چهارشنبه، 12 خرداد ماه 1395 = 01-06 2016
خطر ريزش ناگهانی فلک‌الافلاک
خرم‌آباد-ديوارها نم‌زده است، شاخ و برگ از برخي برج‌ها به بيرون سرک کشيده، مي‌گويند بخشي ازپشت‌بام هم به دليل ترک‌هاي وحشتناک فعلاً مسدودشده، هشدارها جدي است، خطر ريزش ناگهاني فلک‌الافلاک! به گزارش مهر، وسط شهر از بالا که نگاه کني مقتدر و از پايين که چشم بيندازي مستحکم ايستاده است، سال‌هاست همين‌طور بالاي تپه‌اي بلند نگاهباني مي‌دهد و نگاهداري مي‌کند، نگاهبان امنيت اين ديار بوده و نگاهدار ميراث فرهنگي چندين هزارساله‌اش. اين بناي کم‌نظير مربوط به دوره ساساني است و به شماره 883 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
طي سال‌هاي گذشته همواره موضوع ثبت جهاني فلک‌الافلاک به‌عنوان شاهکار معماري جهان مطرح بوده است تا اين اثر تاريخي در فهرست موقت ثبت جهاني قرار گيرد ولي به‌رغم گذشت سال‌ها با فراهم نشدن زمينه ثبت جهاني، فلک‌الافلاک در فهرست موقت خاک مي‌خورد. به نظر مي‌رسد موارد مختلفي در عدم ثبت جهاني قلعه تاريخي فلک‌الافلاک مؤثر باشد، عواملي که شايد تنها بخشي از آن به عدم آزادسازي حريم اين بناي تاريخ بازگردد و عوامل ديگري نيز وجود دارد که مي‌تواند روند ثبت جهاني اين اثر تاريخي را تحت تأثير قرار دهد. بخش عمده‌اي از حريم بناي باستاني فلک‌الافلاک طي سال‌هاي گذشته آزادسازي شده است ولي متأسفانه بعد از آزادسازي، ساماندهي اين حريم از سوي متوليان امر مورد غفلت قرارگرفته تا تبديل حريم اين بناي تاريخي به يک سايت گردشگري مغفول واقع شود. اما اين روزها تهديد ديگري در حريم قلعه فلک‌الافلاک پرسه مي‌زند و آن‌هم طرح موضوع واگذاري عمارت «سربازخانه» اين قلعه از سوي مديريت ارشد لرستان براي ايجاد هتل است. اين امر موجب انتقادات فراواني از سوي کارشناسان اين حوزه و همچنين برخي از نمايندگان مردم در مجلس شوراي اسلامي شد، تا هوشنگ بازوند استاندار لرستان در واکنش به اين انتقادات بگويد: سربازخانه نزديک قلعه فلک‌الافلاک خرم‌آباد براي تبديل به هتل آماده واگذاري به بخش خصوصي بوده و سرمايه‌گذاري از دبي آماده سرمايه‌گذاري است. وي در پاسخ به انتقادات در اين زمينه گفته است: افرادي با نوشتن نامه به وزير اعلام مي‌کنند که استاندار لرستان خود شريک سرمايه‌گذار است و برخي ديگر مخالف تبديل آن به هتل هستند و مي‌گويند يک بناي تاريخي نمي‌تواند به هتل تبديل شود در صورتي که اين نظرات غيرتخصصي است. اين سخنان در حالي مطرح مي‌شود که بايد ديد که واگذاري عمارت سربازخانه به بخش خصوصي براي ايجاد هتل آيا مانعي بر سر راه ثبت جهاني قلعه فلک‌الافلاک نيست؟ که براي روشن شدن اين موضوع به سراغ معاون گردشگري ميراث فرهنگي لرستان رفتيم تا وي سخنان قابل‌تأملي را بيان کند. معاون گردشگري اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري لرستان در رابطه با وضعيت قلعه فلک‌الافلاک و موضوع ساخت‌وساز در حريم اين قلعه باستاني به خبرنگار مهر مي‌گويد: ساخت و سازي در حريم قلعه فلک‌الافلاک صورت نگرفته است. اسدي بابيان اينکه هيچ عنواني دال بر اينکه ساخت‌وساز در حريم اين قلعه وجود ندارد عنوان کرد: در حال حاضر پيشنهاد واگذاري عمارت «سربازخانه» تحت عنوان واگذاري براي ايجاد هتل مطرح است.
معاون گردشگري اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري لرستان با اشاره به سخنان مديريت ارشد لرستان در رابطه با واگذاري عمارت سربازخانه بيان مي‌کند: بايد همه جنبه‌ها بررسي شود چراکه پيش‌ازاين مصوبه ايجاد امکانات خدماتي و رفاهي در نزديک قلعه فلک‌الافلاک گرفته‌شده اما بااين‌وجود بايد ماحصل موضوع اين باشد که مشکلي براي طرح جامع قلعه ايجاد نشود بلکه مشکلي از مشکلات آن را رفع کند. اسدي بابيان اينکه قلعه فلک‌الافلاک يکي از بناهاي تاريخي شاخص لرستان است ادامه مي‌دهد: اگر اين واگذاري در راستاي خدمات‌دهي بهتر، جذب گردشگر باشد و مغايرتي با ثبت جهاني قلعه نداشته باشد عملياتي مي‌شود در غير اين صورت اين موضوع منتفي مي‌شود. و اما قانون آزادسازي حريم اين بناي تاريخي در جلسه علني روز چهارشنبه مجلس شوراي اسلامي مورخ نوزدهم آذرماه سال 1382 تصويب و در 26 آذرماه به تاييد شوراي نگهبان رسيد، شايد نخستين کسي که دغدغه آزادسازي حريم اين بناي تاريخي را مطرح کرد رهبر معظم انقلاب اسلامي بود که در سال 1370 خواستار توجه به اين امر شد.
اين در حالي است که تاکنون مسئولان متعددي در سفر به لرستان بر ضرورت آزادسازي حريم اين بناي تاريخي تأکيد کرده‌اند که رئيس‌جمهوري، وزير کشور، رئيس کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي، مسئولان ديوان محاسبات و... از جمله اين شخصيت‌ها بوده‌اند. پس از وعده‌هاي رئيس دولت نهم و دهم براي آزادسازي بناي تاريخي فلک‌الافلاک، رئيس دولت يازدهم نيز در سفر خود به لرستان در پاسخ به سؤال خبرنگاران در رابطه با آزادسازي حريم اين بناي تاريخي گفت: در اين زمينه با نهادهاي مربوطه صحبت مي‌کنيم تا راه‌حلي را پيدا کنيم که مورد رضايت مردم باشد. اين در حالي است که همه اين اظهارات در حالي مطرح مي‌شود که هنوز کليد هيچ دولتي نتوانسته قفل آزادسازي حريم اين بناي تاريخي را باز کند. معاون گردشگري ميراث فرهنگي لرستان در ادامه گفت‌وگوي خود با مهر آزادسازي حريم قلعه فلک‌الافلاک را يکي از فاکتورها براي ثبت قطعي جهاني اعلام کرده و عنوان مي‌کند: تاکنون بالاي 30 درصد حريم اين قلعه آزادسازي شده است. وي مي‌گويد: حريمي که بايد آزادسازي شود حدود 12 هکتار بوده و تمام مجموعه‌هاي پيرامون قلعه بايد آزاد ساي شود. معاون گردشگري اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري لرستان بابيان اينکه عمده اعتبارات آزادسازي قلعه فلک‌الافلاک ملي است ادامه مي‌دهد: بخشي نيز از سرجمع اعتبارات استاني است و درمجموع حدود 80 درصد اعتبارات آن ملي بوده که بايد تخصيص پيدا کند. از سوي ديگر طرح استحکام‌بخشي و لرزه‌خيزي قلعه تاريخي فلک‌الافلاک به مدت بيش از چهار سال است که به دلايل مختلفي مسکوت مانده و امروز شاهد مشکلاتي در اين بناي تاريخي هستيم، مشکلاتي که با هشدار مسئولان ملي و استاني نيز مواجه شده تا نماينده ولي‌فقيه در لرستان بگويد که با استمرار بي‌توجهي‌ها اين بناي عظيم به تلي از خاک تبديل خواهد شد. نم‌زدگي ديواره‌هاي قلعه باستاني قلعه فلک‌الافلاک، گلسنگ‌هايي که روي ديواره ديده مي‌شود، احداث راه‌پله‌هاي نوساز بدون توجه به همخواني با اين بناي تاريخي، وجود موزه‌هاي مردم‌شناسي و باستان‌شناسي در داخل اين بناي منحصربه‌فرد و آسيب‌هاي ناشي از اين فعاليت اين موزه‌هاو ... همه و همه مشکلاتي است که اين بناي تاريخي با آن دست در گريبان است. اسدي در ادامه سخنان خود به طرح استحکام‌بخشي قلعه فلک‌الافلاک اشاره مي‌کند و مي‌گويد: اين طرح بيشتر از چهار سال بوده که تعطيل‌شده است. وي علت اصلي تعطيلي طرح استحکام‌بخشي قلعه فلک‌الافلاک را عدم تأمين اعتبار عنوان مي‌کند. اسدي بابيان اينکه اعتبار طرح استحکام‌بخشي قلعه فلک‌الافلاک هرزماني تأمين شود ما توانايي انجام آن راداريم مي‌افزايد: اين امر نيز به اين دليل بوده که ما طرح را آماده داريم و عوامل اجرايي آن نيز آماده هستند و به لحاظ توان اجرايي، طرح و برنامه مشکلي نداريم و بحث در اين زمينه تأمين اعتبار است. وي در ادامه سخنان خود مي‌گويد: قلعه فلک‌الافلاک جبهه‌هاي مختلفي ازجمله ساماندهي، آزادسازي، مرمت‌هاي اضطراري، استحکام‌بخشي و تملک دارد. اما چند سالي بوده که متأسفانه طرح استحکام‌بخشي آن تعطيل‌شده و اين استحکام‌بخشي بسيار ضروري است. معاون گردشگري اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري لرستان با تأکيد بر اينکه اين جبهه‌ها هم‌زمان بايد باهم انجام شوند ادامه مي‌دهد: همه اين اقدامات نيز درگرو اعتبار است چراکه اگر ما ثبت جهاني را پيگيري نکنيم احتمال اينکه از ثبت موقت جهاني نيز خارج شويم وجود دارد. اسدي به ترک‌خوردگي‌هاي قلعه فلک‌الافلاک اشاره مي‌کند و ادامه مي‌دهد: همه بناهاي تاريخي دچار ترک‌خوردگي، فرسودگي و ... مي‌شود و موضوعي دائمي و طبيعي است اما قلعه فلک‌الافلاک درشيب تندي واقع‌شده در معرض رانش قرار دارد و اين ترک‌خوردگي‌ها تشديد مي‌شوند و احتمال تخريب ناگهاني وجود دارد. وي بيان مي‌کند: بنابراين شکي نيست که استحکام‌بخشي قلعه فلک‌الافلاک بايد در اولويت اقدامات مرمتي قرار گيرد چراکه بايد سازه و استخوان‌بندي قلعه را ما نگهداري کنيم. معاون گردشگري اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري لرستان در ادامه سخنان خود بابيان اينکه امسال استارت مرمت «چاي‌خانه سنتي» قلعه را آغاز کرده‌ايم گفت: چند سالي است که ما اجازه نمي‌دهيم گردشگران به پشت‌بام چاي‌خانه بروند چراکه داخل آن دچار ترک‌خوردگي‌هاي وحشتناکي شده است.
