از مشکلات آموزشي که مي پرسم، زخم کهنه اي سرباز مي کند. اهل محله عشايري «گله چاه» نهبندان است، مي گويد: در حال حاضر فقط يک دانش آموز در مقطع بالاتر از ابتدايي در مدرسه شبانه روزي درس مي خواند، اما در محله هايي مانند «چاه سبزپايين» دانش آموزان فقط مي توانند تا ششم ابتدايي درس بخوانند.محله هاي عشايري گله چاه پايين و بالا با 32 خانوار جمعيت، حدود 26 دانش آموز دارد.يکي از اهالي اين محله با نشان دادن کانکسي که محل تحصيل دانش آموزان گله چاه است، مي گويد:«اين کانکس 3در 5 هم خانه معلم، هم مدرسه، هم انباري و... است.»گويا سال هاي قبل يک دستگاه کانکس ديگر هم در اين محله وجود داشته که به محله عشايري چاه شولگ منتقل شده است.اين کانکس يا همان مدرسه عشايري« فردوس» گله چاه گنجايش 4 ميز و نيمکت براي دانش آموزان يک ميز براي معلم را دارد.اما مشکلي که وجود دارد اين است که 17 دانش آموز ازمحله گله چاه پايين که عيد نوروز از سربيشه به اين محله کوچ کردند به دليل جانشدن در کانکس گله چاه بالا و تعهد نداشتن معلم اين محله، هنوز سر کلاس درس نرفته و بلاتکليف مانده اند.

بزرگان اين محله عشايري براي حل مشکل اين دانش آموزان، پي گيري هايي کردند، اما هنوز به نتيجه قابل قبولي نرسيده اند. يکي از اهالي محله عشايري گله چاه با بيان اين که هرسال به تعداد دانش آموزان اين محله، افزوده مي شود، مي گويد:فقط يک دانش آموز از اين محله براي ادامه تحصيل در مقطع بالاتر از ابتدايي به مدرسه شبانه روزي شوسف رفته، اما بقيه اهالي ازتمکن مالي برخوردار نيستند که فرزندانشان را براي تحصيل به شوسف بفرستند به همين دليل ششم ابتدايي پايان دوران تحصيل دانش آموزان مرزنشين است.«کمال پور» مي افزايد: والدين اين دانش آموز هم هر هفته بايد 10 هزار تومان هزينه رفت و آمد او را به غير از هزينه خوابگاه و ديگر مخارج بپردازند.

به گفته وي، آموزش و پرورش هزينه رفت و آمد دانش آموزان را تقبل نمي کند و والدين هم توان مالي پرداخت اين هزينه ها را ندارند.معلم حرف هاي زيادي براي گفتن دارد. او که اولين سال هاي تدريس خود را مي گذراند، مي گويد: امسال اولين سالي است که در گله چاه تدريس مي کنم 2 سال قبل از آن در محله هاي عشايري «شنده ملک» و «چابک» معلم بودم.«علي پور» با بيان اين که 9 دانش آموز دارد که در پايه هاي پيش دبستاني، اول،دوم و پنجم ابتدايي تحصيل مي کنند مي افزايد:آن قدر مشکلات زياد است که نمي دانم از چه بگويم.امسال آموزش و پرورش حتي براي اين مدرسه يک بسته گچ نخريده است و مجبور شدم خودم آن را تهيه کنم.او وقتي مي بيند دانش آموزان اين مدرسه علاقه زيادي به ورزش هاي توپي دارند با هزينه خودش براي آن ها يک توپ مي خرد تا ساعت هاي ورزش و اوقات فراغت، اين توپ تنها وسيله سرگرمي آن ها باشد.

دانش آموزان خودشان زمين اطراف کانکس را صاف کردند و دو تير کوچک دروازه هم گذاشتند و اوقات فراغتشان را با فوتبال مي گذرانند.به گفته وي، به دليل فقر مالي والدين، هديه دادن يک مداد يا خودکار، اين دانش آموزان را خوشحال مي کند که متاسفانه از ابتداي امسال حتي آموزش و پرورش يک جايزه کوچک در اين حد هم براي دانش آموزان «گله چاه» در نظر نگرفته است. وي وسايل گرمايشي و سرمايشي اين مدرسه عشايري را فقط يک بخاري برقي عنوان مي کند که گرماي زيادي ندارد و دانش آموزان در اين کانکس ها در فصل سرما از سردي و در فصل گرما از گرمي رنج مي برند.به گفته وي با اين که هنوز در ماه ارديبهشت قرار داريم، اما گرما در برخي ساعات غير قابل تحمل مي شود.

او مي گويد: اکنون ديگر در ماه هاي پاياني سال تحصيلي هستيم، اما تاکنون هزينه اي براي تامين نياز هاي اين مدرسه پرداخت نشده است.وي با بيان اين که حتي هزينه سوخت مورد نياز مدرسه را خودش مي پردازد مي‌افزايد: هيچ فردي حاضر نيست در چنين نقاطي خدمت کند، اما من هر هفته صبح شنبه ساعت 3 تا 4 بايد از بيرجند حرکت کنم که ساعت 7و نيم تا 8 سرکلاس درس حاضر باشم و به وسيله خودرو يا موتور خود را به اين محله برسانم که اين کار گرما و سرما نمي شناسد.به علاوه به دليل دوري، صرف نمي کند که هر روز رفت و آمد داشته باشم به همين دليل، مجبورم تا پايان هفته در اين محله بمانم.او ادامه مي دهد: چون در اين محله عشايري مکاني براي استقرار وجود ندارد هر روز با موتور به روستاي خواجه منجيکو مي روم و با چند نفر ديگر از همکاران زندگي مي کنم.

وي مي افزايد: چون معلم در اين نقاط کار تدريس چند پايه را برعهده دارد شايد نتواند آنطور که بايد و شايد به آن ها برسد. علاوه بر اين، والدين اين دانش آموزان هم سواد ندارند که بتوانند کمکي به آنها بکنند.وي ادامه مي دهد: اگر کمي به اين دانش آموزان هم توجه شود استعدادهاي زيادي در بين آن ها وجود دارد اما وقتي از کمترين امکانات محرومند نمي شود انتظار کشف چنين استعدادهايي را در اين مناطق داشت.

آخرين سکونتگاه مرز
هرچند زنگ رفتن به خانه در مدارس محله هاي عشايري به صدا درآمده است و دانش آموزان در حال ترک کردن کانکس هستند، اما با راهنمايي همراهمان به آخرين سکونتگاه عشايري نهبندان در مرز شهرستان «چاه سبز » مي رويم.فاصله اين محله عشايري تا مرز 20 کيلومتر است و بيش از 10 خانوار جمعيت دارد يکي از اهالي محله چاه سبز خانه مسکوني فرزندش را براي ادامه تحصيل دانش آموزان اختصاص داده است تا فرزندانشان از ادامه تحصيل بازنمانند.دبستان عشايري «لاله» چاه سبز که سال 79 تاسيس شده است، 5 دانش آموز در پايه اول و دوم دارد که سال تحصيلي آينده يکي دو دانش آموزديگر هم به آن اضافه مي شود.يکي از اهالي اين محله عشايري مي گويد: اهالي اين محله براي اين که توان مالي تامين هزينه هاي تحصيلي فرزندانشان را ندارند فقط تا مقطع ابتدايي آن ها را براي تحصيل به مدرسه مي فرستند.

«کمال زاده» مي افزايد: وقتي بنيه مالي عشاير قوي نيست بايد به جاي اين که دانش آموزان براي تحصيل پشت ميز بنشينند براي چراي دام به بيابان ها بروند.به گفته وي، بايد دستگاه اجرايي مرتبط، خيران را به سمت کمک به دانش آموزان عشايري سوق دهند تا کمتر شاهد بازماندن دانش آموزان مناطق مرزي باشيم؛ چرا که دانش و آگاهي يکي از عوامل موثر در پاسداري از مرز به حساب مي آيد.

شنده ملکي
محله عشايري شنده ملکي با 16 خانوار جمعيت، 15 دانش آموز در پايه هاي اول،دوم،سوم،پنجم و ششم ابتدايي دارد که تا چند روز قبل به خاطر شکستن شيشه هاي کانکس، يکي از خانه هاي مسکوني عشاير اين محله مدرسه آن ها بود و به تازگي با تعويض شيشه ها به کانکس برگشته اند.گويا دراين محله يک کانکس ديگر هم براي کلاس درس وجود داشته که به نقطه ديگري منتقل شده است.به گفته «حسيني»يکي از ساکنان، از اين محله عشايري 4 دانش آموز براي ادامه تحصيل به شهر شوسف رفتند که اگر والدين آن ها توانايي تامين هزينه هاي تحصيلي را نداشته باشند به طور حتم ترک تحصيل خواهند کرد.

24 فروردين در روزنامه «خراسان جنوبي» به چاپ رسيد؛ «واقعيت مدارس عشايري» عنوان مطلبي است که به نقل از مدير کل امور عشايري خراسان جنوبي در جلسه‌اي با حضور مسئولان مربوط و نمايندگان عشاير درباره وضعيت نامناسب آموزش در مناطق عشايري استان درج شد. او با انتقاد از حوزه آموزش و پرورش عشايري اين استان گفت: از عملکرد اين حوزه راضي نيستم زيرا نمي خواهند واقعيت ها را براي استاندار بيان کنند و اين براي امور عشايري استان دردآور است که مسئولان اين حوزه عنوان مي کنند، هيچ مشکلي در مدارس عشايري نداريم درحالي که واقعيت اين نيست.«ابراهيمي» در اين جلسه افزود: دانش آموزان در هر منطقه عشايرنشين مشکل داشتند بيشترين مشکل هم رفت و آمد آن هاست که هر سال تکرار مي شود.

10 هزار دانش آموز عشايري
رئيس اداره مدارس عشايري اداره کل آموزش و پرورش خراسان جنوبي، تعداد دانش آموزان عشايري اين استان را 10هزار نفر اعلام مي کند و مي گويد:اين دانش آموزان در 652 کلاس و 269 مدرسه تحصيل مي کنند.«حسني» مي افزايد: گاهي وقت ها که برخي عشاير به ييلاق و قشلاق مي روند معلم مجبوراست در همان نقطه بماند زيرا همه دانش آموزان همراه با والدين خود کوچ نمي کنند به همين دليل، آموزش و پرورش در مقصد کوچ براي دانش آموزان کلاس هاي فوق العاده مي گذارد تا از تحصيل بازنمانند.

به گفته وي بايد قبول کرد معلم نمي تواند همانند يک وسيله عشاير را همراهي کند.به علاوه معلمان عشاير تلاش مي کنند تا زمان کوچ درس را تمام کنند تا دانش آموزان از تحصيل بازنمانند.وي ادامه مي دهد:مشکل دانش آموزان محله عشايري گله چاه هم با پي گيري هاي آموزش و پرورش عشايري سربيشه در حال رفع شدن است.وي مي گويد: باتوجه به اعتباري که به مدارس عشايري استان اختصاص مي يابد و براساس نياز سنجي هايي که انجام مي شود امکانات و تجهيزات مورد نياز براي مدارس عشايري را خريداري مي کنيم و دراختيار آن ها قرار مي دهيم.وي مدعي است امکانات و تجهيزاتي که برخي مدارس عشايري دارند مدارس معمولي استان ندارند.وي در پاسخ به اين سوال که آيا در آموزش و پرورش سرفصلي براي تامين هزينه هاي رفت وآمد و شهريه خوابگاه دانش آموزان عشايري گنجانده نشده است؟ مي‌افزايد: معاونت آموزش ابتدايي، مبلغي براي تامين هزينه هاي رفت و آمد دانش آموزان عشايري اختصاص مي دهد که در اختيار آموزش و پرورش شهرستان ها قرار مي گيرد و آن ها هم بر اساس مبلغ اختصاص يافته و تعداد دانش آموزان بين آنان تقسيم مي کنند.

شناسايي403 دانش آموز بازمانده از تحصيل
وي با تشکر از روزنامه خراسان به خاطر بازديد از محله هاي عشايري و تلاش براي انعکاس مشکلات اين قشر مي گويد: از فرداي روز مصاحبه به سراغ اين محله هاي عشايري مي رويم و براي رفع مشکلات آن ها تلاش خواهيم کرد.

وي مدعي است در خراسان جنوبي هيچ کلاس درسي به صورت چادر و کپري وجود ندارد.وي مي گويد: امسال 403 دانش آموز بازمانده از تحصيل در مناطق عشايري خراسان جنوبي شناسايي شدند که تا پايان آذر همه آنها در مدارس براي ادامه تحصيل ثبت نام کردند.