نقدینگی هزاران میلیاردی بازار ارز از کجا آمده است؟

اگر صحبتهای احمدی‌نژاد درست باشد حتما نقدینگی هزاران میلیارد تومانی در این بازار پتانسیلی جهت سراشیب شدن ریالها به بازار ارز را ایجاد کرده است. اگر این فرض درست باشد این مقدار حجم نقدینگی قبل از این کجا بوده است؟

علیرضا دهقان در سایت الف نوشت: "سال گذشته چند روزی به آمریکای جنوبی رفتیم بازار ارز را به هم ریختند و گفتند که مشکل از سود بانکی است" این گوشه ای از صحبت رییس جمهوری است که نبود فیزیکی اش در کشور اینگونه نظام اقتصادی کشور را به هم ریخته است. وی که دخالت عده ای در بازار ارز را دلیل اصلی نابسامانی در این حوزه می داند چنین منظوری را به مردم القا میکند که ریال بسیاری صرف احتکار ارز شده است.

حتما احتکار ده بیست هزار دلار باعث این نتایج نمی شود. اگر صحبتهای رییس جمهور درست باشد حتما نقدینگی هزاران میلیارد تومانی در این بازار پتانسیلی جهت سراشیب شدن ریالها به بازار ارز را ایجاد کرده است. اگر این فرض درست باشد این مقدار حجم نقدینگی قبل از این کجا بوده است؟

جوابهای متعددی برای این سوال می توان حدس زد. اولین جواب سپرده بانکی است. اگر از سپرده سرازیر شده باشد که با اصلاح نرخ بانکی می توان آنرا تا حدی برگشت داد. ولی این را می توان به قطعیت گفت که حتی اگر نقدینگی موجود از سپرده بانکها تامین نشده باشد پتانسیل ایجاد شده در بازار، این سپرده ها را با نرخ پایین به سمت بازار ارز می کشاند.

جواب دیگر، سرازیر شدن نقدینگی موجود در تولید می باشد. رکود اقتصادی و موانع روبروی تولید؛ موجب تشویق نقدینگی های صحنه تولید به بازار ارز می شود و این از وظایف دولت است که موانع روبروی صنعت را برطرف کرده تا این اتفاق نیافتد.

جوابهای بسیاردیگری نیز می توان به این سوال داد اما مهمترین جوابی که می توان به این سوال داد که نقدینگی موجود در بازار ارز می تواند همان نقدینگی خلق شده توسط دولت طی سالهای گذشته باشد. حجم بالای نقدینگی نشان دهنده این جواب است که با تورم موجود در بخش های دیگر این حجم نقدینگی حاصل انباشت پولهای خلق شده طی سالهای گذشته توسط دولت است که با ایجاد پتانسیل اندک در بازار ارز خود را با رکود تولید به این سمت کشانده و پس از آن با یک کشش نسبی سپرده های بانکها را به این بازار جذب کرده است. نقدینگی های حاصل از ساخت پروژهای عمرانی که مهمترین قسمت آن از بدهی هزارن میلیاردی بانک مسکن جهت ساخت مسکن مهر ایجاد شده به اصطلاح رییس جمهور دخالت به حساب می آید.

راه حل همه اینها عقلانیت در بودجه و اجرای دقیق قانون است. قانونی که در برنامه پنجم کمر نقدینگی را خم می کرد بارها توسط تصمیمات غلط دولت و رای دو سومی خلاف برنامه مجلسی ها بیشتر شبیه به شعار شد. برنامه ای که راه میان مدت رسیدن به هدفی است حتی در سالهای میانی و آخر هم دست از سر آن نمی کشند و اهداف کوتاه مدت را بر اهداف میان مدت و بلند مدت تحمیل می کنند.هر چند دراین اوضاع حس لفاظی نیست اما بیش از این به اختصار نمی توان گفت.