نقش برجسته‌های تخت‌جمشید زیر پای گردشگران

در ضلع جنوب غربی کاخ هدیش، در تخت‌جمشید، پله‌هایی داربستی نصب شده که به گفته کارشناسان نحوه و محل نصب آنها غیرکارشناسی و به نقش برجسته‌های تاریخی آسیب وارد کرده است. این نقش‌برجسته‌های در خطر تصویری از افراد قوم سکاها هستند.

خبرگزاری میراث فرهنگی – گروه میراث فرهنگی ـ تخت‌جمشید ارزشمندترین و نام‎آورترین اثر تاریخی ایران است. اگر بیشتر جهانیان "ایتالیا" را به کلیسیوم، مصر را به اهرام ثلاثه و چین را به دیوار بزرگ چین می‌شناسند، تخت جمشید یا پرسپولیس برای ایرانیان معروف‌ترین اثر بازمانده از تاریخ ایران باستان است.

با این همه اما برخی اقدامات انجام گرفته از سوی بنیاد پارسه پاسارگاد که متولی محافظت از این اثر جهانی است، در برخی موارد با اصول علمی و کارشناسی حفاظت از اثری با این میزان از اهمیت نیست. به عنوان مثال در ضلع جنوب غربی کاخ هدیش به سمت حیاط جنوبی کاخ تچر در تخت جمشید، راه پله‎ای از جنس داربست‎های فلزی نصب شده که با گذشت چند سال از تاریخ نصب، آثار سو و غیرکارشناسی آن آشکار شده‌است.

درست در زیر داربست‌های این راه‌پله فلزی بخش‌هایی از نقوش برجسته تاریخی تخت جمشید قرار گرفته که در آن افرادی از قوم سکاها با اسب و پیشکش‌هایی در دست دیده می‌شوند، با این همه اما نصب این داربست‌ها روی این نقوش موجب شده در دازمدت این آثار تاریخی ارزشمند و بی‌بدیل از بین رفته و آسیب ببیند.

در زیر این نقوش و پای دیوارها، علف‌ها و گیاهان مختلف رشد کرده و از بالای سر هم گل و لای ناشی از آب باران، بر فرق سر سکاهای حاضر در تخت جمشید می‌ریزد. علاوه بر این، فشار مستقیم پایه‌های این داربست‌ها روی دیواری که این نقش برجسته‌ها بر آن حک شده، به ایجاد شکاف و بروز آسیب‌های دیگری ختم شده‎است. تلفیق این عوامل آسیب‎زا با هم باعث شده به مرور این نقش برجسته‏‎ها آسیب دیده و رو به تخریب بگذارد.


«مجدالدین رحیمی»، کارشناس میراث فرهنگی و مرمت‌گر آثار تاریخی که پیش از این روی بخش‌هایی از تخت جمشید کار کرده در این باره به CHN می‌گوید: «در این قسمت از تخت‎جمشید اقدامات غیرکارشناسانه زیادی صورت گرفته است؛ این اقدام آسیب جدی و غیرقابل جبرانی به نقش برجسته‌های تاریخی وارد کرده‌است. علاوه بر این در همین حیاط کاخ تچر که با این راه پله‎های فلزی به کاخ هدیش راه دارد تاکنون هیچ کاوشی صورت نگرفته است.»

آنگونه که این کارشناس آثار تاریخی می‌افزاید: «چیدمان آثار و نقش برجسته‎های این محدوده از تخت‌جمشید که حدود 80 سال پیش انجام گرفته منطبق بر اصالت اثر نیست و قطعاتی که در ضلع جنوب شرق، مقابل کاخ تچر گذاشته شده‌ به صورت غیر کارشناسی بوده و نیازمند ساماندهی است. علاوه بر این هیچ مطالعه‎ای در باره مکان‎یابی دقیق این آثار صورت نگرفته‎است.»

تخت جمشید در سومین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو در سال 1979 میلادی به اتفاق آرای حاضران در جلسه به ثبت جهانی رسید. بی‌تردید نحوه مراقبت و محافظت از این اثر تاریخی و هر گونه اقدامات مرمتی در این اثر تاریخی زیر ذره‌بین رسانه‌ها و دوستداران میراث فرهنگی قرار دارد و برای جهانیان نیز واجد اهمیت و توجه است.