یکشنبه، 6 مرداد ماه 1392 = 28-07 2013
شاهان هخامنشی در انتظار پایان حکومت دکل‌ها
بیش از سی سال است که دکل‌ّ‌ّهای اداره برق در برابر چشمان شاهان هخامنشی حکومت می‌کنند. در این سالها متولیان میراث‌فرهنگی نه‌تنها تلاشی برای جمع‌آوری تیرهای انتقال برق و جانمایی آن‌ها در مکان دیگر نکرده‌اند که به‌تازگی اداره برق اقدام به نصب یک ردیف دکل در حریم نقش رستم کرده است. گفته می‌شود، دکل‌های جدید برای جمع‌آوری دکل‌های قدیم کار گذاشته شده و هیچ‌گونه آسیبی به حریم این مجموعه جهانی وارد نمی‌کند.
خبرگزاری میراث‌فرهنگی ـ گروه میراث‌فرهنگی ـ حالا دیگر مسائل مرتبط با میراث‌فرهنگی به جایی کشیده شده که تفاوت آنچه چشم می‌بیند، با آنچه گوش می‌شنود زمین تا آسمان است. برخی از کارشناسان و مسئولان میراث‌فرهنگی می‌گویند، نصب دکل‌ّهای جدید اداره برق با این شرط از سوی اداره میراث‌فرهنگی استان فارس پذیرفته شده که دو ردیف از دکل‌ها که مربوط به سی سال قبل می‌شود حذف شود تا محور برق از زیر زمین انتقال پیدا کند؛ اما مستندات حکایت از اقدامات دیگری دارد.
آنطور که شواهد عینی نشان می‌دهد، بیش از چهار ماه از نصب دکل‌ها در حریم و نمای مقابل نقش رستم می‌گذرد و در این مدت نه‌تنها، تیرهای انتقال برق پیشین حذف نشده که یک ردیف دکل جدید بدون آنکه از زیر زمین عبور داده شود در حریم این اثر منحصر به فرد تاریخی جانمایی شده است.
این درحالی است که طبق گفته کارشناسان میراث‌فرهنگی، اداره برق استان فارس برای انتقال برق و نصب دکل‌ها از 4 ماه قبل با میراث‌فرهنگی استان هماهنگ بوده است. هر چند که مدیر داخلی پارسه معتقد است هیچ استعلامی از دفتر پایگاه تخت‌جمشید گرفته نشده اما تاکید دارد که معاونت میراث‌فرهنگی استان کاملا در جریان هماهنگی و استعلام‌های اداره برق بوده است.
یکی از کارشناسان میراث‌فرهنگی که نخواست نامش فاش شود به خبرگزاری میراث‌فرهنگی گفت: «از 4 ماه پیش، اداره میراث‌فرهنگی و اداره برق طی جلساتی که برای احیاء سیستم شبکه برق‌رسانی داشتند قرار شد دو ردیف از دکل‌هایی که سالها قبل در محوطه وجود داشت جمع‌آوری و کابل‌های انتقال برق از زیر زمین عبور داده شود.»
این کارشناس ادامه می‌دهد، در این میان کارشناسان میراث‌فرهنگی بارها به اداره برق هشدار دادند، مکان انتقال برق حریم تخت‌جمشید محسوب می‌شود و هرگونه تخطئی از ضوابط میراث‌فرهنگی واکنش یگان حفاظت ویژه و توقف عملیات اداره برق را به‌همراه دارد اما حال با گذشت 4 ماه نه‌تنها دکل‌ّهای گذشته جمع آوری نشد که تیرهای انتقال برق جدید هم به حریم نقش رستم اضافه شده‌اند.
از سوی دیگر، اداره برق استان مدعی شده، فعالیت‌هایش در مرحله اجرا قرار دارد و نمی‌تواند جلوی خدمات رسانی به مردم روستا را بگیرد چراکه بیش از 80 روستا پشت نقش رستم واقع شده که نیازمند خدمات‌رسانی هستند.
از سوی دیگر قرار است نقش رستم، نقش رجب، شهر تاریخی استخر و چندین تپه باستانی با الحاق به تخت جمشید در فهرست میراث جهانی به ثبت برسند که پرونده این ثبت نیز در حال آماده‌سازی است.
حال دکل‌های اداره برق استان فارس در 400 متری عرصه و در حریم درجه یک سایت تاریخی نقش رستم قرار گرفته‌اند. هر چند که برخی از کارشناسان در جلسه‌ای که روز پنج شنبه سوم مرداد برگزار شد پیشنهاد دادند که دو ردیف برق پیشین حذف و ردیف برق جدید را با استفاده از کابل‌ّهای زیرزمینی جایگزین کنند.
فاصله ماحصل این جلسه تا حذف دکل‌ها و بررسی باستان‌شناسان در منطقه‌ای که قرار است دکل‌ها به‌صورت زیرزمینی عبور داده شوند بسیار زیاد است اما گفته می‌شود این جلسه با حضور کارشناسانی چون استاد راهساز، محمد حسن طالبیان و باستان‌شناسانی چون علی اسدی، علیرضا عسگری چاوردی برگزار شده و این اطمینان نیز داده شد که هیچ خطر و آسیبی نقش رستم را تهدید نکند.
کارشناسان در جلسه سوم مرداد ماه تاکید کردند، نقش رستم تحت نظارت و کنترل کامل قرار دارد و هفته آینده وضعیت دکل‌های نقش رستم به‌صورت مجدد بررسی می‌شود.
نقش رستم نام مجموعه‌ای باستانی در روستای زنگی‌آباد واقع در شمال شهرستان مرودشت استان فارس ایران است که در فاصله 6 کیلومتری از تخت جمشید قرار دارد. این محوطه باستانی یادمان‌هایی از عیلامیان، هخامنشیان و ساسانیان را در خود جای داده‌است.
قدیمی‌ترین نقش موجود در نقش رستم مربوط به دوره عیلام است که نقش دو ایزد و ایزدبانو و شاه و ملکه را به‌تصویر کشیده بود ولی بعدها در دوره ساسانی، بهرام دوم بخش‌هایی از آن را پاک کرد و نقش خود و درباریانش را به جای آن تراشید. کعبه زرتشت بنای سنگی و بُرج‌مانند موجود در این محوطه‌است که به احتمال زیاد در دوره هخامنشی ساخته شده بود و کاربرد آن تاکنون مشخص نشده است؛ بر سه گوشه این بنا دو کتیبه از شاپور اول و کرتیر نوشته شده‌است که از نظر تاریخی ارزش زیادی دارند. 4 آرامگاه دخمه‌ای در سینه کوه رحمت کنده شده‌اند که متعلق به داریوش بزرگ، خشایارشا، اردشیر یکم و داریوش دوم هستند که همه آن‌ها از ویژگی‌های یکسانی برخوردارند.
