برجهای کبوتر اصفهان سوت و کور میلرزند
انفجارهای معادن سنگ لرزه بر اندام برجهای کبوتر گورت انداخته و معلوم نیست حالا که دیگر پرنده در آنها پر نمیزند،چه سرنوشتی برای این خانههای متروک رقم میخورد.
خبرگزاری میراثفرهنگی ـ گروه میراثفرهنگی ـ کبوترخانهای گورت در اثر لرزشهای ناشی از انفجارهای معادن سنگ بر تن خود میلرزند و حالا معدنداران از اهالی گورت مدارک مستند از آسیبهای ناشی از انفجارها خواستهاند.
بهگزارش CHN، برجهای کبوتر یا کبوترخانها ازجمله آثاری هستند که خاص اصفهان است. در هیچ کجای ایران نمیتوانید کبوترخانها را به این گستردگی ببینید اما آنچه که از این آثار در اصفهان باقی مانده تنها تعداد محدودی از سه هزار برجی است که شاردن در قرن چهارده برشمردهاست.
سیصد کبوترخان نیمه فعال و مخروبه در اصفهان تا شعاع 150 کیلومتری آن باقی ماندهاند که از این تعداد چیزی در حدود 70 برج کبوتر به ثبت ملی رسیدهاست.
کبوترخانهای زیادی در اطراف اصفهان به دلایل گوناگون از بین رفتهاند و یا در معرض نابودیاند. زمانی برجها خرید و فروش میشدند اما با ورود کودهای شیمیایی کبوترخانها جایگاه پیشین خود را از دست دادند. از سویی گسترش شهرها باعث شد اطراف کبوترخانها مسکونی شود که این مسأله باعث فراری شدن کبوترها و عدم رغبت آنها به آشیانهسازی در برجها شد. مسکونی شدن زمینهای زراعی در این میان مزید برعلت شد تا کبوترها مهاجرت کنند و یا طعمه شکارچیان شوند.
متروک شدن کبوترخانها و از دستدادن کارایی آنها در این میان و به دنبال آن نبود رسیدگی به تعمیرات برجها، کشت مزارع پیرامون تا پای برجها و نفوذ آب حاصل از آبیاری به پی برجها سبب نابودی روزافزون آنها شدهاست.
برجهای گورت از جمله کبوترخانهایی هستند که از سویی به دلایل شمرده شده و از سویی دیگر به دلیل لرزشهای حاصل از انفجارهای ایجاد شده در معادن سنگ در معرض تهدید قرار گرفتهاند. گورت روستایی است در 10 کیلومتری شمال خاوری اصفهان که در مزارع و اطراف قناتهای آن بیشترین تراکم برجهای کبوتر به چشم میخورد.
از شمار 20 برج کبوتر واقع در گورت، 2برج نیمه مخروبه و 18 برج قابل مرمت و بازسازی است. فعالیت معدن سنگ خصوصی در رشته کوهی در شمال گورت و همچنین معدن سنگ شرکت صفه وابسته به شهرداری در جنوب این روستا سبب ایجاد ترکهایی در کبوتر خانهها شدهاست. به گفته اهالی گورت شکایتهای آنها از شرکت صفه و معدن سنگ خصوصی تاکنون نتیجهای نداشتهاست.
یکی از برجها از سوی سازمان میراث فرهنگی مرمت شده و برج دیگر با همت اهالی گورت در حال مرمت است. شهرداری ناحیه 4 از اهالی گورت مدارکی مبتنی بر آسیبهای وارده بر اثر فعالیتهای معادن سنگ خواسته تا در قبال آن خسارت وارده را پرداخت کند.
12 برج کبوتر در مجموعه برجهای گورت در سال 88 به ثبت ملی رسیده اما شواهد نشان میدهد که ثبت این آثار هیچ تظمینی برای حفاظت از آنها نبوده و اداره میراث فرهنگی قادر به حمایت از اهالی در حفاظت از برجهای کبوتر نیست. از این تعداد برج کبوتر، یک برج متعلق به دوران ایلخانی، دو برج قاجاری و بقیه برجها صفوی است.
هفتصد سال از عمر میزبانی اصفهان از کبوترهای ناخوانده میگذرد اما حالا دیگر نه پری برای پرواز کبوتران مانده و نه برجهای کبوتر استواری گذشته را دارند تا مامن آنها باشند .
گسترش شهرها و روستاها و پیوستگی آنها، از سالها پیش بلای جان کبوترخانهای اصفهان شد. گاهی گذر جاده خط بطلانی شد بر مامن کبوترها و گاهی زمینی که نه آب میداد و نه نان و حالا کود شیمیایی به خوردش میدهند، گورستان برجهایی شده که از اوج بر خاک فرو میریزند.
پیش از ساخت این مامنها، کبوترها آشیانههای خود را در قناتها میساختند. از این روی اهالی گوشه و کنار اصفهان تصمیم گرفتند تا با ساخت برجهایی در مزارع ضمن فراهم آوردن کود لازم برای حاصلخیزی مامنی برای کبوتران از چنگال شغالان و روباهان ایجاد کنند.