سهم تولید از یارانه‌ها به 5‌درصد هم نمی‌رسد

شرق: اقتصاد به یک مساله تبدیل شده و گذشتن از «پیچ اقتصادی» یارانه‌ها، کار را دشوار کرده است. وقتی استارت هدفمندی یارانه‌ها زده شد، تولیدی‌ها و صنعتی‌ها، دلشان را به وعده‌ها خوش کردند اما خیلی زود، امیدهایشان در حضور پررنگ کالاهای چینی، کم‌رنگ شد. دور بدون تعارف دور واردات است و این چیزی نیست که ما بگوییم یا بخواهیم وصله‌ای به اقتصاد بچسبانیم، خود دولتی‌ها نیز واردات محوری را کتمان نمی‌کنند. به طور طبیعی در این وادی تولید هم کم نفس می‌شود.
مجلس هشتمی‌ها، هرچه تلاش كردند، انتقادات‌شان، برنامه‌ریزان اقتصادی را برای کمک‌رسانی به کالبد تولید و صنعت، مجاب نکرد که نکرد. دولتی‌ها قبل از اجرای فاز اول، قول داده بودند که سهم تولید و صنعت را بعد از هدفمندی به حساب‌شان بریزند اما کار به جایی رسید که بخش توليد حسابش به بانک‌ها افتاد، برای تسهیلات. در این بین، بانک‌ها هم آنقدر چوب لای چرخ صنعتی‌ها گذاشتند که از خیر «وام» گذشتند. حالا، تعداد زیادی از تولیدی‌ها و صنعتی‌ها، کرکره کسب و کارشان را پایین کشیده‌اند و به تماشای «بازی چینی‌ها» نشسته‌اند؛ این چینی‌ها که راه بازار ایران را یاد گرفته‌اند، بعید است به این زودی‌ها، غزل خداحافظی را بخوانند. کار به جایی رسیده که در بازار ایران خیلی راحت می‌توانید فرش چینی با برند کاشان را مشاهده کنید! این اما همه قصه تولید و صنعت نیست، اوضاع در بعضی بخش‌ها متفاوت‌تر است. مثلا صنعت نساجی کشور قربانی اجناس چینی شده است.
با این حساب یکی دو شب پیش که رییس‌جمهور در مقابل دیدگاه 70‌میلیون ایرانی نشست تا از وضعیت اقتصادی کشور بگوید، خیلی‌ها متحیر شدند. آمار و ارقام تلویزیونی محمود احمدی‌نژاد با «تئاتر خیابانی» قیمت‌ها و تورم، متفاوت بود و بسیاری گفتند که اگر این‌گونه باشد که اقتصاد گل و بلبل است ولی هنوز آگاهان از اقتصاد و صنعت بر این باورند که خوش‌بینی دولتی‌ها هرچند بوی امید می‌دهد ولی با واقعیت‌های اقتصاد به‌شدت فاصله دارد. رییس دولت در سخنان خود گفت که دولت او بیشترین خدمت را به صنعت کرده است و تولید‌کنندگان نیز سهم‌شان را از تولید گرفته‌اند و یارانه‌ها حق آنها را پرداخته است. اینکه الان تولید‌کنندگان چه جغرافیایی در نقشه یارانه‌ها دارند، پرسشی است که با نمایندگان مجلس در میان گذاشتیم. مجلس نهمی‌ها که تازه‌نفس هستند خیلی دوست دارند تا با قوانین جدید و «شور» ملی نفسی تازه در کالبد تولید و صنعت بدمند. «شرق» برای بررسی و انعکاس واکنش‌ها به صحبت‌های ریاست‌جمهوری، گفت‌وگویی با نمایندگان مجلس داشته که از نظر می‌گذرد. نمایندگان شرکت‌کننده در این میزگرد مجازی عبارتند از: حسین گروسی، علی علی‌لو و داریوش اسماعیلی (اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی).
ارزیابی شما از توزیع یارانه‌ها در بخش صنعت و تولید در طول دو، سه سال اخیر چگونه است؟
گروسی: هدف اصلی در پروسه هدفمندی یارانه‌ها، حمایت از تولید چه در بخش کشاورزی و چه صنعت بوده است، بنابراین ما امیدواریم در این راستا، به نحو شایسته این موضوع، مدیریت شود و ما بتوانیم بخش تولید را به نحو احسن، یاری کنیم. در حال حاضر و در مجلس شورای اسلامی، طرح دوفوریتی حمایت از صنعت آماده شده است. در یکی دو روز گذشته نیز، با اعضای اتاق صنعت و معدن، جلساتی در همین خصوص داشته‌ایم. در پیش‌نویسی که آماده شده، مواردی درباره بانک‌ها، یارانه‌ها، تامین اجتماعی منظور شده که بتوانیم سهم کارفرما را از بیمه، کاهش دهیم. نکته حایزاهمیت در مورد تولید ملی در کشور، این است که قیمت تمام‌شده در مقایسه با کشورهای دیگر، بیشتر است. علت این ماجرا این است که هزینه‌های سربار بسیار زیاد است و می‌طلبد که دولت ورود پیدا کرده و به تولیدگران، کمک کند. انتظار ما از دولت این است که بخش صنعت را با «چشمان ویژه» ببینند.
علی‌لو: تخصیص یارانه‌ها به بخش صنعت و تولید، بسیار ضعیف بوده است؛ از ابتدا قرار بود، بحث هدفمندی یارانه‌ها در دو جهت پیگیری شود؛ یکی توزیع برای مردم و دیگری بخش قابل ملاحظه‌ای نیز برای تولید. متاسفانه آنچه ما خبر داریم این است که سهم بخش تولید و صنعت حتی کمتر از پنج‌درصد است. کمتر از پنج‌درصد از آن چیزی که باید توزیع می‌شد؛ این مساله را چند باری هم با وزیر محترم (صنعت، معدن و تجارت) در میان گذاشتیم اما متاسفانه تا امروز هیچ تغییر و اصلاحی صورت نگرفته است. به‌طور کلی این موضوع را، هم کمیسیون و هم مجلس، پیگیری می‌کنند تا اوضاع درست شود. ما احساس می‌کنیم که یکی از دلایل اصلی افزایش نامعقولانه تورم و گرانی‌ها همین است که نقدینگی به جای اختصاص به بخش تولید و صنعت، به سوی مردم سرازیر شد و نتیجه آنکه در حال حاضر، گرانی‌ها بیداد می‌کند. این موضوع نهایتا به بسته شدن دست و پای صنعتگران و دراز شدن دست‌های آنها به سوی بانک‌ها برای دریافت تسهیلات با بهره بالا، منجر شد.
اسماعیلی: استنباط بنده این است که آنچنان که باید و شاید در بخش توزیع یارانه‌ها برای بخش صنعت و تولید، موفق عمل نشده است. در واقع، سهمی که قبل از اجرای برنامه هدفمندی یارانه‌ها برای این بخش‌ها در نظر گرفته شده بود، چیزی نیست که در حال حاضر، شاهد آن هستیم. برنامه هدفمندی دارای دو سمت و سوی مختلف بود که یک سر آن را دولت به شکلی نسبتا موفق به انجام رساند اما سر دیگر ماجرا یعنی بحث حمایت از تولید ملی و صنعت داخلی را به حال خود رها کرد.
رییس جمهور در صحبت‌های دو شب پیش خود از حجم بالای پرداخت یارانه به بخش تولید و صنعت، صحبت کرد؛ شما به عنوان نماینده مجلس چقدر این توزیع یارانه‌ها را با واقعیت‌ها، منطبق می‌دانید؟
گروسی: یارانه‌هایی که به بخش صنعت داده شده به صورت انرژی است؛ ما مشکل نقدینگی در واحدهای تولیدی داریم. دولتی‌ها مدعی هستند ما به بخشی از واحدهای تولیدی به طور مثال، به جای گازوییل 300 تومانی، گازوییل 150تومانی می‌دهیم. این یارانه است و ما این را قبول داریم اما مشکل اصلی تولید، نقدینگی است که دولت باید کمک کند تا واحدها بتوانند دیون و مطالبات معوقه خود را پرداخت کنند. خودروسازان و قطعه‌سازان، مشکلات زیادی در همین رابطه دارند.
علی‌لو: توزیع یارانه در بخش صنعت و تولید، مطلوب نبوده و شاید منظور آقای رییس‌جمهور برداشتن گام‌هایی خوب برای حمایت از صنعتگران است؛ این دو موضوع با یکدیگر، متفاوت هستند چراکه لازمه حمایت از تولید و صنعت، جنبه واقعی و اجرایی آن است. در واقع باید بگویم آمار‌ها نشان می‌دهد که حمایت دولتی‌ها از بخش مهم تولید و صنعت بسیار پایین است. هر چند من نمی‌دانم منظور رییس‌جمهور از انجام کارهایی خوب برای حمایت از تولیدکنندگان چیست اما مهم خروجی‌هاست که حکایت از وضعیت نامطلوب بخش تولید و صنعت دارد. مثلا همین الان، صنعت نساجی و قطعه‌سازان، زمین‌گیر شده‌اند و در بازدیدهای ما این موضوع کاملا مبرهن است. شاید هم دولتی‌ها، کارهایی انجام داده‌اند که ما خبر نداریم! اما چیزی که ما مثلا در ماجرای گوشت مرغ دیدیم خلاف گفته‌های ایشان را نشان می‌دهد؛ نه مدیریتی داشتیم و نه برنامه‌ای دیدیم. به هر حال، آنچه مهم است، خروجی است.
اسماعیلی: من معتقدم که توزیع یارانه‌ها در میان بخش تولید و صنعت، ضعیف بوده و شاهد این سخن، تعطیلی و نیمه‌تعطیل شدن بخش اعظمی از واحدهای تولیدی و صنعتی است؛ من متوجه نشدم که منظور آقای رییس‌جمهور از حمایت‌های زیاد دولت از بخش تولید و صنعت چیست و علامت سوال‌های متعددی را در ذهن کارشناسان، شکل داد.
قبول دارید که بخش صنعت و تولید بعد از هدفمندی یارانه‌ها، دچار مشکل شده است؟
گروسی: برخی از صنایع بحرانی هستند و برخی نیز در حال ورود به وضعیت بحرانی هستند؛ البته به بخشی نیز، یارانه داده شده است. در واقع ما باید در مورد یارانه‌ها از یک روش توزیع متوازن، استفاده کنیم. یکی از موارد مثبت در این خصوص کاهش سهم کارفرما از پرداخت بیمه است. دیگر اینکه بانک‌ها نیز وام‌هایی مناسب به فعالان صنعت، پرداخت کنند.
علی‌لو: شاید نتوانم از تعبیر کما برای بخش صنعت و تولید، استفاده کنم اما باید بگویم که آنچه که قبل از هدفمندی برای بخش تولید، متصور بودیم، این نبود که الان است. کلا فاکتور هدفمندی، هدفمند اجرا نشد. تمام ماجرای هدفمندی به بخش توزیع پول در میان اقشار جامعه اختصاص یافت در حالی که بُعد دوم یعنی حمایت از صنعت و تولید، به حال خود رها شد. ، فکر نکنم با این اوضاع بتوانیم به فاز دوم هدفمندی، وارد شویم. جمله آخر من این است که اگر بخواهیم هدفمندی را به سرانجام برسانیم باید شاهد همدلی دولت و مجلس باشیم.
اسماعیلی: تقریبا می‌توان گفت به علت اقدامات نامناسب و شاید بهتر است بگوییم عدم اقدام برای حمایت از بخش صنعت و تولید، مخصوصا عدم همراهی بخش بانکی کشور با تولیدکنندگان و صنعتگران، عملا بخش عمده‌ای از تولید و صنعت اصطلاحا به حالت خواب رفته است که امیدورایم با اقدامات شایسته دولت، این بخش به روزهای شکوفایی خود، نزدیک شود.