوني ساخته شده که قسمت اصلي در ضلع شمالي حياط قرار دارد و عبارت است از يک تالار و دو گوشواره.
وي عنوان کرد: تالار داراي ارسي رفيعي است و پلان اصلي بنا از يک هشتي چهار ايوانه با طاق و گنبد مرتفع در دو طبقه تشکيل شده است که طبقه دوم آن در زواياي ايوانها است.
قرنليگفت: محوطه اصلي خانه ملاصدرا سقف گنبدي شکل دارد و در راس گنبد آن، شيشه هاي رنگي نور را به داخل بنا هدايت مي کند.
ويبا اشاره به مصالح به کار رفته در خانه ملاصدرا گفت: در اين بنا از خشت خام، ملات گل و سقف با تيرهاي چوبي استفاده شده و عرض ديوارها همچون ساير بناهاي قديمي به دليل باربر بودن ديوارها بسيار قطور بوده و به 60 سانتي متر مي‌رسد.
عضو سازمان نظام مهندسي ساختمان قماضافه کرد: سقف خانه ملاصدرا بلند و گنبدي شکل است و تزئينات بنا شامل گچبري هاي ساده و البته کاربندي هاي بسيار زيبا در سقف موجب شده فضايي اصيل را فراهم آورد که در اين بخش نبايد تويزه هاي جناغي مجموعه را نيز ناديده بگيريم.
ويافزود: مواد و مصالح به کار رفته در مجموعه و البته تزئينات بنا، نشان از معماري عصر صفويه است.

در سال 1386همزمان باانجام مقدمات نخستين همايش جهاني ملاصدرا در تهران، بنياد حکمت اسلامي صدرا، به عمران و بازسازي خانه ملاصدرا در شهر کهک همت گماشت و پس از بازديد محل از سوي رئيس و هيئت امناي بنياد ملاصدرا و استاندار وقت قم، طرحي توريستي براي اين مجموعه پيشنهاد شد.
اين طرح در فضايي بالغ بر 20 هزار متر و با داشتن کتابخانه، فضاي سبز، ميهمانسرا، قهوه‌خانه، سالن همايش به سبک قرن 12 هجري اصفهان پيش بيني شده بود.
به گفته مسئولان بنياد حکمت صدرا، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي وقت بودجه‌اي براي اجرايي شدن اين طرح درخواست و با آن موافقت شده بود اما اين طرح تا کنون به مرحله اجرا در نيامده است.
متأسفانه قسمت اعظم بناي خانه ملاصدرا تخريب شده و از هشت اتاق پيرامون شبستان تنها يک اتاق باقي مانده و دو اتاق ديگر طي تعميرات سال 1377 شمسي بازسازي شد.