سه دلیل در سقوط مرگبار پرواز تهران- ارومیه

بازی با جان مردم: سه دلیل در سقوط مرگبار پرواز تهران- ارومیه
خطای خلبان
هوای نامناسب و امکانات اندک
هواپیمای از رده خارج

همشهری آنلاین: با گذشت ۱۸ماه از سقوط هواپیمای مسافربری در ارومیه و امتناع وزارت راه و شهرسازی از اعلام دلایل حادثه، سازمان بازرسی کل کشور عوامل بروز این سانحه هوایی را اعلام کرد.

۱۹دی ماه سال۸۹، یک فروند هواپیمای مسافربری بوئینگ۷۲۷ متعلق به هواپیمایی ایران‌ایر که با ۱۰۵سرنشین از تهران عازم ارومیه بود، در نزدیکی روستای کلیساکندی ارومیه سقوط کرد که در این حادثه ۸۰ نفر در دم یا بعد از انتقال به بیمارستان جان خود را از دست دادند و تعدادی نیز مجروح شدند. با گذشت ۱۸ماه از این سانحه هوایی، در حالی‌که وزارت راه و شهرسازی نسبت به اعلام دلایل این حادثه امتناع می‌کرد، روز گذشته سازمان بازرسی کل کشور سه‌عامل سقوط مرگبار هواپیما را اعلام کرد.

خطای خلبان

نخستین عاملی که در گزارش سازمان بازرسی کل کشور به آن اشاره شده، عامل انسانی است. به گزارش مهر، طبق بررسی‌های انجام‌شده اشتباه خلبان و ضعف تکنیکی او در اجرای طرح ILS شماره یک برای نشستن در فرودگاه ارومیه یکی از دلایل حادثه است. این اشتباه با آموزش کمک خلبان از سوی خلبان یکم هواپیما آن هم در هوای نامساعد روز حادثه توأم و در نتیجه باعث شده به‌دلیل عدم‌تمرکز خلبان یکم، کنترل هواپیما در اثر نوسانات هوا و کم شدن سرعت معینه مختل و هواپیما دچار نخستین لرزش شود. اشتباه عمده دیگر خلبان گردش به سمت چپ مسیر مشخص در طرح تقرب (طرحی که هنگام فرود اجرا می‌شود) بوده که باعث شده آنان نتوانند به مدخل ورودی باند فرودگاه برسند و در نتیجه با داخل شدن در زنجیره بعدی خطرات، نهایتاً سانحه رخ داده است.

هوای نامناسب و امکانات اندک

از عوامل دیگر این سانحه باید به‌وجود هوای نامناسب اشاره کرد. در روز سانحه سه پرواز به مقصد ارومیه به‌دلیل دید کم و آب و هوای نامناسب لغو شده بود و در ساعت ۱۸‌‌ همان روز با اعلام هوا‌شناسی ارومیه مبنی بر بهبود نسبی وضعیت دید فرودگاه و رسیدن به مقدار ۸۰۰م‌تر که حداقل دید مورد نیاز برای فرود با استفاده از ILS است، پرواز شماره۲۷۷ هواپیمای بوئینگ به مقصد ارومیه انجام شده است. نکته قابل توجه در این زمینه فقدان دستگاه‌های لازم برای تعیین میزان دید (RVR) در فرودگاه یادشده است.

به‌دلیل نبود این دستگاه‌ها، تعیین حداقل دید به‌صورت بصری توسط دیده‌بان انجام شده که چندان قابل اعتماد نبوده است. خلبانان این پرواز آگاهی کاملی از وضعیت هوای منطقه ارومیه خصوصاً بخش‌های جنوبی فرودگاه که دارای شرایط یخبندان بود نداشته‌اند. بنابراین پس از عدم‌موفقیت در مرحله اول فرود، اقدام به اوج گیری کرده‌اند تا دوباره روی باند فرود بیایند اما بعد از اوج‌گیری تا ارتفاع ۹۰۰۰پایی با توده هوای نامناسبی روبه‌رو شده‌اند که دارای شرایط یخبندان متوسط تا شدید و توأم با بارش بوده و همین مسئله باعث یخ‌زدگی روی سطوح بال و بدنه هواپیما شده است.

هواپیمای از رده خارج

سومین عاملی که در این گزارش به آن اشاره شده، ضعف کارایی عملیاتی هواپیمای بوئینگ سانحه‌دیده است. این هواپیما در سال۱۹۷۴ تحویل هواپیمایی جمهوری اسلامی شده و موتورهای یک و سه آن (که لحظاتی قبل از سقوط از کار افتاده‌اند) به‌صورت دست دوم با ساعات پروازی حدود ۵۸۰۰۰ تا ۶۷۰۰۰ ساعت، در سال ۲۰۰۷ خریداری شده و در تاریخ ۲۰۱۰. ۸. ۱۷ میلادی روی این هواپیما نصب شده است.

هر چند براساس مقررات، پرواز این هواپیما با توجه به وضعیت سیکل‌های پروازی و چک‌های دوره‌ای آن امکان پذیر بوده اما از آنجا که تولید این هواپیما در سال۱۹۸۴ متوقف شده و بیش از سه‌چهارم هواپیماهای ساخته شده از این نوع از‌رده خارج شده و مابقی عمدتاً به‌صورت هواپیمای باری مورد استفاده قرار می‌گیرد، لذا به‌کارگیری این نوع هواپیما در جابه‌جایی مسافر صحیح به‌نظر نمی‌رسد.