سه شنبه، 5 آذر ماه 1392 = 26-11 2013
تا «فتح الفتوح اقتصادی» فاصله بسياری داريم
خراسان - واکنش مثبت بازارهاي داخلي و جهاني و تحليل رسانه هاي بين المللي از اثرات اقتصادي توافق ايران و ۱+۵ به قدر کافي اهميت اين توافق و رفع بخشي از تحريم ها در آن را مي رساند. اهميتي که بيش از رفع تحريم هاي پتروشيمي، خودرويي، هواپيمايي و آزادسازي بخشي از پول هاي بلوکه شده ايران، متوجه زمينه هايي است که براي توافق نهايي احتمالي و رفع کامل تحريم هاي بانکي و نفتي به عنوان اصلي ترين تحريم ها ايجاد شده است. در اين ميان اهميت اقتصادي توافق هسته اي در اين است که فضاي قفل شده اقتصاد کشور که در نتيجه بي توجهي به برنامه هاي توسعه و وابستگي به نفت به عنوان عامل ايجادکننده از يک سو و تحريم ها به عنوان عامل تشديد کننده بحران اقتصادي از سوي ديگر ايجاد شده است مي تواند از طريق اين توافق باز شود و حداقل ما را به وضعيت اقتصادي چند سال پيش بازگرداند که با فروش نفت بودجه جاري و عمراني با کسري بودجه اندک تأمين شود، نرخ تورم به ارقامي کمتر از وضعيت فعلي برسد و نرخ رشد اقتصادي به حدود ۴ تا ۵ درصد که متوسط نرخ رشد حدود ۲۰ سال گذشته است، بازگردد. شايد اگر نگاهي واقعي به اثرات تحريم داشته باشيم همين هم غنيمت قابل قبولي در شرايط فعلي باشد و بتوان نرمش تيم مذاکره کننده در برابر برخي پيشنهادهاي طرف غربي را از اين منظر قابل درک و پذيرش دانست اما غرض از اين نوشتار اشاره به اين واقعيت است که رفع تحريم ها صرفاً ما را به شرايط چند سال پيش بازمي گرداند شرايطي که فروش نفت بيشتر ما را از کسري بودجه فعلي و کندي طرح هاي عمراني و محدوديت هاي بودجه جاري رها مي کند و شرايط تجارت خارجي کشور در زمينه صادرات و واردات را با کمي تغيير در مقايسه با گذشته به وضعيت پيشين بازمي گرداند اما آيا گشايش بزرگ اقتصادي يا به تعبير رئيس دفتر رئيس جمهور فتح الفتوح اقتصادي حتي با رفع کامل تحريم ها نيز رقم خواهد خورد؟! آيا ساختار بيمار اقتصادي کشور اصلاح و وابستگي شديد آن به خام فروشي نفت درمان خواهد شد؟ آيا فکري براي افزايش سهم درآمدهاي مالياتي در بودجه صورت خواهد گرفت؟
آيا سيل واردات کالاهاي مصرفي در اقتصاد پساتحريمي تکرار نخواهد شد؟ آيا صادرات غيرنفتي باز هم در محاق درآمد نفتي سرشار محو خواهد شد؟ آيا افزايش درآمدهاي نفتي خطر تزريق اين درآمدها به اقتصاد کشور و ابتلاي مجدد به بيماري هلندي را سبب نخواهد شد؟ نگارنده خوش بين است که در صورت رفع تحريم ها و قدم گذاشتن به دوران پساتحريم، اتفاقات تلخ اقتصادي دوران پيش از تحريم تکرار نخواهد شد، چرا که جامعه به اندازه کافي درباره اثرات منفي تشديد مجدد وابستگي اقتصاد به نفت آگاه شده است و دولتمردان فعلي نيز به صراحت مخالفت خود را با اين رويه اعلام کرده اند اما واقعيت اين است که اقتصاد کشور در دوران پساتحريم به منزله انساني است که پس از رژيم غذايي سخت و ناخواسته بار ديگر در معرض وسوسه انواع غذاهاي چرب و پرکالري و مضر قرار مي گيرد و بايد براي رهايي از اين وسوسه برنامه جامعي داشته باشد تا بتواند رژيم غذايي کاهش وابستگي به نفت را به صورتي معقول ادامه دهد.
در هر صورت فرزندان انقلابي ملت ايران در عرصه ديپلماسي توافق بزرگي انجام داده اند ولي به نظر مي رسد ديگر فرزندان انقلابي ملت در ساير اجزاي دولت در صورت به نتيجه رسيدن نهايي مذاکرات و رفع کامل تحريم ها بايد از همين حالا برنامه جامعي براي پي ريزي اقتصادي مبتني بر توان توليدي داخل و متکي بر خود طراحي کنند و فتح الفتوح اقتصادي را نه در توافق اوليه و رفع بخش اندکي از تحريم ها و نه حتي در رفع کامل تحريم ها بلکه در پي ريزي اقتصاد متکي بر درون بدانند.
