دوشنبه، 1 آبان ماه 1391 برابر با 2012 Monday 22 October
كلاه قرمزی چينی در راه تهران
جام جم آنلاين: «اين يكي 10 سانت قد مي‌كشه؛ كافيه شيشه شيرش رو بذاري دهنش، در سه مرحله قدش بلند ميشه؛ تازه اگر لپشو بكشي مي‌خنده، نيشگونش بگيري گريه مي‌كنه»، «اين يكي يه نسل قديمي‌تره، مي‌تونه با شيشه شير بخوره، ميشه پوشكش كرد، پوشكش رو عوض كرد، چند دست لباس داره؛ حرفاتون رو هم تكرار مي‌كنه» و «اين يكي ميز لوازم آرايش داره، از نسل باربي‌هاست؛ از نظر قد در هر گروه سني از 3 تا 9 ساله داريم».
فروشنده جوان شمرده‌شمرده اينها را مي‌گويد و عروسك‌هاي جديدتر را معرفي مي‌كند؛ عروسك‌هاي مارك «برتز» با چشم‌هاي كشيده و موهاي آبي و شرابي كه دارند، عروسك‌هاي «بي‌بي بورن» كه چند دست لباس و كفش همراهشان هست، خرس‌هاي مارك «بي‌بي تراول»، «انگري برد» و... .
تنوع رنگ‌ها، عروسك‌ها و اسباب‌بازي‌ها آنقدر بالاست كه هر عابري را در هر سني كه باشد پشت ويترين فروشگاه‌هاي خيابان ميرزاي شيرازي دقايقي نگه مي‌دارد، ماشين‌هاي بزرگ شارژي، موتورسيكلت‌هاي معمولي و پرشي، عروسك‌هاي قدبلند و كشيده با آخرين مدل مو و لباس‌هاي پرزرق و برق، عروسك‌هاي پوليشي بزرگ خرس، اسب آبي، انگري برد تا آخرين شخصيت‌هاي كارتوني كمپاني والت‌ديزني.
ميز توالت با لوازم آرايش
«اين ست ميز توالت موزيكال با لوازم آرايش رويش 40 هزار تومان است، اين يكي هم با صندلي 50 هزار تومان، لوازم آرايشش كاملا بهداشتي است و داراي مجوز از وزارت بهداشت است، براي گروه سني چهار تا هشت سال و خيلي هم پرطرفدار!»
دختربچه شش ساله دست مادرش را مي‌كشد و اصرار دارد همين را برايش بخرد، مادر هم جعبه بزرگ را ورانداز مي‌كند و در نهايت صورتي‌اش را برمي‌دارد، برق شادي در چشمان دختربچه مي‌درخشد و با بالا و پايين پريدن سعي مي‌كند خوشحالي‌اش را بروز دهد.
احمد سعيدي، فروشنده در اين‌باره مي‌گويد: «تقريبا هر اسباب‌بازي جديدي كه وارد بازار مي‌شود، فروش خوبي دارد، اين ميزهاي توالت با لوازم آرايشش تقريبا از همه فروش‌شان بهتر است، تقريبا در هر روز به طور ميانگين پنج تا ده‌تا مي‌فروشيم و بچه‌ها هم دوست دارند.»
كلاه‌قرمزي و ببعي چيني هم مي‌آيند
او درباره اين‌كه آيا در واردات اسباب‌بازي به تاثير آن در كودكان و فرهنگ ايراني اسلامي هم توجه داريد يا نه مي‌خندد و مي‌گويد: «براي ما فروش مهم است، اگر بخواهيم به اين مسائل فكر كنيم بايد كل ويترين و فروشگاه‌مان را جمع كنيم؛ اصلا چنين چيزي ممكن نيست. يك عروسك دارا و سارا در ايران توليد شد كه استقبال از آن خيلي چشمگير نيست، همه اسباب‌بازي‌هاي موجود در فروشگاه‌ها از چين وارد مي‌شود كه البته خيلي‌هايشان كيفيت خوبي دارند. كودكان هم مي‌پسندند و اين براي ما كافي است.»
در يكي از فروشگاه‌ها عروسك ننه، شخصيت كارتوني شكرستان در سايزهاي مختلف را توي قفسه چيده‌اند، فروشنده بسرعت به كيفيت توليدش اشاره مي‌كند و مي‌گويد: نمونه‌اش را در بازار نمي‌تواني پيداكني، چون اين چيني است و از توليد داخل خيلي بهتر.»
به سرعت چيني‌ها در توليد عروسك ملي‌مان فكر مي‌كردم كه فروشنده مي‌گويد: «چيني‌ها بعد از اين فيلم سينمايي كلاه‌قرمزي و بچه‌ننه، توليد كلاه‌قرمزي، ببعي و...را شروع كرده‌اند كه بزودي وارد ايران مي‌شود.»
آقايي وارد فروشگاه مي‌شود و از فروشنده مي‌خواهد از كيف‌هاي عروسكي عكس بگيرد، چون پسرش سفارش كرده حتما گلادياتور يا اسپايدرمن باشد. بعد تلفن همراهش را درمي‌آورد و از كيف‌ها عكس مي‌گيرد. آخر هم يك نقاب اسپايدرمن با لباسش را مي‌خرد و خوشحال از اين‌كه بدون دردسر وسايل درخواستي آقازاده را خريده كارت مي‌كشد و مي‌رود.
انتقاد به فروشنده وارد نيست
حسين سنندجي از فروشنده‌هاي بزرگ‌ترين فروشگاه اسباب‌بازي مي‌گويد: «من بيشتر از 20 سال در اين حرفه هستم، بعد از چندسالي تصميم داشتم خودم توليدي اسباب‌بازي راه بيندازم اما واقعا ميسر نشد؛ يعني به صرفه نبود، به همين دليل كار واردات را از سر گرفتم. اما واقعيت تلخ اين است كه ما در اين زمينه هيچ حرفي براي گفتن نداريم و يك مصرف‌كننده صرفا مطيع هستيم. حتي نمي‌توانيم براي توليد‌كننده خارجي تعيين تكليف كنيم كه چه اجناسي با چه سطح از كيفيت مي‌خواهيم. در واقع آنها هستند كه سطح سليقه ما را تعيين مي‌كنند.»
او مي‌گويد: «نمونه‌اش در عروسك‌هاي پوليشي زياد است، هر زمان كه كارتون‌هاي كمپاني‌هاي بزرگ مثل والت‌ديزني روي پرده سينماهاي اروپا و آمريكا مي‌رود به‌سرعت عروسك‌هاي آن توليد و وارد كشور ما مي‌شود، فكر مي‌كنم ديگر همه اين را خوب مي‌دانند، يك كارتون نيست كه عروسك‌هايش نباشد از عصر يخبندان گرفته تا اسپايدرمن و شرك و ماشين‌ها و...»
سنندجي ادامه مي‌دهد: «شما نبايد از من فروشنده انتقاد كنيد كه چرا عروسك رستم و آرش و تهمينه و... را ندارم. بايد سراغ متوليان فرهنگي كه در اين زمينه كوتاهي كرده‌اند برويد. ما فروشنده‌ايم و در نهايت به سودمان فكر مي‌كنيم، براي ما توليد داخلي و خارجي فرقي نمي‌كند، هدف ما جلب خريدار است كه اين اتفاق هم‌اكنون رخ مي‌دهد، يك زماني عروسك‌هاي دارا و سارا توليد مي‌شد، ما آورديم و در ويترين گذاشتيم، اما كسي خريد نمي‌كرد، چون واقعا كيفيت پاييني داشتند و ما نمي‌توانستيم در برابر مشتري از آن دفاع كنيم.»
به گفته او، 90 درصد اسباب‌بازي‌هاي موجود در ايران چيني، بيش از پنج درصد تايلندي و سهم توليد داخلي كمتر از پنج درصد است كه به محصولات كانون پرورشي فكري كودكان و نوجوانان تعلق دارد.
اما فرجو، دبير شوراي نظارت و سياستگذاري بر اسباب‌بازي كودك كانون پرورش فكري كودكان و نوجوانان، چندي پيش در گفت‌وگو با يك رسانه در اين باره گفته است: «سه ميليون و 600 هزار دلار در هر ماه ميانگين واردات اسباب‌بازي از 21 گمرك تخصصي كشور است كه اگر ضرب در 12 شود نشان مي‌دهد رقمي حدود 45 ميليون دلار در سال 90 ارزش واردات اسباب‌بازي به كشور بوده است. در حالي كه سال 81 كه شروع نظارت بر ورود اسباب‌بازي‌ها به كشور بود، ماهانه نزديك به 57 هزار دلار واردات داشتيم.»
او تسخير بازار عروسك‌ها را در ايران طبيعي مي‌داند و مي‌گويد: «اسباب‌بازي اي كه چين توليد مي‌كند به لحاظ اين‌كه مواد اوليه ارزان استفاده كرده و دستمزد كارگر در آنجا پايين است، قيمت پاييني دارد. البته چين كالاهاي درجه بالاهم توليد مي‌كند كه استانداردهاي جهاني مثل en71 و sts را رعايت كرده كه در كشورهاي مختلف قابل قبول باشد، اما بعضي توليدكننده‌هاي چيني براي پايين‌آوردن قيمت، استانداردها را رعايت نمي‌كنند. خريدار ايراني هم براي اين‌كه ارزان‌ترين كالا را تهيه كند، به اين سمت مي‌رود. اين اتفاق در كشورهاي آمريكايي و اروپايي هم رخ داده و در نمونه‌هايي، سرب و رنگ اسباب‌بازي‌هاي چيني بيش از اندازه بوده است.»
گرچه مسوولان و متوليان ذي‌صلاح، هر بار در گفت‌وگوهايشان به كم‌كاري‌ها اعتراف مي‌كنند و واردات بي‌رويه اسباب‌بازي را براي كودكان زيانبار مي‌دانند، اما در مقابل اين فرآيند تصميم خاصي اتخاذ نمي‌شود و تنها به دادن هشدار به خانواده‌ها اكتفا مي‌شود. شايد اين حوزه جذابيت كافي براي مسئولان فرهنگي پردغدغه ما نداشته باشد، الله اعلم!
