به گزارش ایسنا، منطقه فارس، پیش از این برخی قبل از اتمام تحصیلات در سطح متوسطه وارد بازار کار می‌شدند و به اصطلاح شغل آزاد را انتخاب می‌کردند، گروهی تا پایان تحصیلات متوسطه را هدف‌گذاری می‌کردند و می‌دانستند با داشتن دیپلم شرط لازم برای حضور درعرصه‌های دولتی را کسب می‌کردند و عده‌ای هم آینده‌ای بالاتر را در تحصیل علم برای خود پیش‌بینی می‌کردند. البته هرچه تحصیلات بالاتر، موقعیت اجتماعی، شغلی و اقتصادی بهتر!

صاحب‌نظران معتقدند توسعه یافتگی و دست‌یابی به شاخص‌هایی از جامعه‌ای توسعه یافته، شاید اصلی‌ترین عامل در تغییر شرایط گذشته و حال را سبب‌سازی کرده است.

توسعه یافتگی البته نیازمند شرایط و زیرساخت‌هایی است و یکی از مهمترین این زیرساخت‌ها توسعه فعالیت‌های علمی و ظرفیت‌ها و بنیان‌های علمی در هر جامعه‌ای به‌شمار می‌رود، اما این تنها یکی از ملزومات است، همراه با فراهم شدن زیرساخت‌های تحصیل، شرایط جذب تحصیلکرده نیز باید مهیا باشد.

صاحب‌نظران اعتقاد دارند که برای ترسیم مسیر درست توسعه یافتگی، ابتدا باید هدف را مشخص کرد، سپس متناسب با هدف، کد گذاری و نیازسنجی و در جهت آن نیازهای تحصیلی و دانشگاهی را تعریف و ترسیم کرد،

اما در کشور ما قبل از آنکه فضای مناسب در عرصه‌های کسب و کار خارج از محدوده دولت و فضاهای دولتی مهیا شود، قبل از آنکه کار و نوع نگرش به آن فرهنگ‌سازی شود، فضاهای دانشگاهی توسعه پیدا کرد و حالا افراد از ابتدا برای رسیدن به مدارج علمی بالا هدف‌گذاری می‌کنند.

همه به‌دنبال کسب مدارک دانشگاهی هستند، اما بعد از طی مدارجی که عموما به افزایش دانش به صورت کاربردی هم منتهی نمی‌شود، نمی‌توانند جایگاه مناسب و متناسب خود را پیدا کنند‌ و باز هم به این فکر می‌کنند که ادامه تحصیل دهند و فوق لیسانس و دکترا بگیرند، شاید بتوانند به آرزوهای خود برسند.

در سال‌های گذشته افراد تحصیل می‌کردند و می‌دانستند هرچه تحصیلات بالاتر باشد، گزینه‌های شغلی بیشتری برایشان ایجاد می‌شود، اما امروز با تغییر نگرش‌ها به کار و فرهنگ کار، دیگر اینگونه نیست.

اینکه آیا توسعه فضاهای دانشگاهی اقدامی صحیح بوده یا ابتدا باید پیش‌زمینه‌هایی را فراهم می‌کردیم؟ اینکه تنها داشتن تعداد زیاد تحصیلکرده در سطح و مقاطع کارشناسی و بالاتر، ملاک توسعه یافتگی می‌تواند باشد؟ و ... سوالاتی است که به‌دنبال پاسخ آن هستیم.

معاون پژوهشی دانشگاه شیراز در این باره گفت: در این دانشگاه 10 هزار دانشجوی تحصیلات تکمیلی مشغول به تحصیل هستند. تقریبا می‌توان گفت از این تعداد تحقیقاتی که توسط این دانشجویان انجام می‌شود، 10 درصد با همکاری ارگان‌های دیگر و کاربردی و مابقی بنیادی است. اگر ما بتوانیم میزان تحقیقات کاربردی را به 30 درصد هم برسانیم، باز هم بسیار مفید خواهد بود.

دکتر احمد عریان در گفت‌وگو با ایسنا، افزود: چند سالی است بدون ضابطه تعداد دانشجویان دانشگاه‌ها در حال افزایش است. حال آنکه برای دانشجویان، تحصیلات تکمیلی نیاز است، هم‌چنین تعداد هیات علمی باید فراهم باشد تا بتوان ظرفیت را افزایش داد،‌ اما در چند سال اخیر می‌بینیم تعداد دانشجویان افزایش یافته با تعداد هیات علمی تناسب ندارد، در گذشته هر استاد دو دانشجو در اختیار داشت و به همین دلیل هم بهتر می‌توانست کار کند، در حال حاضر هر استاد باید 6 دانشجو را راهنمایی کند و علاوه بر آن به تعداد زیادی نیز مشاوره بدهد. بنابراین کیفیت آموزشی کاهش می‌یابد. همچنین نیاز است امکانات کافی برای پژوهش این افراد نیز فراهم باشد. باید وسایل آزمایشگاهی و مواد و تجهیزات خریداری شود که با توجه به کمبود بودجه چنین امکانی وجود ندارد.

عریان عنوان کرد: در گذشته ظرفیت دانشگاه‌ها کم بود و تنها افرادی به تحصیلات تکمیلی راه پیدا می‌کردند که در رشته خود بهترین بودند و می‌توانستند بعدها نیز در جامعه مفید باشند و کار مناسب خود را پیدا کنند. در حالی که با افزایش ظرفیت‌ها افرادی هم که شاید به شایستگی افراد برتر نیستند، می‌توانند وارد دانشگاه شوند. این افراد درس می‌خوانند و مدرک هم می‌گیرند، ولی بخشی از آنان بیکار می‌مانند و مشکل ایجاد می‌شود. حال آنکه علاوه بر دانشگاه‌های دولتی، دانشگاه‌های آزاد، پیام نور و انواع و اقسام دانشگاه‌های دیگر نیز دانشجوی تحصیلات تکمیلی پذیرش می‌کنند که در کل کشور تعداد زیادی را شامل می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه شیراز گفت: از طرف دیگر یک دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی باید پژوهش انجام دهد و بتواند کارهای مهمی تحویل بدهد. در حالی که بودجه در نظر گرفته شده برای این کار، اندک است، قانون می‌گوید سه درصد از درآمد ناخالص ملی باید صرف پژوهش شود، اما این انجام نشده و تنها چهار دهم درصد بودجه صرف پژوهش می‌شود و همه پژوهش‌ها هم کاربردی نیست و به نتیجه نمی‌رسد.

معاون پژوهشی دانشگاه شیراز گفت: متاسفانه با این مشکل روبرو هستیم که دانشجویان پس از پایان تحصیلات خود نمی‌توانند کار مناسب پیدا کنند. البته در کشورهای دیگر نیز دولت برای همه تحصیلکرده‌ها کار ایجاد نمی‌کند بلکه خود افراد به تناسب رشته و تحصیلات و توانمندی‌های علمی، مسیری را انتخاب می‌کنند و وارد بخش‌های خصوصی می‌شوند.

وی گفت: در سایر کشورها افراد تحصیلکرده هم برای خود و هم برای دیگران عرصه کار ایجاد می‌کنند، منتظر دولت نمی‌مانند اگرچه فضا هم مهیاتر است، اما در ایران هم می‌تواند اینگونه باشد، در حالیکه اکنون نگاه به کار این است که تحصیلکرده‌ها انتظار بیشتری از دولت دارند تا خودشان. همه به‌دنبال یافتن پست‌های دولتی تلاش می‌کنند.

عریان اضافه کرد: افراد باید خلاقیت و کارآفرینی داشته باشند و این چیزی نیست که بتوان در دانشگاه به دانشجویان آموخت. یک دانشجو حداقل در 18 سالگی وارد دانشگاه می‌شود که شخصیت وی شکل گرفته و سخت می‌توان این شخصیت را تغییر داد.

معاون پژوهشی دانشگاه شیراز گفت: باید در ابتدای راه آموزش و در دوران دبستان دانش آموزان را با کارآفرینی آشنا کرد و خلاقیت را در آنها افزایش داد که انجام نمی‌شود.

استاندار فارس نیز پیش از این لزوم تلاش برای تغییر نگاه جامعه به فرهنگ کار را تذکر داده بود.

دکترسیدمحمد احمدی با تاکید براینکه برای اشتغال باید از توان بخش خصوصی بهره‌برد، حل مشکلات اقتصادی جامعه را مستلزم تغییر نگاه و دیدگاه‌ها به کار و فرهنگ اشتغال دانست و معتقد است که دولت‌ها هیچ‌زمانی در هیچ یک از جوامع توسعه یافته، بنگاه‌های اشتغال‌زایی نبوده و نیستند.

استاندار فارس با بیان این که علی‌رغم وجود 10 درصد از ذخایر و یک درصد جمعیت دنیا در کشور، رتبه ایران در فضای کسب و کار از جایگاه مطلوبی برخوردار نیست، گفته بود: باید با همکاری و بدون اتلاف فرصت‌ها، انتظارات مردم را برآورده ساخته و کشور را به جایگاه واقعی و شایسته خود در سطح دنیا برسانیم.

او همچنین دولت را موظف به ایجاد زیرساخت‌های لازم برای ایجاد اشتغال در کشور دانست و تاکید داشت که همه باید برای تغییر فرهنگ اشتغال در فارس و زمینه‌سازی مشارکت فعالانه مردم خصوصا جوانان تحصیلکرده در کارآفرینی، تلاش کنیم.

استاندار فارس تصریح کرد که بسیاری از مراجعان به وی در ملاقات‌های مردمی و سفرهای شهرستانی، جویندگان شغل هستند که بین آنان بیشتر دارندگان مدارک تحصیلی عالی دیده می‌شوند، اما متاسفانه همه مسیر ورود به دستگاه‌های دولتی و کارمند دولت شدن را دنبال می‌کنند.

احمدی معتقد است که فارس به لحاظ گردشگری، معدن و کشاورزی غنی است، لذا فضا برای فعالیت وجود دارد و افراد می‌توانند با نوآوری، خالق فرصت‌های شغلی جدید باشند.

استاندار فارس البته تاکید دارد که تمام دستگاه‌ها موظف به حمایت از افراد کارآفرین و نوآوران عرصه کسب و کار بوده و هستند.

احمدی گفته بود که امکان دریافت منابع ریالی و ارزی برای کارآفرینان واقعی وجود دارد، اما جوانان هم باید همت کرده و برای ایجاد تحول در زندگی خود و جامعه، ریسک‌ها را بپذیرند.

استاندار فارس البته اعتقاد دارد رتبه کسب و کار استان فارس در سطح کشور با رشد قابل توجهی همراه بوده و به جایگاه هفتم ارتقا پیدا کرده است.

به گزارش ایسنا، صاحب‌نظران معتقدند که در دانشگاه‌های ایران عمدتا علم به افراد در قالب مفاهیمی تئوریک منتقل می‌شود و داده‌هایی در یک پروسه تکراری، از متون درسی که عمدتا طی سال‌های گذشته تاکنون وجود داشته، به دانشجویان ارائه شده و در نهایت از آنان امتحانی در خصوص مباحث به عمل می‌آید و ... اما مهارتی به مهارت‌های فرد اضافه نمی‌شود.

منتقدان بر لزوم تغییر شیوه‌های آموزش و حتی متون آموزشی، متناسب سازی رشته‌های تحصیلی در دانشگاه‌ها با نیازهای جامعه، کاهش سرانه جذب دانشجو در رشته‌هایی که امروز جامعه از وجود فارغ‌التحصیلان آن رشته‌ها اشباع شده و همچنین فارغ‌التحصیلانی که فاقد مهارت کافی هستند، تاکید دارند.

امروزه و با وجود اینکه این تعداد به دانشگاه‌های کشور افزوده شده و تعداد دانشجویان نسبت به گذشته بسیار بیشتر است، اما هنوز هم تنها 30 درصد ایرانیان دارای تحصیلات دانشگاهی هستند که در مقایسه با رقم 70 درصدی کشور آمریکا و بیش از 60 درصدی کشورهای توسعه یافته، عقب‌تر قرار داریم.

البته نکته مهم این است که در سایر جوامع، رشته‌ها متناسب با نیاز جامعه بوده و از طرفی تلاش برای مهارت‌افزایی یک اصل است.

امروز اگرچه در ایران نیازمند افزایش تعداد تحصیلکردگان دانشگاهی هستیم تا به نرم جهانی برسیم، اما تلاش برای افزایش شمار تحصیلکردگان نیازمند برنامه‌ریزی دقیقی است، شاید اکنون زمان تدوین یک سند مبنا برای لحاظ کردن تغییرات بنیادین در شیوه‌های آموزش، رشته‌های دانشگاهی و ... هستیم.