تحريف نام خليج فارس؛ نامه محسن رضايی به مدير گوگل

ایلنا: به دنبال کارشکنی‌های اخیر سایت گوگل در خصوص نامگذاری خلیج فارس در موتور جستجوی خود، محسن رضایی دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام نامه‌ای اعتراض آمیز خطاب به لری پیج مدیرعامل شرکت گوگل نوشته است.

به گزارش ايلنا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی محسن رضایی، متن این نامه به شرح زیر است:

جناب آقای دکتر لری پیج
مدیر عامل محترم شرکت گوگل

طی ماه‌های اخیر در سایت گوگل نسبت به «خلیج فارس» که در قلب ملت ایران جای دارد تحریف‌هایی صورت گرفته است که در صدد برآمدم این نامه را برای شما و مخاطبین گوگل و افکار عمومی قرار بدهم که هم جنابعالی یک اقدام شایسته‌ای را انجام دهید و هم مردم جهان بدانند که اسناد و مدارک اثبات خلیج فارس مربوط به تاریخ بشریت است و غیرقابل انکار می‌باشد.

این نامه را به نمایندگی مردمی می‌نویسم که سال‌ها، – بلکه قرن ها- برای دفاع از آب و خاکش میهنشان و نیز صلح و امنیت منطقه پیرامونیشان ایستاده‌اند و تاریخ و جغرافیای تمدنشان را در پیوند با آموزه‌های دینیشان با حساسیت پاسداری کرده‌اند و نگاه‌هاشان امروز متوجه شماست.

تغییرات و نوآوری‌های تکنولوژیک در دهه‌های اخیر، جامعه انسانی کنونی را دگرگون ساخته و جهان به شاهراه بزرگ مویرگی شبیه شده که فرایند انتشار اطلاعات در آن به سریع‌ترین شکل ممکن مقدور شده است. جهان معاصر آکنده از نظام‌ها و ابزارهای گوناگون اطلاع رسانی است و شبکه جهانی اینترنت در تغییر این روند نقشی جدی ایفاء می‌کند. موتور جستجوگر گوگل که یکی از مهم‌ترین موتورهای جستجو در فضای مجازی است در بین کاربران از جایگاه خاصی برخوردار است و همین اهمیت سبب شده تا بیشتر کاربران به داده‌های این موتور جستجوگر اعتماد نمایند که البته این موضوع وظیفه و تعهد مسئولان شرکت گوگل را دوچندان می‌کند.

در قرون گذشته ملت‌ها با استفاده از رسانه‌های مکتوب به انتشار اطلاعات می‌پرداختند تا در این رهگذر به ثبت میراث فرهنگی، هنری، سیاسی، اقتصادی و معنوی خویش اقدام نمایند، میراثی که اکنون متعلق به کشوری خاص نیست بلکه مجموعه میراث جهانی بشر را شکل داده‌اند و در این بین ‌‌نهایت تلاش خویش را به کار گمارده‌اند تا اطلاعاتشان همراه با دقت، صحت و اصالت باشد. اکنون که به مدد بهره گیری از ابزارهای تکنولوژیک فرصت بهتری برای بشر مهیا شده، لازم است صحت اصالت و دقت اطلاعات منتشره در فضای جهان گس‌تر وب با دقت و وسواس لازم صورت پذیرد تا کاربران با اعتماد بیشتر بتوانند نیازهای خویش را تامین نمایند.

اخیراً در میان کاربران اینترنت و به ویژه کاربران از موتورجستجوگر گوگل تحریفات زیادی صورت پذیرفته است که مهم‌ترین آن‌ها تغییر نام جای تاریخی و فرهنگی «خلیج فارس» است.

این نام جای، طی قرون متمادی مورد استفاده جغرافی دانان، محققین، سیاستمداران، مورخین و... بوده است در اقدامی سوال برانگیز و غیرحرفه‌ای در موتور جستجوگر گوگل تحریف شده است که این مساله با جریان آزاد و مطمئن اطلاعات در شاهراه جهانی اینترنت در تناقض است. این قبیل تحریفات نه تنها با جریان سالم فرهنگی در تناقض است بلکه باعث تفارق بین ملت‌ها شده و با رسالت اخلاق حرفه‌ای رسانه‌ای در تضاد است.

«خلیج فارس»، دریایی است تاریخی، میان ایران و شبه جزیره عربستان، به درازای حدود ۸۰۰کیلومتر از کرانه‌های اروندرود به طرف جنوب شرقی تا شبه جزیره «مسندام» در عمان و سپس با اقیانوس هند ارتباط می‌یابد. اکنون ژرفای آن به ندرت از ۹۰ متر فرا‌تر می‌رود و بیشترین عمق آن۱۸۰ متر در نزدیکی راس مسندام است.

در اینجا قصد ندارم تا سیر تاریخی نام جای «خلیج فارس» و کنش‌های مختلف فرهنگی انجام شده در آن را واکاوی کنم، اما برای روشن شدن بخشی از آنچه امروز توسط شما و در حالتی تحریف آمیز- که شاید تعبیر «سرقت تاریخ» بر آن درست‌تر باشد- بر این مکان جغرافیایی رفته است ناگزیرم بر اساس منابع کهن موجود در کتابخانه‌های معتبر دنیا حکایتی هر چند مختصر از اشکال گونه گون این نام جای را روایت کنم.

۱- قدیم‌ترین سندی که نام «خلیج فارس» در آن ذکر شده است متون بازمانده آشوری ست که در آن نام «خلیج فارس» را «نارمرتو» (Narmeratu، به معنای رود تلخ) نامیده‌اند. در عصر هخامنشی دریای جدا کنندهٔ خلیج فارس از شبه جزیره عربستان را پارسا درایا (Parsa draya یعنی دریای پارس) می‌خواندند و یونانیان آن را «سینوس پرسیکوس» (Sinus persicuss خلیج فارس) می‌نامیدند.

البته در برخی آثار به جا مانده از زبان یونانی، به گونه‌ای متفاوت، به هر دو نام «خلیج فارس» و «دریای پارس» اشاره شده است. چنانکه در جغرافیای «استرابون» (Strabo) در قرن اول پیش از میلاد (ج۷، ص ۱۵۴، ۳۰) خلیج فارس «پرسیکوس کلپس» و دریای پارس «پرساس تالاتا» نامیده شده است. «پلینی/ پلینیوس» مورخ و طبیعی‌دان رومی (ج۲، کتاب ۶، ص ۴۲۰) در قرن اول میلادی دو واژه «پرسیکوس» و «پرسیکوم» را برای «خلیج فارس» به کاربرده است. آریانوس (Aryanus) مورخ رومی یونامی الاصل نیز در قرن دوم میلادی (ج ۲، ص۲۶۸، ۳۶۲، ۳۸۴، ۴۳۲) خلیج فارس را «کلپس پرسیکوس» و دریای پارس را «تالاسا پرسیکا/ پرساس تالاسان» نامیده است. همچنین در جغرافیای بطلمیوس (Claudius Ptolemy) که در قرن سوم هجری / قرن نهم میلادی به عربی ترجمه شده، اصطلاح «الخلیج الفارسی» به کرات دیده می‌شود.

«پارسا درایای ایرانی» بعد‌ها در جغرافیای روم به شکل «ماره پرسیکوم» «Mare Persicum» (دریای پارس) استفاده شد. این واژه از واژگان رومی یا به طور مستقیم از نام‌های ایرانی به منابع تاریخی و جغرافیای عربی در دوران اسلامی راه پیدا کرد. در بسیاری از کتاب‌ها، هر دو نام به جای مانده از تمدن‌های ایرانی و یونانی همزمان به کار می‌رفتند، یعنی «پارسا درایای ایرانی» را «بحرفارس» و «سینوس پرسیکوس» یونانی را «خلیج فارس» می‌خواندند. این نام جای در سایر زبان‌های زنده دنیا، از جمله فرانسه، انگلیسی، آلمانی، ایتالیایی، روسی، ژاپنی، چینی، ترکی، و عربی نیز راه پیدا کرده است.

۲- بعد از ظهور دین مبین اسلام مورخین و جغرافی دانان اسلامی نیز هماره بر نام «خلیج فارس» تاکید داشتند و سراسر «خلیج فارس» در دوران باستان را متعلق به ایران دانسته‌اند که برای پرهیز از طولانی شدن کلام تنها به ذکر نامشان بسنده می‌کنم.

 
جدول نویسندگان به ترتیب تاریخ تالیف
ردیف نام نویسنده نام کتاب سال تالیف نام بکاررفته
۱ ابن فقیه البدان ۲۷۹ ه. ق بحر فارس
۲ ابن رسته الاعلاق النفیسه ۲۹۰ ه. ق خلیج فارس
۳ سهراب عجایب الاقاسیم السبعه قرن سوم هجری بحر فارس
۴ ابن خردادبه المسالک الممالک قرن سوم هجری بحر فارس
۵ بزرگ بن شهریار عجایب الهند ۳۴۲ ه. ق بحر فارس
۶ اصطخری المسالک الممالک قرن چهارم هجری بحر فارس
۷ مسعودی مروج الذهب ۳۵۵ ه. ق خلیج الفارسی
۸ ابن مطهر البدء و التاریخ ۳۵۵ ه. ق خلیج الفارسی
۹ ابوریحان بیرونی التفهیم قرن پنجم ه. ق خلیج پارس، دریای پارس
۱۰ ابن حوقل صوره الارض ۳۶۷ ه. ق بحر فارس
۱۱ مولف ناشناخته حدود العالم من المشرق الی المغرب ۳۷۲ ه. ق خلیج فارس
دریای پارس
۱۲ مقدسی احسن التقاسیم فی معرفته الاقالیم ۳۷۵ ه. ق بحر فارس
۱۳ محمد بن نجیب جهان نامه قرن چهارم ه. ق بحر فارس
۱۴ ابن بلخی فارسنامه ۵۰۰ ه. ق بحر فارس
۱۵ طاهر مروزی طبایع الحیوان ۵۱۴ ه. ق الخلیج الفارسی
۱۶ شریف ادریسی نزهه المشتاق ۵۶۰ ه. ق بحر فارس
۱۷ یاقوت حموی معجم البلدان ۷۲۷ ه. ق بحر فارس
۱۸ انصاری الدمشقی نخبه الدهر ۷۲۷ ه. ق بحر فارس
۱۹ ابوالفداء تقویم البدان ۷۳۲ ه. ق بحر فارس
۲۰ شهاب الدین احمد نویری نهایه الارب ۷۳۳ ه. ق خلیج فارس
۲۱ حمدالله مستوفی نزهه القلوب قرن هشتم ه. ق خلیج فارس
۲۲ ابوحض ابن الوردی خریده العجایب قرن هشتم ه. ق بحر فارس
۲۳ ابن بطوطه طنجی رحله قرن هشتم ه. ق بحر فارس
۲۴ قلقشندی صبح الاعشی قرن نهم ه. ق بحر فارس
۲۵ حاجی خلیفه جهان نما قرن یازدهم ه. ق بحر فارس
۲۶ البستانی دایره المعارف البستانی ۸۸۳ ام الخلیج العجمی

آنچه گفته شد بخش کوچکی از صد‌ها منبع موجود درباره این نام جای تاریخی ست، البته بررسی و مراجعه به کتب تالیفی در کشورهای عربی تا قبل از سال‌های ۱۹۷۰ میلادی صحت این موضوع را بیشتر اثبات می‌نماید.
ملت متمدن و تاریخ ساز ایران بنیانگذاران اصول راستین اخلاقی، احترام متقابل به بشریت و حفظ ارزش‌ها و کرامت‌های انسانی و مروج آموزه‌های الهی بوده‌اند. ملتی که عصاره و جان کلامش، شاه بیت شاعر بزرگ ایران، سعدی شیرازی است پیام نوع دوستی مردم ایران به جهانیان و بیانگر حقایقی روشن از فرهنگ و تمدن آن است.
انتظار می‌رود شرکت گوگل بستری برای ایجاد دوستی، مهربانی و صلح در بین ملت‌ها باشد نه محلی برای مفارقت و ایجاد تنش میان ملت‌ها. ملت فرهنگ مدار و صلح طلب و نوع دوست ایران انتظار دارد با اصلاح این اشتباه بزرگ تاریخی در مسیر امانتداری و اطلاع رسانی دقیق، درست و کامل قرار گیرید.
فراموش نکنید که با اشاراتی که به اسناد موجود از نام جای «خلیج فارس» برشمردم، افکار عمومی جهانیان و به ویژه مردمان ایران، به انتخاب شما، می‌نگرد. انتخاب میان «سرقت تاریخ و خدشه در اسناد» یا «امانتداری و اطلاع رسانی دقیق».