ماجرای ۷ درياچه در مشهد
روزنامه خراسان: ماجراي آبهايي که به هدر مي رود و تبديل به ۷ درياچه در مشهد شده بحث برانگيز و قابل تأمل است. سال ها است بر اثر حفاري پروژه ها چشمه هاي جوشان سر از زمين بيرون آورده و براي مهندسان دردسرساز شده است. آب هاي سطحي جوشان باعث تعطيلي اين پروژه ها در مشهد شده و اين آب هاي زلال غيرقابل شرب به جوي آب کنار خيابان ها پمپاژ مي شود بي آن که از آن استفاده بهينه شود و در نهايت به فاضلاب تبديل و به کشف رود سرازير مي شود.ازجمله اين درياچه ها دو درياچه مقابل و جنب ساختمان فرمانداري، کنار برج آلتون، بولوار وحدت، خيابان نوغان و کنار الماس شرق است که سال هاست آب آن به هدر مي رود و براي هر کسي سوالي ايجاد کرده که اين آب از کجا مي جوشد و چرا هدر مي رود. در اين گزارش سري به اين پروژه ها زده و دلايل جوشش آب از زمين را مورد بررسي قرار داده ايم.در حالي که خراسان رضوي با بحران شديد آب مواجه است و متوليان تأمين و توزيع آب مشهد و استان، بر لزوم صرفه جويي تاکيد مي کنند. آب هاي زلالي بر اثر گودبرداري و حفاري پروژه ها از زمين بيرون مي آيد و با پمپاژ به جوي آب خيابان ها هدايت مي شود و کسي هم نيست از اين آب که به هدر مي رود بهره برداري و استفاده بهينه کند و حداقل براي آبياري فضاي سبز و درختان از آن استفاده شود.جاي سوال است چرا تاکنون براي مهار اين آب ها اقدامي نشده است. با طرح اين پرسش به سراغ مسئولان رفتيم.
پروژه مقابل فرمانداري مشهد؛ آبي که هدر مي رود
دور تا دور پروژه حفاري شده محصور است و کسي نمي تواند به داخل برود. از خيابان امام خميني(ره) ۲۹ با نگهبان پروژه ديدار مي کنم. او از لابه لاي در آهني به طوري که فقط نصف صورتش پيداست دليل حضورم را مي پرسد. وقتي به جوشش آب اشاره مي کنم و خواهان اطلاعاتي مي شوم، سکوت اختيار مي کند و حرفي نمي زند. از او مي پرسم آيا به ياد دارد کسي مراجعه کند و پيگير هدايت آب شود؟ او در پاسخ سري تکان مي دهد و مي گويد قبلا يک عده آمدند، لوله کشي کردند و الان آب به بيرون پمپاژ مي شود. وي در ادامه از ارائه هرگونه اطلاعات ديگر خودداري مي کند. به پروژه جنب فرمانداري هم سر مي زنم. با سعيدي خوش و بشي مي کنم و او مي گويد مهندس پروژه جلسه دارد من اطلاعات لازم را از او مي گيرم و در اختيار شما قرار مي دهم. با سعيدي تماس تلفني مي گيرم اما دريغ از ارائه يک خط اطلاعات درباره آب هاي روان در کف پروژه ها. به سمت چهارراه شهيد مدرس مي روم اين آب با لوله به اطراف هدايت و فضاي سبز باغ ملي و درختان آن آبياري مي شود.
جنب برج آلتون
جنب برج آلتون هم، وضع مشابهي حاکم است. اين آب ها پمپاژ مي شود و به داخل جوي آب مي ريزد، ولي در سرتاسر خيابان امام خميني(ره) آب روان را داخل جوي مي توان ديد کسي از سرمنشاء اين آب و اينکه کجا مي رود، اطلاعي ندارد.
خيابان اميرالمومنين(ع)
به اتفاق عکاس روزنامه به خيابان اميرالمومنين(ع) حوالي بولوار وحدت مي روم. دو پروژه حفاري شده بزرگ را که کف آن را چند متر آب پوشانده است، شناسايي مي کنيم. يک لحظه وجود اين همه آب برايم غيرقابل باور مي شود. دليل ندارد حفاري صورت گيرد و از کف زمين اين همه آب بيرون بيايد. وقتي به انتهاي گودبرداري نگاه مي کنم متوجه مي شوم. ۳ موتور پمپ آب را به جوي کنار خيابان پمپاژ مي کند و از سرنوشت اين آب هم که به کجا مي رود کسي خبر ندارد. ۲ سال است که وضعيت به همين منوال است و تغييري نکرده است. آب روي فنداسيون را هم پوشانده است. پرسان پرسان نگهبان اين پروژه ها را پيدا مي کنم. او داخل يک کانکس مستقر است. بيرون مي آيد و ما را به داخل هدايت مي کند. او مي گويد چون زهکشي ها مشکل داشته اين آب از داخل اين پروژه سردرآورده است.اين پروژه متعلق به موسسه مالي و اعتباري ... است، ولي من نديده ام براي جمع آوري آب و مديريت آن اقدامي کنند.نگهبان مدعي است آب از زمين مي جوشد، هيچ لوله اي نشت ندارد ولي اين پروژه چند سال است بلاتکليف رها شده است، سنگي از روي کنجکاوي به داخل آب پرت مي کنم موجي به راه مي افتد، نگهبان پروژه من را به جاي ديگري راهنمايي مي کند. آنها هم هيچ توضيحي در اين زمينه نمي دهند و من تصميم مي گيرم به سراغ مسئولان بروم.
بي توجهي به اجراي طرح اگو
يک متخصص مکانيک خاک و مدرس دانشگاه نيز به خراسان رضوي گفت: بي توجهي به اجراي طرح اگو باعث ايجاد مشکلاتي شده است، چون بافت خاک منطقه مرکزي شهر به ويژه پروژه هاي مقابل و جنب ساختمان فرمانداري واقع در سه راه جم، برج آلتون، خيابان اميرالمومنين(ع) حوالي بولواروحدت، الماس شرق و ... ريزدانه است و نفوذپذيري آب آن کم است، اين عامل باعث شده است بر اثر کنده کاري و حفاري برخي پروژه ها آب از زمين بيرون بيايد. دکترمحمد رضواني افزود: بيشتر زائراني که به مشهد سفر مي کنند در مرکز شهر اتراق مي کنند، لذا توليد فاضلاب در اين منطقه بيشتر است و اين امر باعث شده است در اثر کنده کاري و حفاري عميق آ ب هاي سطحي در محل حفاري جمع شود. وي عمق سطح آب زيرزميني را بين ۸۰ تا ۱۳۰متر بيان کرد و متذکر شد: آب هايي که در محل حفاري هاي پروژه هاي بزرگ در مرکز شهر جمع مي شود، مربوط به آب هاي سطحي است. وي تأکيد کرد: مهندسان ساخت و ساز به ويژه در حوالي مرکز شهر بايد قبل از اجراي پروژه، تحقيقات لازم را انجام دهند تا به چنين مشکلاتي برنخورند. دکتررضواني آب هاي جمع شده در محل اين پروژه ها را براي آبياري فضاي سبز مناسب دانست و افزود: سازمان پارک ها مي تواند براي آبياري درختان از اين آب استفاده کند. وي سرچشمه آب هاي سطحي شهر مشهد را به سه قسمت تقسيم بندي کرد و افزود: قسمت اول کوه هاي کارخانه سيمان، دوم کوه هاي خلج و سوم کوه هاي وکيل آباد، شانديز و طرقبه است که آب آن به سمت کال قديم خيابان سراب و بازار رضا(ع) در جريان بود؛ ولي در حال حاضر با گسترش شهر سطح آن پوشيده شده است و آ ب هاي سطحي بعضا سر از خاک بيرون مي آورد. دکتررضواني يادآور شد: من فکر مي کنم قبل از اين که فاجعه اي رخ دهد و نشت ساختمان ها يکي پس از ديگري به وجود آيد، بايد طرح مهم اگو اجرايي شود. وي افزود: پروژه هايي که با مشکل بروز آب سطحي مواجه شده است بايد ايزوله شود. ذکر اين نکته هم ضروري است که اين وقايع تلنگري به مهندسان جوان ماست؛ چون علاوه بر طراحي سيستمي بايد بازديد ميداني هم داشته باشند.
شبکه توزيع مشکلي ندارد
يک مقام آگاه در شرکت آب و فاضلاب مشهد در اين باره گفت: چندي قبل از پروژه هاي خيابان امام خميني(ره) با حضور برخي مسئولان ديگر دستگاه ها بازديد کرديم و تا شعاع ۵۰۰متري توسط پيمانکار شرکت آب و فاضلاب نشت يابي شد تا اين اطمينان حاصل شود که شبکه توزيع آب نشتي ندارد. وي که نمي خواست نامش در اين گزارش درج شود، متذکر شد: اگر اين آب ناشي از نشت شبکه توزيع بود، افت فشار آب در شبکه کاملا مشخص بود.
شوراي فني در حال بررسي است
مديرکل دفتر فني استانداري خراسان رضوي هم به خراسان رضوي گفت: خوشبختانه يکي از بحث هاي شوراي فني استان موضوع آب هاي سطحي در پروژه هاي عمراني است که در استانداري در حال بررسي است.
مهندس کوهي افزود: براي ادامه پروژه هاي عمراني که با آب هاي سطحي برخورد کرده است بايد اقدامات کارشناسي بيشتري انجام شود و مشاوران نظر نهايي را بدهند چون پمپاژ آب گاهي اوقات به سازه هاي مجاور آسيب مي رساند و با خارج شدن ريزدانه ها و با ايجاد خلل و فرج در نهايت باعث نشست زمين و ريزش سازه هاي اطراف مي شود.
وي خطاب به مهندسان و مشاوران متذکر شد: اگر در اجراي پروژه هاي عمراني با آب هاي سطحي يا زيرزميني برخورد کردند اين مقوله هيدروليک و هيدرولوژي را جدي بگيرند و کار کارشناسي دقيق انجام دهند.توصيه ام اين است که مهندسان از هرگونه اقدام خودسرانه بپرهيزند.وي گفت: در آخرين جلسه شوراي فني استان مقرر شد هرگونه حفاري حتما با هماهنگي شهرداري باشد تا شهرداري توضيحات و تذکرات لازم را در اجراي پروژه و حفاري ارائه دهد. مهندس کوهي افزود: همچنين مقرر شد يک مشاور آب هاي سطحي هيدرولوژيکي هم قبل از حفاري پروژه نظر نهايي خود را به مهندسان پروژه ابلاغ کند.وي گفت: در حال حاضر براي ساخت پروژه هايي که با اين مشکل مواجه هستند بايد به نوعي آب را به بيرون هدايت کنند و شهرداري هم براي آبياري درختان و فضاي سبز استفاده کند.مسئول روابط عمومي معاون فني و عمراني شهرداري مشهد هم گفت: اگر مهندسان در اجراي پروژه هاي عمراني با آب هاي سطحي، زيرزميني و يا قنات برخورد کنند با هماهنگي آب منطقه اي و آب و فاضلاب مسير آب را تغيير مي دهند.مهندس حسن آبادي افزود: قبلا شاهد مواردي اين گونه بوده ايم که با هماهنگي شرکت آب منطقه اي اين مشکل برطرف شد.وي با اشاره به پروژه هايي که با آب هاي سطحي برخورد مي کند افزود: هرگونه احتمال حتي ترکيدگي لوله آب وجود دارد که دليل آن بعد از کارهاي کارشناسي آب منطقه اي، شهرداري و ساير مهندسان مشخص مي شود.وي گفت: قبل از اجراي هرگونه پروژه اي شهرداري با سازمان هاي خدماتي مکاتبه مي کند تا تاسيسات آن منطقه شناسايي شود و در صورتي که اصلاحي در شبکه نياز است، همزمان انجام شود.وي گفت: به نظر من آب منطقه اي بايد کارشناس خود را براي بررسي وضع پروژه و مشکلاتي که در برخورد با آب ايجاد شده است به محل اعزام کند.به گزارش خراسان رضوي دانش مدير روابط عمومي آب منطقه اي هم گفت: اين مشکلات شهري است و به آب منطقه اي ارتباطي ندارد.
دستورالعمل اجرايي گودبرداري و الزامات آن تصويب شد
معاون هماهنگي امور عمراني استانداري خراسان رضوي از تصويب دستورالعمل اجرايي فرآيند گودبرداري ايمن و الزامات آن در جلسه هيئت چهار نفره قانون نظام مهندسي استان خبر داد.
مهندس محمدحسن واحدي با اشاره به تصويب فرآيند گودبرداري و الزامات آن، ممانعت شهرداري از انجام گودبرداري هاي فاقد پروانه، حضور مهندسان عمران ذي ربط در محل اجراي پروژه و بيمه کامل کارگاه ساختماني را از جمله اين فرآيند برشمرد.وي با اشاره به برگزاري دوره آموزشي ۵۰۰ ساعته فناوري هاي نوين ساختمان براي مهندسان استان، اظهار کرد: هيئتي زيرمجموعه کميته فني، مسئول بازديد از گودبرداري هاي سطح شهر و ارائه گزارش در جلسه آينده کميته شده است.همچنين اين گروه بايد بالا آمدن سطح آب در برخي از نقاط شهر مشهد را، علت يابي و گزارش آن را به کميته نظارت شوراي فني استان ارائه کند.