
شبکه اجتماعی ایکس در تازهترین بهروزرسانی خود، از قابلیت جدیدی تحت عنوان درباره این حساب (About this account) رونمایی کرد. این ویژگی که طبق ادعای مالکان این پلتفرم با هدف شفافسازی و مقابله با فعالیتهای غیرواقعی طراحی شده، در ایران کارکردی کاملاً متفاوت و افشاگرانه پیدا کرده است.
با اضافه شدن این قابلیت جدید، کاربران اکنون میتوانند موقعیت جغرافیایی اتصال هر حساب را در پروفایل ببینند؛ و در این بین نام بسیاری از مقامات و کارگزاران رژیم خامنهای به چشم میخورد. این امر باعث شده تا در روزهای اخیر فضای توییتر فارسی به طور کامل تحتالشعاع قرار گرفته و بحثهای داغی پیرامون دسترسیهای تبعیضآمیز به اینترنت یا همان «سیمکارت سفید» مطرح شود.
از آنجا که کاربران اینترنت در ایران برای دسترسی به شبکههای اجتماعی ناچارند از ویپیان استفاده کنند، کشور واقعی محل اتصال خط آنها در حساب کاربریشان نمایش داده نمیشود.
بهمحض فعال شدن این قابلیت، ایرانیها شروع کردند به زیر و رو کردن حسابهای مختلف؛ از حسابهای مرتبط با مقامهای جمهوری اسلامی گرفته تا حسابهای ناشناسی که دنبالکنندههای زیادی دارند و دربارهٔ مسائل سیاسی اظهارنظر میکنند.
قابلیت تازهٔ ایکس فاش کرده است که شمار زیادی از مقامهای حکومتی، فعالان سیاسی، روزنامهنگاران و چهرههای رسانهای وابسته به جمهوری اسلامی که مدعی بودند با فیلترشکن وارد حسابهای خود میشوند، در واقع از ایران و با استفاده از اینترنت بدون محدودیت فعالیت میکنند که از آن با عنوان «اینترنت طبقاتی» و «سفید» یاد میشود.
استفاده از این نوع امکان در شرایطی است که اکثریت مردم ایران از دسترسی عادی به اینترنت محرومند و ناچارند با پرداخت هزینه و صرف وقت و انرژی زیاد، از طریق فیلترشکن به شبکههای جهانی وصل شوند.
امیر رشیدی، مدیر امنیت اینترنت و حقوق دیجیتال در گروه میان به رادیو فردا گفت: یک راه قابل اتکا برای فهمیدن اینکه آیا کسی به اینترنت بدون محدودیت دسترسی دارد یا نه، این است که صفحهٔ جدید «دربارهٔ این حساب» نشان بدهد او ساکن ایران است و از طریق فروشگاه ایرانی اپلیکیشنها وصل میشود.
دسترسی گزینشی افراد نزدیک به حکومت به «اینترنت طبقاتی» در حالی است که پزشکیان یکی از مهمترین وعدههای انتخاباتیاش در سال ۱۴۰۳ را «رفع فیلترینگ» و «گرو گذاشتن گردنش در مقابل وعدههایش» اعلام کرده بود.
فیلترواچ، پروژهای از گروهِ «میان» مستقر در تگزاس، اینترنت لایهلایه را اینگونه توصیف میکند: «مفهومی که دسترسی به اینترنت را از یک حق همگانی به یک امتیاز ویژه برای گروهی برگزیده تبدیل میکند».
ایکس که هنوز هم در ایران با نام قدیمی خود، توئیتر، معرفی میشود، پلتفرمی است که برخلاف سایر شبکههای اجتماعی، بیشتر کاربرد سیاسی را در ایران دارد و فعالانِ حوزههای مختلف و حتی مقامهای رسمی جمهوری اسلامی بیش از سایر شبکهها از آن استفاده میکنند.
برخی از حسابهای کاربری شناختهشده که به نام اپوزیسیون فعالیت میکنند و ادعای وابستگی به گروههای مخالف حکومت ایران را داشتهاند نیز در زمرهٔ حسابهایی هستند که از ایران بهروزرسانی میشوند که مشخص میکند به خط سفید و اینترنت بدون فیلترشکن دسترسی دارند. برخی از این حسابها به کرات مطالبی علیه دین و مقدسات و باورهای رسمی و ایدئولوژیک جمهوری اسلامی منتشر کردهاند.
این اتفاق به این تحلیل دامن زده است که فعالیت این حسابها را به نهادهای امنیتی پیوند میزند و اینکه آنها با «اراده»، «دستور» و «نظارت» دستگاههای امنیتی جمهوری اسلامی وظیفه دارند در عرصهٔ مجازی آشفتگی ایجاد کرده و به مخالفان، بهاصطلاح «ضربه» بزنند.
از جمله رسانهها و افرادی که بهنظر میرسد به اینترنت بدون محدودیت دسترسی دارند، خبرگزاریهای فارس و تسنیم، هر دو نزدیک به سپاه پاسداران هستند، و همچنین چند نمایندهٔ تندرو مجلس، از جمله امیرحسین ثابتی، که از محدودسازی دسترسی به اینترنت حمایت میکنند.
یاشار سلطانی، روزنامهنگاری که به دلیل افشاگری در پروندههای مختلف شناخته میشود، با کنایه به این دوگانگی در دسترسی اشاره کرد و نوشت: «اینترنت سفید مقامات و مخصوصاً تندروهای مخالف اینترنت آزاد را که دیدم، یاد خوکهای قلعه حیوانات افتادم. خودشان از درِ اصلی وارد میشوند، مردم باید از دیوار بالا بروند. آزادی وقتی سهمیهبندی شود، دیگر آزادی نیست؛ تبعیض ساختاری است.»
علیرضا رجایی، روزنامهنگارنیز به وعدههای دولت تاخت: «فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، ماهها پیش مدعی شده بود برای دسترسی به شبکههای اجتماعی از VPN استفاده میکند؛ اما حالا مشخص شده نهفقط او، بلکه تمام وزرا و اعضای دولت با سیمکارتهای سفید عملاً بدون فیلتر به اینترنت وصل میشوند. دولتی که خودش اینترنت آزاد دارد، طبیعی است درد و رنج فیلترینگ را نفهمد و وعدههای رفع آن هم فقط تکرار شود. اینترنت آزاد حق مردم است، نه امتیازی که فقط در اختیار برخی قرار بگیرد.»
English SummarySocial network X has introduced an "About This Account" feature to enhance transparency by displaying account geographic locations. This has led to controversy in Iran regarding discriminatory internet access, revealing that many officials and media have unrestricted internet access, while most citizens rely on VPNs. This situation highlights the existence of a "tiered" internet, benefiting only a select group.
Many officials and media outlets in the Islamic Republic have been found to have unrestricted internet access, while most Iranians are forced to rely on VPNs. This disparity indicates the presence of a "tiered" internet, where only specific groups enjoy full access, further highlighting issues of inequality in internet accessibility.