«لایوساینس» نوشت، ‌ محققان دریافته‌اند اشعه‌ لیزرهایی که از یک هواپیما ارسال می‌شوند، بقایای یک شهر ۶۰۰ ساله از تمدن زاپوتک در جنوب مکزیک را نمایان کرده‌اند. این تکنیک به‌نام لیدار (تشخیص نور و اندازه‌گیری فاصله) با استفاده از یک دستگاه در هواپیما عمل می‌کند که میلیون‌ها پالس لیزر به سمت زمین ارسال کرده و سپس مدت زمانی را که طول می‌کشد تا لیزرها بازتاب شوند، محاسبه می‌کند. دانشمندان قادرند با استفاده از این اطلاعات، توپوگرافی زمین را انجام دهند.

گروهی به رهبری «پدرو گویرمو رامون سیلیس» (Pedro Guillermo Ramón Celis)، پژوهشگر پسادکترا در دانشگاه مک‌گیل کانادا برای کسب اطلاعات بیشتر درباره یک شهر قرن پانزدهم میلادی به نام «گویِنگولا» (Guiengola) از لیدار برای نقشه‌برداری از این مکان در دسامبر ۲۰۲۲ میلادی استفاده کرد. نتایج این تحقیق در ۸ نوامبر ۲۰۲۴ در مجله «Ancient Mesoamerica» منتشر شد.

«زاپوتک» ها یک قوم بومی بودند که در مکزیک زندگی می‌کردند. در قرن‌های چهاردهم و پانزدهم میلادی، برخی از زاپوتک‌ها به «Isthmus of Tehuantepec» مهاجرت کرده و گوینگولا (Guiengola) را در نزدیکی اقیانوس آرام تأسیس کردند. اگرچه وجود این شهر در متون تاریخی اسپانیایی ذکر شده و باستان‌شناسان در این محوطه تحقیقات انجام داده‌اند، اما گستره کامل آن تا زمانی که دانشمندان از لیدار برای نقشه‌برداری استفاده نکرده بودند، شناخته نشده بود.

محققان دریافتند مساحت شهر گوینگولا (Guiengola) به ۳۶۰ هکتار می‌رسید و بیش از یک‌هزار و ۱۰۰ ساختمان، چهار کیلومتر دیوار، شبکه‌ای از جاده‌های داخلی و یک نقشه شهری کاملاً سازمان‌یافته با معابد و فضاهای مشترک مانند میدان‌های توپ را در خود جای داده بود و طبقه‌های نخبگان و مردم عادی در محله‌های جداگانه زندگی می‌کردند.

محققان همچنین یک مجموعه را شناسایی کردند که اندازه آن حدود ۴۵ متر از شرق به غرب و ۵۰ متر از شمال به جنوب است. «سیلیس» در مقاله‌ منتشرشده نوشت: «من که این مجموعه محل سکونت و مرکز قدرت (Guiengola) بوده است.»

«سیلیس» در ایمیلی به لایوساینس گفت: «به نظر می‌رسد این مکان بین حدود ۱۳۵۰ و ۱۵۰۰ میلادی در حدود ۱۵۰ سال مسکونی بوده است و چند دهه قبل از ارتباط با اروپایی‌ها در ۱۵۲۱ رها شده بود.»

او همچنین اظهار کرد: «در دوران اوج شهر، احتمالاً هزاران نفر در آن زندگی می‌کردند. من می‌گویم که حداقل پنج‌هزار نفر به‌طور دائمی در این مکان زندگی می‌کردند.»

«سیلیس» گفت: «زمانی که شهر تأسیس شد، زاپوتک‌ها به‌طور تدریجی در حال فتح منطقه بودند. پس از پایان فتح، دیگر نیازی به سکونت در کوه‌ها نبود و آن‌ها ۲۰ کیلومتر به سمت جنوب، جایی که شهر مدرن Tehuantepec واقع شده است، نقل مکان کردند.»

بر اساس اسناد اسپانیایی، آزتک‌ها در سال ۱۴۹۷ به گوِنگولا حمله کردند اما توسط زاپوتک‌ها شکست خوردند. «سیلیس» همچنین بقایای باستان‌شناسی را پیدا کرده است که امکان دارد به آن حمله مربوط باشد.