چهارشنبه، 1 شهریور ماه 1391 برابر با 2012 Wednesday 22 August
انتقاد از ممنوعیت تحصیل دختران در رشته معدن
عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی امیرکبیر نسبت به ممنوعیت تحصیل دختران در رشته مهندسی معدن انتقاد کرد.
به گزارش ایلنا، مرتضی اصانلو با اشاره به ممنوعیت دختران از تحصیل در رشته معدن گفت: تجربه چند سال گذشته در مورد پذیرش دانشجویان ممتاز برای مقاطع ارشد نشان میدهد درصد پذیرش دانشجویان دختر قابل توجه و در بعضی موارد بیشتر بوده است.
وی افزود: دانشگاه‌ها چگونه می‌توانند از پذیرش دانشجویان ممتاز و رتبه بالا و علاقه‌مند و با استعداد صرفا به دلیل دختر بودن خودداری کرده و به جای آن‌ها اقدام به پذیرش دانشجویان یا متقاضیانی کنند که از استعداد و رتبه کمتری برخوردارند. خروجی چنین فارغ‌التحصیلان چه خواهد بود؟
اصانلو تصریح کرد: امروزه به دلیل دسترسی آسان به اطلاعات، بسیاری از خانم‌ها می‌توانند رشته مورد علاقه خود را با توجه به شرایطی که دارند انتخاب کنند. اگر آن‌ها تشخیص دهند که رشته مهندسی معدن برای شرایط آن‌ها مناسب نیست یا مورد علاقه‌شان نیست قطعا رشته دیگری را انتخاب خواهند کرد، اما تجربه چند سال گذشته نشان میدهد که متقاضیان دختر این رشته رو به فزونی است بالاخص وقتی که اطلاعات آن‌ها در زمینه مهندسی معدن زیاد‌تر می‌شود.
اصانلو گفت: فعالیت‌های معدنکاری شامل اکتشاف، برنامه‌ریزی، باز کردن معدن (دسترسی به مواد معدنی)، استخراج، بستن و بازسازی است. در بخش اکتشاف، تخمین ذخایر معدنی، مدل کردن ذخایر توسط خانم‌ها با دقت قابل توجه همراه است. در زمینه بستن و بازسازی معادن که در ارتباط با توسعه پایدارند و در دو دهه گذشته به وظایف مهندسان معدن اضافه شده خانم‌ها عملکرد خوبی داشته‌اند، از جمله دانشجویان دختر مهندس معدن ایران مطالعات مفیدی در این زمینه داشته‌اند.
وی گفت: در مرحله استخراج تجارب بسیاری از معادن در دنیا مثل سوئد، برزیل و شیلی نشان میدهد که خانم‌ها نه تنها در مدل کردن، ذخیره و برنامه‌ریزی موفقند، بلکه در بخش اجرا و اپراتوری نیز عملکرد خوبی داشته‌اند، حتی به دلیل دقت در اجرای پلان‌ها اپراتور ماشین‌آلات مثل شاول، بولدزر، لودروگریدر نیز از میان خانم‌ها انتخاب شده‌اند.
اصانلو خاطر نشان کرد: هر چند متاسفانه آمار بیکاری در میان اقشار تحصیلکرده بالا است، اما ربطی به جنسیت ندارد. اتفاقا به طور نسبی وضعیت شغلی برای فارغ‌التحصیلان رشته معدن در قیاس با سایر رشته‌ها در ایران بهتر و در جهان به طور مطلق بهتر است و در ایران هم خانم‌های قابل توجهی در بخش‌های مختلف معدن چه در قالب کارفرما، کار‌شناس و مشاور مشغول کارند، اگر ملاک تحصیل اشتغال آن‌ها در صنعت باشد، ممکن است اگر روند به همین صورت پیش رود دو تا سه سال آینده ۹۸ درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها بیکار باشند (اعم از دختر یا پسر) آیا در آن صورت دانشگاه‌ها باید از پذیرش دانشجو خودداری کرده و تعطیل شوند؟
وی افزود: گفته می‌شود که محیط معادن برای خانم‌ها نا‌امن است اما آنگونه که بنده از برخی فارغ التحصیلان خانم این رشته پرسیده‌ام شریف‌ترین کارگران و انسان‌ها در معادن مشغول کارند و کارکردن در معادن به مراتب امن‌تر از خیلی از مکان‌ها برای خانم‌ها در تهران است.
وی با اشاره به ایمنی معدن برای کار کردن خانم‌ها گفت: براساس آمار منتشر شده از سوی اداره آمار ایران در سال ۱۳۸۶، ۹۷ درصد مواد معدنی به روش‌های معادن سطحی: روش روباز، کواری و غیرمکانیکی استخراج شده‌اند که عملیات در سطح و در فضای باز انجام می‌گیرد که از نظر ایمنی کاملا ایمن است و اصولا در بسیاری از کشورهای صاحب معدن نیز درصد تولید مواد معدنی، به روش‌های معادن سطحی در همین محدوده است. برای ایالات متحده آمریکا حدود ۹۶ درصد است. در کشورهای کمی تولید مواد معدنی به روش‌های زیرزمینی صورت می‌گیرد. در کانادا حدود ۵۲ درصد مواد معدنی به روش زیرزمینی استخراج می‌شود.
این استاد دانشگاه افزود: این طرز فکر که بعضی از کار‌ها مردانه و بعضی دیگر زنانه است مربوط به دوره قاجاریه بوده و امروزه خانم‌ها در کلیه زمینه‌ها اگر فرصت پیدا کنند شایستگی خود را نشان می‌دهند. در سال ۲۰۰۸ که به دعوت دانشگاه سانتیاگو و مدرسه معدن کلرادو برای شرکت در کنفرانسی تحت عنوان معادن رو باز مس به عنوان سخنران کلیدی در آن به شیلی دعوت شده بودم اتفاقا رییس‌جمهور وقت شیلی هم خانمی بود که پس از دوران پینوشه به این سمت انتخاب شده بود و به دلیل مدیریت صحیح در تجهیز و مدرنیزه کردن معادن طی ۹ ماه اول سال ۲۰۰۸ بیش از ۳۷ میلیارد دلار از فروش مس درآمد حاصل کرده بود. مدیریت صحیح وی باعث آرامش در جامعه، رشد اقتصادی رفاه و وفور نعمت در شیلی شد. این اتفاق در یک دوره ۵ تا ۶ ساله رخ داد. در همان سال بعد از معدن درآمد دولت شیلی از صادرات میوه حدود ۸ میلیارد دلار و درآمد حاصل از صادرات فرآوری میوه‌جات کمتر از ۵ میلیارد دلار بود.
اصانلو یادآور شد: بچه‌هایی که امروز به دنیا می‌آیند روزانه ۶۰ کیلوگرم کانی مصرف می‌کنند که اگر سقف عمر نوزادهای امروزی را ۸۰ سال فرض کنیم، سالانه حدود ۱۷۰۰ تن کانی مصرف خواهند کرد که با توجه به جمعیت فعلی جهان میزان کل مواد مصرفی مورد نیاز جهان حدود ۱۰ هزار تریلیون تن است. تولید این میزان تناژ با توجه به اینکه بخشی از جمعیت مردان جهان را کهنسالان و بخشی دیگر را نیز کودکان به خود اختصاص می‌دهند که نمی‌توانند در معادن فعال شوند و به اکتشاف و استخراج مواد معدنی بپردازند، توسط مردان به تنهایی امکان‌پذیر نیست. ضمن آنکه جمعیت جهان در سال ۲۰۳۰ از مرز ۳/۸ میلیارد نفر هم تجاوز خواهد کرد. به‌عبارت دیگر، نیاز به مواد معدنی برای اشخاصی که این روز‌ها به دنیا می‌آیند و ۸۰ سال هم عمر می‌کنند به مراتب بیش از عدد ۱۰ هزار تریلیون تن خواهد بود.
وی افزود: مصرف محصولات صنعتی جهان در سال ۲۰۰۰ نسبت به سال ۱۹۶۰ چهل برابر بیشتر شده بود. در سال ۲۰۰۰ جمعیت جهان بیش از ۵ میلیارد و در قیاس با سال ۱۹۶۰ دو برابر بوده و گردش پول هم چند برابر. پیش‌بینی می‌شود که در سال ۲۰۴۰ هم جمعیت جهان بیش از ۹ میلیارد خواهد شد. گردش پول در سال ۲۰۱۱ حدود ۵۰ تریلیون دلار بوده که در سال ۲۰۴۰ این گردش پول به مراتب بیش از این مقدار خواهد بود و بنابراین مصرف محصولات صنعتی زیاد‌تر و نیاز به تولید کانی‌های مفید نیز بیشتر خواهد بود.
وی با اشاره به مصرف کانی‌ها در بعضی از محصولات صنعتی گفت: در اتومبیل بیش از ۱۵ نوع کانی، تلویزیون ۳۷ نوع کانی، پودر بچه یک نوع کانی، تولید کامپیو‌تر بیش از ۳۷ نوع کانی، تولید کاربن – دو نوع کانی، تولید نان و کیک دو نوع کانی، فایبر گلاس چند نوع کانی، شیشه و سرامیک چند نوع کانی، کود چند نوع کانی، سنگ‌های قیمتی چند نوع کانی، وسایل ورزشی چند نوع کانی، تولید دارو چند نوع کانی، جوهر و نوک مداد چند نوع کانی مورد استفاده قرار می‌گیرند و این نشان دهنده اهمیت مواد معدنی در زندگی بشر امروز است.
این استاد دانشگاه به آینده معدنکاری اشاره کرد و افزود: در سال ۲۰۳۰، دو سوم جمعیت جهان در شهر‌ها زندگی خواهند کرد این یعنی تولید خانه بیشتر، راه‌های ارتباطی و زیربنایی بیشتر، محصولات کشاورزی بیشتر، مصرف انرژی زیاد‌تر، مصرف کالاهای صنعتی بیشتر و وسایل ارتباط جمعی بیشتر. کلیه این موارد نیاز به مواد معدنی دارند که باید از معادن تولید شوند. بعضی از مواد معدنی بحرانی‌اند مثل مس، آهن، سرب، آلومینیوم و طلا. بعضی دیگر در گروه ضروری قرار دارند. ایران خوشبختانه در هر دو گروه غنی است. در ۵۰ سال دیگر رشته مهندسی معدن دوران شکوفا و پررونقی را پشت سر خواهد گذاشت. حیف است به دلیل جنسیت دانشگاه‌ها خود را از افراد مستعد، علاقه‌مند و باهوش محروم کنند و از ارائه برنامه‌های بهینه در بخش‌های اکتشاف، طراحی و برنامه‌ریزی معادن عاجز شوند.
وی گفت: از پیدایش دانشگاه که در زمان افلاطون اتفاق افتاده و در دهی به نام آکادمی در نزدیک آتن فضایی را اختصاص به افرادی داد که این افراد با پیگیری، جست‌و‌جو و مطالعه مایل بودند سوالاتی را که پاسخ آن‌ها تا آن مقطع وجود نداشت را مطرح و به کمک استادان پاسخ این سوالات را تهیه کنند به این فضا یا مکان امروزه university یا دانشگاه و به افراد جست‌و‌جوگر نیز دانشجو اطلاق می‌شود. بنابراین کار دانشگاه تولید علم است و امروزه هم بر همین اساس دانشگاه‌ها را رتبه‌بندی می‌کنند. ایجاد شغل و تولید کار مربوط به سایر سازمان‌ها است.
به گفته این استاد دانشگاه دولت‌ها باید با توجه به آنکه کلیه امکانات و پتانسیل‌ها از جمله همین مواد معدنی را در اختیار دارند شرایط را برای تحصیل و تحقق جوانان یا آحاد جامعه صرف‌نظر از جنسیت فراهم کنند. به طور کلی کار دانشگاه تولید علم، بالا بردن سطح دانش جامعه و آشنایی افراد جامعه با یافته‌های جدید است که آن‌ها براساس این یافته‌ها بهتر و راحت‌تر زندگی کنند. بنابراین از افراد به دلیل جنسیت نمی‌توان برای ورود به دانشگاه‌ها جهت تولید علم و تبدیل نادانسته‌ها به دانسته‌ها ممانعت به عمل آورد.
