آدرس پست الکترونيک [email protected]









شنبه، 3 مرداد ماه 1394 = 25-07 2015

مسير ناهموار سرمايه گذاری خارجی با وجود رفع تحريمها

روزنامه خراسان - با پايان گرفتن مذاکرات هسته اي، اميدهاي زيادي براي افزايش سرمايه گذاري خارجي در ايران شکل گرفته است. عده اي اميدوارند که با رفع تحريم ها، سرمايه هاي خارجي راهي ايران شود و مشکل تامين مالي پروژه هاي بزرگ کشور حل شود. با اين حال ورود سرمايه گذاران خارجي تنها منوط به رفع تحريم ها نيست و قبل از وضع تحريم ها نيز ما با مشکل ناتواني در جذب سرمايه گذاري خارجي مواجه بوديم.لذا شايد بد نباشد عوامل موثر بر ورود سرمايه گذاري مستقيم خارجي را بررسي کنيم. شايد براي شما اين سوال ايجاد شده باشد که يک سرمايه گذار به چه دليل بايد کيلومترها مسير را طي کند تا در يک کشور ديگر سرمايه گذاري کند؟ بررسي اين عوامل نشان مي دهد که ايران کشوري مناسب براي سرمايه گذاري هاي خارجي است.دانينگ استاد دانشگاه، چهار عامل را مهم تر از بقيه مي پندارد که نخستين آن ها سرمايه گذاري به منظور دسترسي به منابع اوليه است. از اين منظر سرمايه گذاري که در کشورش منابع اوليه نظير نفت وجود ندارد، به سراغ سرمايه گذاري در کشورهايي مي رود که اين منابع در آن ها موجود مي باشد. در چارچوب اين انگيزه، ايران کشوري جذاب به نظر مي رسد. ايران منابع اوليه جذابي از قبيل نفت، گاز و گردشگري دارد که مي تواند زمينه هاي فراواني براي سرمايه گذاري فراهم کند.

دليل دوم را مي توان با عنوان دسترسي به بازار تعريف نمود. يعني سرمايه گذار براي ارائه خدمات به يک بازار وارد سرمايه گذاري مي شود. مثلا يک شرکت خودروسازي براي دستيابي به بازار يک کشور يا منطقه، با سرمايه گذاري مستقيم، کارخانه خود را در آن کشور مستقر مي کند تا مطابق با سلايق و علايق آن منطقه محصول خود را توليد کند. لازم به ذکر نيست که ايران با بازار بزرگ 80 ميليوني از اين منظر هم بازاري جذاب براي بسياري از سرمايه گذاران خارجي است. ضمن اين که ايران به لحاظ مکاني با استقرار در قلب منطقه آسياي جنوب شرقي مي تواند مرکزي براي تصاحب بازار بيش از 300 ميليون نفري منطقه نيز باشد.

دليل سوم را «دانينگ» استفاده از دارايي هاي استراتژيک مي نامد. در اين نوع سرمايه گذاري خارجي مستقيم، سرمايه گذار به دنبال بهره برداري از بازارهاي مختلف به منظور تقويت موقعيت رقابتي اش است. يعني اين شرکت براي معتبرسازي خود به بازارهايي پاي مي نهد که شايد سودآوري بالايي هم نداشته باشد.

آخرين دليل را مي توان سرمايه گذاري به منظور افزايش کارايي ناميد. در اين دليل عنوان مي شود که سرمايه گذاري به منظور استفاده از نيروي کار ارزان يابهره گيري از عوامل توليد ارزان صورت مي پذيرد. در ايران اگرچه هزينه نيروي کار بالاست اما پايين بودن هزينه سوخت سبب مي شود تا ايران کشوري جذاب براي سرمايه گذاران تلقي شود. با وجود اينکه ايران از منظر 4 عامل بالا کشوري جذاب به شمار مي آيد اما مشکلات موجود در ايران باعث مي شود که سرمايه گذاران خارجي با اکراه به ايران نگاه کنند. چه در شرايط وجود تحريم و چه در شرايط عدم وجود تحريم! دکتر سعيدي در مقاله اي با عنوان بررسي موانع سرمايه گذاري خارجي در ايران برخي از اين موانع را اين گونه ذکر مي کند.

اولين مانع سرمايه گذاري خارجي در ايران به ريسک بالاي سرمايه گذاري در ايران باز مي گردد. اساتيد اقتصاد مي گويند: سود بالاي فعاليت هاي پر ريسک ارزشي ندارد. چرا که سرمايه گذار همواره از اين موضوع مي هراسد که اصل سرمايه وي از بين برود. از اين رو سرمايه گذاران خارجي، سرمايه هاي خود را به کشورهاي با ريسک بالا وارد نمي کنند. از منظر سرمايه گذاران خارجي اين ريسک در ايران بسيار بالاست. آن ها خاطرات ملي شدن صنايع و بانک هاي خصوصي را در جريان انقلاب از ياد نبرده اند و همواره از اين موضوع مي هراسند که نکند آن اتفاقات تکرار شود. هرچند که در سال هاي دهه 80 قوانين مناسبي براي حمايت از سرمايه گذاران خارجي نگارش شده است و معافيت هاي بالاي مالياتي (100 درصد در زمينه کشاورزي و 80 درصدي در زمينه صنعتي و معدني) و حقوق مالکيت براي سرمايه گذاران خارجي در نظر گرفته شده است، اما عدم اطمينان به قوانين و مقررات داخلي سبب مي شود که به اين سمت حرکت نکنند.

در سال هاي اخير هم که مناقشات هسته اي سبب شده بود فضاي ايران را نا امن تر از هر زمان ديگري جلوه دهد. حال برخي اميدوارند با برداشته شدن تحريم ها، ريسک سياسي سرمايه گذاري خارجي در ايران کاهش پيدا کند.

محدوديت ديگري که سرمايه گذاري خارجي در ايران را با چالش مواجه مي کند، ساختار تامين مالي است. نظام تامين مالي در ايران مبتني بر بانک است و نرخ سود تعادلي در بازار سرمايه شکل نگرفته است. هرچند که قوانين مناسبي در زمينه سرمايه گذاري خارجي در ايران تدوين و تصويب شده است، اما کوچک بودن بازار سرمايه سبب گرديده است تا سرمايه گذاري خارجي در ايران با چالش مواجه شود. مقررات پيچيده هم مسئله ديگري است که سبب مي شود سرمايه گذاران خارجي را از يک کشور دورکند. امنيت مالي و بيمه سرمايه گذار مشکل ديگري است که سرمايه گذاران خارجي از نبود آن رنج مي برند. همانطور که در بالا ذکر شد خطراتي نظير بوروکراسي اداري کند، سلب مالکيت، عدم امنيت مالي، ريسک انتقال پول، نقض قرارداد و تغييرات پي در پي قوانين و مقررات چالش هايي است که سرمايه گذاري خارجي را از ايران دور مي کند.

در پايان بايد گفت که اگرچه با رفع تحريم ها سرمايه گذاري خارجي در ايران تسهيل مي شود اما وجود موانع فوق باعث مي شود که مسير سرمايه گذاري خارجي هنوز ناهموار باقي بماند.



Translate by Google: English | Français | Deutsch | Español
به اشتراک بگذارید: