محمدرضا سپهری از جمله عوامل پدیدآورندۀ این بحران را مهاجرت‌های بی رویه، رشد ناپایدار جمعیت، وضعیت نابسامان اقتصادی، بحران‌های آب و محیط و زیست، بحران بیکاری، به ویژه بیکاری جوانان و فارغ التحصیلان کشور دانست و افزود: اکنون در عصر طلایی به سر می بریم، زیرا جمعیت تحصیل کردۀ بسیاری در کشور وجود دارد و با توجه به اینکه سالانه یک میلیون نفر بر جمعیت تحصیل کردۀ کشور اضافه می شود، باید از این ظرفیت استفاده کرد.

با این حال، وزیر کشور دولت یازدهم به تازگی از جمعیت بزرگ تحصیلگردگان بیکار کشور به عنوان تهدیدی امنیتی برای نظام اسلامی یاد کرد و افزود که تا سال 1400 تنها یازده میلیون نفر بیکار تحصیلکرده در کشور وجود خواهد داشت که می توانند تهدیدی بزرگ برای هر نظامی باشند.

اخیراً حسین عبده تبریزی، اقتصاددان در ایران، گفته بود که بحران بیکاری زندگی میلیون ها مستمری بگیر صندوق‌های بازنشستگی را به خطر انداخته است، آنهم به این دلیل ساده که نرخ بالای بیکاری و نرخ بسیار نازل اشتغال بر وضعیت مالی صندوق های بازنشستگی کشور اثری مخرب گذارده اند.
از این نقطه نظر، وضعیت صندوق‌های بازنشستگی کشور ٧ برابر بدتر از گذشته شده است.

در این بین، وضعیت صندوق بازنشستگی فولاد چنان رو به وخامت نهاده که اکنون از پرداخت حقوق بازنشستگان خود عاجز است.

وضعیت صندوق بازنشستگی کارکنان شرکت هواپیمایی ایران (هما) به جایی رسیده که در ازای ٣هزار نفر پرداخت کنندۀ سهم بازنشستگی به این صندوق، ١٠ هزار بازنشسته از این صندوق مستمری دریافت می کنند.

خود صندوق تأمین اجتماعی که بزرگترین صندوق بازنشستگی کشور است، ناگزیر بوده برای پرداخت حقوق بازنشستگی ماه های اخیر دست به استقراض زده و یا اموال خود را به فروش برساند.