چهره فتحعلی شاه چشمه علی نم کشید

خراش و آسیب بر اثر پرتاب سنگ، نفوذ رطوبت و کنده‌کاری با وسایل نوک تیز وضعیت کنونی سنگ نگاره فتحعلی شاهی چشمه علی است. سنگ نگاره‌ای که در کنار برج و باروی ری و محوطه تاریخی 6 هزار ساله چشمه‌علی یکی از کم نظیرترین مجموعه‌های تاریخی و گردشگری پایتخت به شمار می‌رود.

خبرگزاری میراث فرهنگی- گروه میراث فرهنگی- این روزها دیدار از سنگ نگاره فتحعلی‌شاهی هر بازدیدکننده‌ای را حیرت‌زده می‌کند. سنگ‌نگاره بر اثر پرتاب سنگ سنگ، نفود رطوبت و کنده کاری با وسایل نوک تیز به شدت آسیب دیده است.

آن هم سنگ نگاره‌ای که در کنار برج و باروی ری و محوطه سفال‌های سرخ چشمه علی مجموعه‌ای کم نظیر در جنوب پایتخت است. مجموعه‌ای که می‌توانست در صورت توجه مسئولان یکی از مهمترین قطب‌های تاریخی و گردشگری ری باستان به شمار رود.

با این وجود آنچه امروز دیده می‌شود، مجموعه‌ای آسیب دیده‌است که بیش از هر اثر تاریخی نیاز به عملیات نجات بخشی‌ دارد.

سیاوش آریا، فعال میراث فرهنگی در بازدیدی که در روزهای اخیر از این سنگ نگاره داشته، از وضعیت این مجموعه اظهار تاسف کرده و به chn گفت:« پس از بازدید از این مجموعه با وضعیت اسف باری رو به رو شدم. از آثارترک و شکاف روی سنگ نگاره گرفته تا نم و رطوبت شدید، ازدست اندازی مردمان نا آگاه گرفته تا کنده کاریبازمانده به وسیله اشیاء نوک تیز! همه و همه نشان از شرایط تلخ این سنگ نگاره می‌داد.»

به گفته او، برخی معتقد بودند که در زمان های گذشته این سنگ نگاره مورد تیراندازی به عنواننشانه برخی خان‌های محلی استفاده می‌شده است اما مشاهدات از مغایر با این گفته‌ها بوده و آسیب‌ها به روزهای اخیر باز می‌گشت.

آریا همچنین هشدار داد:« اگر زودتر برای این اثر تاریخی چاره‌ای اندیشیده نشود به زودی با مرگ آن روبرو می‌شویم.»

این فعال میراث فرهنگی با بیان اینکه 5 سال پیش طرح مطالعاتی آسیب شناسیو حفاظت این سنگ نگاره تهیه شده است، گفت:« جای تعجب است با اینکه این مجموعه با اختصاص اعتبارات طرح حفاظتی دارد، چرا اکنون به حال خود رها شده است؟ »

او همچنین سوال دیگری را در رابطه با این مطالعات عنوان کرد:«این طرح مطالعاتی حفاظتی که چهارسال ازآن می گذرد چهنتیجه یی را به دنبال داشته و هزینه هایی که صرف آن شده است درکجا اختصاص یافته و چه پیامد مثبتی را برای اینبازمانده با ارزش به همراه داشته است؟ »

سنگ نگاره فتحعلی شاه درچشمه سورنا شهرری یکی ازسنگ نبشته های قاجاری ست که به دستور فتحعلی شاه ساخته شده است. این سنگ نبشته روی دیواره چشمه قراردارد. فتحعلی شاه که زمان پیش از پادشاهی خویش را درشیرازگذرانده بود،با دیدن سنگ‌نگاره های بسیار زیاد آن دیار،سه تن به نام‌های حجارباشی،نقاش باشی ومعمارباشی رامسئول ساخت این سنگ نگاره به هم راه سنگ نگاره‌ای مشابه درتنگه واشی فیروزکوه کرد.

دراین بازمانده ارزشمند یک عدد سنگ نگاره مشتمل برسه بخش و 78 قاب سنگ نبشته وجود دارد.سنگ نگارهبا آرمان به تصویر کشیدن جلوس شاهی فتحعلی شاه ومعرفی وی و شماری ازبزرگان ایجاد شده است.

دربخشمرکزینگاره بر تخت شاهی نشستن پادشاه (تختی شبیه به تخت طاووس که اکنون موجود است)به تصویرکشیده شدهاست. درپیرامون آن دوازده تن از بزرگان معرفی شده‌اند.درسمت چپ سنگ نگاره مرکزی دوباره فتحعلی شاهقاجاربه حالت ایستاده با پرنده‌ای ‌شکاری روی دست راست وی و ندیمه‌ای چتر به دست پشت سر وی دیده می‌شود.

درسمت راست سنگ نگاره نیزچهارتن ازبزرگان قاجاربه تصویر کشیده شده‌اند، از 78 سنگ نبشته این نگاره، 60 سنگ نبشته با مضامین شعر و 18 سنگ نبشته نیزبه معرفی شخصیت هایحجاری شده می‌پردازد.

درمصرع 11 این سنگ نبشته سال 1248 (خیامی - خورشیدی)سال پادشاهی و شهرری این بازمانده به شماره 2248 درتاریخ 9/1/1378 درسیاهۀ بازمانده‌های ملی ثبت شده است.