هنر رنگرزی در کردستان رو به فراموشی

طبيعت پيرامون ما با رنگهاي فراوان، اغواگر انسان بوده تا به شيوه‌هاي به دست آوردن رنگ فکر کند و مواد گوناگون را به کار گيرد تا بتواند احساس خود را با انواع رنگ‌ها بيان کندهرچه بر دانش او در اين زمينه افزوده شد تنوع در رنگ‌ها نيز بيشتر شد.

به گزارش ايلنا، عقيده دانشمندان بر اين است که شناخت انسان از رنگ حداقل به سه تا چهار هزار سال پيش از ميلاد مسيح باز مي‌گردد. شايد انسانهاي نخستين هنگام غارنشيني و استفاده از ميوه‌ها و گياهان به رنگ بعضي از ميوه‌هاي وحشي- همچون آلبالو و شاه توت- پي برده و از آن براي رنگ کردن نقش و تصوير جانوران مورد علاقه يا ديوار محل سکونت و بدن خود استفاده کرده باشند..

استفاده از مواد رنگرزي طبيعي حاصل از گياهان (ريشه، ساقه، برگ، گل، ميوه و دانه) و حشرات و صدف‌هاي دريايي در دربارهاي سلطنتي تا قرن نوزدهم ادامه داشت. در سال 1856، يک دانشجوي شيمي به نام ويليام هنري پرکين William Henry Perkin روش جديدي در رنگرزي، با استفاده از آنيلين Aniline را کشف کرد. در اين زمان با گسترش يافتن علم شيمي رنگ، رنگهاي طبيعي به تدريج جاي خود را به رنگهاي شيميايي دادند.

هنر رنگرزي يکي از هنرهاي زيبا و قديمي در ايران و خصوصاً استان کردستان بوده، اما با توسعه امکانات و توليد فرش‌هاي ماشيني اين هنر به دست فراموشي سپرده شده است.

استان کردستان و شهر سنندج يکي از مناطق هنر خيز منطقه غرب کشور محسوب مي‌شود که در گذشته هنرهاي بسياري در اين منطقه رواج داشته و رنگريزي يکي از اين هنر‌ها به شمار مي‌رود.

استاد علي ايلام‌پور يکي از استادان قديمي هنر رنگرزي در کردستان در گفتگو با ايلنا اظهار داشت: قبل از انقلاب در روستا‌ها و شهرهاي استان اکثر زنان و دختران مشغول بافتن فرشهاي دستباف بودند که اين امر موجب رونق بازار رنگرزي شده بود، اما متاسفانه نزديک به 2 سال است که بافت فرش در شهر‌ها و اکثر روستا‌ها کاهش يافته و کمبود بافنده موجب شده بازار رنگرزي رونق خود را از دست بدهد.

وي تصريح کرد: هنر رنگرزي را از سن 15 سالگي زير نظر حسين پهلواني يکي از رنگرزان قديمي سنندج ياد گرفتم و بعد از ده سال در مغازه ميرزا داناي ثابتي کار رنگرزي را ادامه دادم و بعداز آن با استاد اوسط ابراهيمي يکي از بهترين استادان رنگرز سنندج در کنار هم رنگرزي تار وپود فرشهاي دستباف کردستان را انجام مي‌داديم.

ايلام‌پور افزود: از سال 80 کارگاه رنگرزي را در کاروانسراي سنندج به طور مستقل راه اندازي کرده و تاکنون که در خدمت شما هستم به اين هنر مشغولم.

وي مي‌گويد: اين هنر در قديم الايام بازار و رونق بسيار خوبي داشت ولي متاسفانه امروزه رونق خود را از دست داده و فراموش شده است.

اين هنرمند سنندجي بيان داشت: هنر رنگرزي هنر زيبا و در عين حال مشکلي است و در رنگ کردن تار و پود‌ها بايد دقت زيادي شود چرا که اين رنگ‌ها موجب ارزشمند شدن فرش‌ها خواهند شد.

در اين کارگاه ظرف‌هاي بزرگ فلزي مانندي روي کوره‌هاي آتش قرار دارد و رنگ‌هاي قرمز و آبي در داخل اين ظرف‌ها مي‌جوشند و وي با هنر خود خامه‌ها را دسته بندي کرده و در داخل رنگ‌ها مي‌اندازد و بعد از مدتي آن‌ها را از داخل ظرف خارج کرده و آويزان کرده تاخشک شوند.

ايلام‌پور در خصوص خامه‌هاي مورد استفاده در فرش‌ها مي‌گويد: اصيل‌ترين خامه که در فرش مورد استفاده قرار مي‌گيرد پشم است که 80 درصد فرش را تشکيل مي‌دهد و بقيه آن را عريش (فرت) و ابريشم است.وي اظهار داشت: متاسفانه کسي در استان مايل به يادگيري اين هنر نيست و بايد در بين نسل جوان علاقه ايجاد شود تا بتوان اين هنر را به آن‌ها ياد داد و من از جوانان علاقمند مي‌خواهم که اين هنر ديرينه را ياد بگيرند تا به دست فراموشي سپرده نشود.

ايلام‌پور در پايان يادآور شد: هنر رنگرزي در کردستان قدمتي بيش از 150 سال دارد و بايد سينه به سينه به آيندگان منتقل شود و من به عنوان يکي از استادان اين هنر زيبا حاضرم اين هنر را به علاقه مندان و هنر دوستان اين رشته هنري آموزش دهم.