سقوط رژیم اسد در سوریه و نقشی که ترکیه در آن ایفا کرد، بر روابط جمهوری اسلامی و ترکیه سایه افکنده و موجب افزایش تنش میان آنها شده است. نگاهی به مواضع و اقدامات دو طرف در هفتههای اخیر نشان میدهد که روابط فیمابین اصلا عادی نیست.
آخرین و جدیدترین نمونه هم همین مداحی پرحاشیه در مراسم «عزاداری چالدارن» است که اتفاقا صداوسیمای خامنه ای نیز آن را پخش کرده است. از کنار این مداحی که از قضا چندان هم قدمت ندارد و مربوط به همین سالهای اخیر است؛ سادهتر میشد عبور کرد اگر وضعیت منطقه چنین ملتهب نبود.
تحولات سوریه سبب افزایش اختلافات بین رژیم ایران و دولت ترکیه شده و روابط آنها را به سوی تنش پیش میبرد. نشانههای این موضوع را نیز میتواند در کلام مقامات حکومتی یافت. مهمتر از همه اشاره غیر مستقیم رهبر جمهوری اسلامی به نقش ترکیه در تحولات اخیر سوریه بود. آنجا که گفت: یک دولت همسایه سوریه نقش آشکاری را در تحولات این کشور ایفا کرده، و الان هم این کار را میکند. ولی مراکز توطئه و اتاق فرمان اصلی در آمریکا و رژیم صهیونیستی است. شواهدی داریم که جایی برای تردید باقی نمیگذارد...
اظهارات علیاکبر ولایتی، مشاور خامنه ای در امور بینالملل هم که در مصاحبهای گفته: متأسفانه ترکیه چندی است که ابزار دست آمریکا و رژیم صهیونیستی شده است را نیز باید در همین راستا دید.. ولایتی با بیان اینکه این نوع کارها در حوزه سیاست خارجی ترکیه بروز میکند و زائدههای ضداسلامی با اعمالی که موجب هتک حرمت اسلام است مرتکب میشوند و طوری عمل میکنند که روی خوارج و قرمطیها را سفید کردهاند، گفت: ما امید داشتیم که آقای هاکان که فردی باتجربه در حوزه اطلاعات و سیاست خارجی است، این نوع اشکالات را برطرف کند، اما گمان نمیکردیم که ترکیه با سابقه طولانی در اسلام و داشتن بزرگان و عرفای بزرگ در چالهای که آمریکا و صهیونیستها درست کردهاند، بیفتد...
این قبیل سخنان و انتقادات از مواضع ترکیه البته به افرادی مثل علی اکبر ولایتی محدود نیست. مثلا آخوند احمد خاتمی گماشته خامنه ای نیز در جمع حوزویان قم به تحولات منطقه اشاره کرده و گفته: ما دولت نیستیم و موضع خود را شفافتر میتوانیم بگوییم از این رو تأکید میکنم که کشور ترکیه سهم اول را دارد و کمکهای او بود که تکفیریها را به دمشق رساند. اردوغان مشت این خیانت را خواهد خورد...
این طور که به نظر میرسد، تنش بین رژیم ایران و ترکیه فزاینده است و به سیاست و مسائل منطقه نیز محدود نیست. نمونهاش همین وضعیت کامیونهای ایرانی است که رسما به یک رویارویی بین دو کشور تبدیل شده است.
ماجرا از اینجا شروع شده که ترکیه معافیت مالیاتی سوخت برای کامیونهای ایرانی را لغو و برای کامیونداران ایرانی دردسر بزرگی درست کرده است. در پی این تصمیم ناگهانی دولت ترکیه، صدها کامیون ایرانی در مرزهای مشترک متوقف و سرگردان شدهاند، چون مجبور هستند که مالیات سنگینی را بر اساس ظرفیت باک سوخت خود پرداخت کنند!
رانندگان ایرانی که چند روزی است در شرایط سخت و سرمای شدید، بدون هیچ امکانات رفاهی در مرز گرفتار شدهاند، میگویند که هر کامیون ایرانی مجبور به پرداخت جریمهای بین ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ یورویی است. برخی از رانندگان میگویند که این مالیاتها و جریمهها به ۴۰ تا ۹۰ میلیون تومان میرسد و عملاً سودآوری حملونقل برای آنها از بین رفته است.
موارد مورد اشاره برای اینکه نتیجه بگیریم روابط میان رژیم خامنه ای و ترکیه رو به تنش است، کافی است، اما همه ماجرا نیست. مثلا وقتی از افزایش تنش بین آنها صحبت میشود، باید به راه اندازی بخش فارسی شبکه تی آر تی و حواشی آن هم اشاره کرد. رسانه فارسی زبانی که به اعتراف مسئولان رسانهای در ترکیه اساسا برای آزار جمهوری اسلامی راهاندازی شد. این رسانه که همین چند هفته قبل کار خود را شروع کرده، از نگاه کارشناسان ابزاری نیابتی با هدف حساسیتزدایی از اقدامات سیاسی ترکیه در منطقه است.
اوضاع در منطقه خاورمیانه به سرعت در حال تغییر است و به نظر میرسد که ترکیه تمام تلاش خود را میکند تا در آینده این منطقه نقش مهمتری ایفا کند. آنچه در سوریه رخ داد برای آنها یک موفقیت قابل توجه است و ادامه این مسیر میتواند اردوغان را بر اسب مراد سوار کند. چنانچه ولی نصر (لابیگر رژیم در آمریکا) در مقالهای در فارن پالیسی نوشته: دستاوردهای ترکیه در سوریه ممکن است نفوذ آن را به لبنان و عراق بسط دهد، درحالی که موضع ایران در این دو کشور با از دستدادن سوریه ضعیفتر میشود...