در ادامه این مطلب آمده است: سال ها پیش و قبل از هجوم ریزگردها، دلخوشی مردم استانم حتی با وجود گرمای طاقت فرسای هوا تنفس در هوای گرم، ولی پاک و بی آلایش این پهنه خاکی بود.
بعد از سونامی مکرر ریزگردها، و آلاینده های جور واجور مناطق صنعتی و انرژی، به یک باره مهمان ناخوانده دیگری نیز خود را به این مردم محروم تحمیل کرد. این مهمان کسی جز آلودگی های ناشی از تبخیر و سوختن بنزین پتروشیمی نبود.
فرآورده های نفتی با توجه به ماهیت و ساختار خود، ناگزیر تولید آلودگی می کنند. این آلودگی با توجه به استانداردهای HSE و سازمان های مرتبط با این مقوله و نیز میزان مجاز آلایندگی، قابل تعریف و اندازه گیری است.
متاسفانه در سال های اخیر محصولی بدون مطالعات اولیه و عجولانه وارد چرخه مصرف گردید که مضرات آن بارز و اثرات آن بر روی محیط اطرافش محرز بود.
فرایند پیرولیز یا گرماکافت چیست؟
پیرولیز یک فرایند ترمو شیمیایی است که به صورت خیلی ساده عبارتست از “از هم پاشیدگی یک ترکیب به وسیله ی گرما”. این کلمه از لغت یونانیPyrبه معنی آتش و Lysis، به معنی شل شدن، گرفته شده و بنابراین به مفهوم گسستگی بر اثر گرما است.(سایت ایما)
بنزین پیرولیز چیست؟
بنزین پیرولیز خام (پای گس) با نام تجاری D.P.G. Dry Pyrolysis Gasoline در تولید بنزین با روش هیدروآلکیلاسیون به عنوان سوخت اتومبیل کاربرد دارد.
این سوخت محصول جانبی شکست حرارتی نفتا در کوره های پتروشیمی، بعد از جدا سازی محصولات اصلی است. ملکولهایی مانند بنزن، تولوئن، زایلن ها و … دیگر وجود دارد. از این محصول میانی برای تولید محصولات دیگر پتروشیمی استفاده می شود. بنزین پیرولیز خام دارای حدود 40 تا 50 درصد بنزن و ترکیبات آروماتیک دیگر است.
تماس با پوست، خوردن و یا استنشاق این ماده مضر است. تنفس بیش از اندازه این ماده سبب بی نظمی در ضربان قلب و بروز آثار تحریکات سیستم عصبی مرکزی مانند سرگیجه، سردرد، تهوع و … می شود که در شرایط حاد سبب مرگ خواهد گردید. استنشاق مکرر و بیش از اندازه آن عوارض خونی نظیر لوسمی (سرطان خون) و صدمه به کلیه ها و کبد را در پی دارد و حتی مقادیر کم آن سبب جراحات ریوی می شود. (ویکی پدیا)
تولید بنزین پیرولیز در ایران
در سال 88 زمزمه هایی در باره آماده شدن طرحی در سنای امریکا شنیده شد که بر اساس آن، هیچ کشوری حق صادرات بنزین به ایران را ندارد؛ دولت وقت با طرحی که محمدرضا نعمت زاده، مدیرعامل وقت شرکت ملی پالایش و پخش و وزیر فعلی صنعت، معدن و تجارت از پیش آماده کرد، جایگزین کردن بنزین پتروشیمی ها برای بنزین وارداتی را به صورت خاموش در دستور کار قرار داد، به طوری که نعمت زاده بارها از ابتکار جدید ایران برای تأمین بنزین مورد نیاز خود خبر می داد تا اینکه وی برکنار شد و مدیرعامل جدید شرکت ملی پالایش و پخش، ایده نعمت زاده را اعلام و اجرای آن را با حضور وزیر نفت آغاز کرد. (سایت جوان آنلاین)
از زمانی که تولید و توزیع این بنزین در کشورمان شروع شد تا نیمه های سال 89 فردی به نام فریبرز پناهی با رسانه ها گفت وگو کرد و خود را مبدع این شیوه تولید بنزین نامید، روند آلودگی هوا در کشورمان افزایشی چشمگیر را تجربه کرد تا جایی که کیفیت هوا جز در کلان شهرها، در شهرهای کم جمعیت تر نیز افت محسوسی نشان داد و زمینه ساز پذیرش سخنان بعدی پناهی شد که یکسال بعد گفت: «روند اجرایی تولید بنزین در مجتمع های پتروشیمی بدون استفاده از روند اصلاح و بهسازی بود. طرح بنده این نبود که استفاده کردند. در واقع همان چیزی که در پتروشیمی ها تولید می شد را بدون هیچ گونه روند اصلاحی و رساندن آن به استانداردهای روز تحویل پالایشگاه ها می دادند.»(سایت خبری تابناک)
دامنه توزیع بنزین پیرولیز
به نظر می رسد با توجه به ممنوعیت توزیع این فرآورده در تهران و سایر کلان شهرها، اگر تولید این محصول در حال حاضر نیز انجام پذیرد، قطعاٌ بهترین جا برای عرضه آن شهرهای کوچک و استان هایی است که کمترین حساسیت را نسبت به مسئله آلایندگی، بیماری زا بودن و سایر فاکتورهای مضر پس از توزیع و مصرف آن دارند و چه جایی بهتر از استان بوشهر و جاهایی مانند آن که در این مواقع فقط در موضع انفعال ایفای نقش پررنگی دارند.
در روزهای اخیر خبرهای متعددی از کیفیت بد بنزین در شهرهای استان به گوش می رسد.
این اخبار شامل کیفیت بد بنزین جایگاه ها، عدم تطابق مقدار بنزین دریافتی از جایگاه ها و وضعیت نشان دهنده حجم بنزین در باک خودرو است. در باب موضوع دوم به نظر می رسد با توجه به درجه فراریت بالای بنزین پیرولیز نسبت به بنزین با پایه پالایشگاهی فرضیه استفاده از این محصول در استان بوشهر بیش از پیش تقویت شود.
حساسیت این موضوع می طلبد که حداقل به خاطر اطمینان خاطر از ایمن بودن بخارات موجود در جایگاه های عرضه برای متصدیان مشغول در آن ها تمهیداتی پیشگیرانه اندیشیده شود. چون طبق تحقیقات انجام شده افراد در معرض این محصول با سه سال کار در این محیط مستعد سرطانی شدن هستند.
در انتها باید از مسئولان امر پرسید:
1- واقعاٌ چه نوع بنزینی در استان بوشهر مورد استفاده قرار می گیرد؟
2- درصورت استفاده از بنزین پیرولیز در استان، آیا این نوع رفتار، ظلم مضاعف به مردمی نیست که در کوله بار مشکلات خود ریزگردها و بی آبی و بسیاری دیگر از سختی ها را نیز به دوش می کشند؟