هشدار و نگرانی؛ ايدز در حال تغيير الگو در ايران

روزنامه ابتکار: امسال شعار روز جهاني ايدز «پيشگيري کنيد، درمان کنيد، سالم زندگي کنيد» بود. شعاري که اميد بخش است و نشان مي‌دهد که برنامه ريزان مبارزه با بيماري ايدز در سطح جهاني به فکر پيشگيري و کند کردن روند ابتلا، سپس زمينه سازي براي درمان و در نهايت ايجاد بستري سالم براي زندگي و ادامه حيات هستند.
ما البته براي ايدز مرزي نمي‌شناسيم. معتقديم در هر شهر و منطقه‌اي که رفتار پرخطر بيشتر صورت گيرد، احتمال ابتلا افراد به ايدز نيز وجود دارد. بنابراين ايدز نيست که بيمار خود را انتخاب مي‌کند، بلکه اين شخص بيمار است که با انجام رفتارهاي پرخطر به دنبال ابتلا به ايدز مي‌رود.
با اين همه شيب ابتلا به ايدز در ايران ملايم است. يعني مي‌توان گفت شيب ابتلا به ايدز در ايران سرعت بالايي ندارد ولي اگر تغيير الگوي انتقال جدي گرفته نشود، تا سال‌هاي ديگر اين شيب بسيار تند خواهد شد. بر اساس مطالعات صورت گرفته در مراکز تحقيقاتي و درماني کشور حدود 28 هزار و 600 مورد مبتلا به ايدز تا پايان تابستان سال جاري در ايران ثبت و گزارش شده است، بنابراين ما همچنان تاکيد مي‌کنيم که بايد با آموزش، اطلاع‌رساني و آگاه سازي جامعه، رفتارهاي پرخطر را به مردم گوش زد کنيم. چون 46 درصد مردم بين گروه سني 25 تا 34 سال قرار دارند و با توجه به جوان بودن جمعيت کشور وضعيت ابتلا به ايدز نگران کننده‌تر است.
اگر افراد در گذشته تجربه رفتار پرخطر را داشتند و بلافاصله به يکي از مراکز مشاوره بيماري‌هاي رفتاري وزارت بهداشت مراجعه مي‌کردند؛ اکنون هم مي‌توانند به اين مراکز مراجعه کنند و تمام خدمات مشاوره رايگان را دريافت کنند و آنها مطمئن باشند اطلاعات شان محرمانه باقي مي‌ماند و اين زمينه اي براي ارائه خدمات ايمن به بيماراني است که شايد به لحاظ رواني و مسائل فرهنگي کمتر توان حضور در عرصه هاي اجتماعي دارند.
ايدز در ايران هم مانند ديگر نقاط جهان درمان قطعي ندارد اما پيشگيري از آن چندان سخت نيست، با توجه به اينکه تاکنون واکسني براي درمان ايدز توليد نشده است مي‌توان با پرهيز از دو رفتار پرخطر از جمله استفاده از وسايل مشترک تزريق و روابط جنسي غير ايمن از ابتلا به اين بيماري پيشگيري کرد و مصون ماند. مساله اي که در ايران در حال تغييرات محسوسي است و الگوي ابتلا از ايدز به شيوه تزريق از ايدز به شيوه ارتباط جنسي و ابتلا از طريق جنين تغيير کرده است.
همه افراد جامعه بايد بدانند که آنها با پرهيز از اين دو رفتار پر خطر، مي‌توانند سالم بمانند. همچنين خانواده‌ها بايد به اين نکته توجه داشته باشند که نحوه رفتارشان به ميزان زيادي در شکل‌گيري شخصيت کودکشان نقش موثري ايفا مي‌کند زيرا جوانان و نوجوانان در مواجهه با بحران‌هاي معمول سنين خود سعي دارند از طرق غيرمعمول و غير منطقي اين مسائل و مشکلات را حل کنند.
جوانان بايد بر نوع معاشرت‌ها، دوستان و برنامه‌هايي که در آن شرکت مي‌کنند، دقت ويژه‌اي داشته باشند و با مراقبت از خود و آشنايي با خطرات اطراف خود از ابتلا به بيماري‌هاي واگير پيشگيري کنند. همچنين خانواده‌ها به صورت محسوس و غير محسوس بر فرزندان خود نظارت داشته باشند.
در برنامه چهارم کشوري ايدز مورد تاکيد قرار گرفته است. براي کنترل انتقال اين بيماري از مادر به نوزاد تاکيد ويژه‌اي داريم. همچنان بر کنترل اين بيماري در مصرف‌کنندگان تزريقي مواد مخدر نيز اهميت قائليم. علاوه بر آن براي پيشگيري از موج سوم (ابتلا از طريق روابط جنسي محافظت‌نشده) بر زنان آسيب‌پذير و کودکان کار تاکيد داريم. به اين ترتيب علاوه بر لزوم افزايش پوشش‌هاي درماني بايد امکان تشخيص با آخرين فناوري‌هاي نظام تشخيصي نيز فراهم باشد.
چنانچه افراد در گذشته رفتار پرخطري را تجربه کرده‌اند، حتما بايد به يکي از مراکز مشاوره بيماري‌هاي رفتاري وزارت بهداشت مراجعه کنند. اين مراکز زير نظر معاونت‌هاي بهداشتي دانشگاه‌هاي علوم پزشکي فعاليت مي‌کنند و در آنها خدمات مشاوره و آزمايش و خدمات پس از آن رايگان انجام مي‌شود و اطلاعات بيمار به صورت محرمانه باقي مي‌ماند. امروزه شرايط در کشور ما به گونه‌اي فراهم است که اگر فرد مبتلا به ايدز به موقع به مراکز مشاوره مراجعه کند و درمان صحيح براي آن آغاز شود. فرد مبتلا مي‌تواند طول عمري برابر با ساير افراد سالم جامعه داشته باشد و تاکيد مي‌کنيم اگر فردي در هر مرحله‌اي از زندگي به بيماري ايدز مبتلا شده است بايد از اين خدمات بهره مند شود.
* رئيس اداره ايدز وزارت بهداشت