بین ‌‌صد هزار تماشاگر ‌یک ‌نفر هم‌ کتابخوان ‌نیست

خبرگزاری مهر: نخستین جلسه از اتاق فکر باشگاه کتاب فرهنگسرای ارسباران با موضوع «جامعه، کتاب، فوتبال» عصر روز چهارشنبه 24 خرداد با حضور عادل فردوسی‌پور، امیر حاج رضایی، حمید رضا صدر و خلیل سپهر سلطانی در این برگزار شد.

تنها شش صدم درصد از نشر کشور با موضوع فوتبال است

در ابتدای این نشست سپهر سلطانی جامعه شناس و از مدیران سابق فوتبال کشور با اشاره به اینکه باید پذیرفت که میان فوتبال و مطالعات فرهنگی در جامعه نسبتی بوجود دارد اظهار کرد: مطالعات اجتماعی و فرهنگی با موضوع فوتبال در کشور ما قدمت زیادی ندارد. این بحث دامنه‌اش برمی‌گردد به بازی تاریخی ایران واسترالیا و اتفاقاتی که در دهه 90 در فوتبال ما رخ داد. این اتفاقات منجر به این که کارشنااسنی که تا آن زمان دامنه تاثیر اجتماعی فوتبال را کم رنگ می‌دیدند به این موضوع نگاه تازه‌ای بیاندازند.

وی در ادامه با اشاره به اینکه نخستین بحثی که در آن دوران خود را نشان داد آسیب‌شناسی این رفتارها و موج‌های فزاینده اجتماعی ناشی از فوتبال بود، اظهارکرد: مطالعات موضوعی نیز رفته به رفته خود را در ان دامنه نشان داد و بر این اساس بقیه ضرورت‌ها رفته رفته خود را نمایان کردند و کم کم فوتبال به عنوان منزلت اجتماعی در جامعه به بحث‌های کارشناسی قدم گذاشت.

سپهر سلطانی افزود: از این دروان به بعد درک جدید از ارزش اجتماعی فوتبال در جامعه ما حاصل شد و گفتمان رسمی به این سمت حرکت کرد که از منظر مهندسی اجماعی نگاه سازنده‌ای را به فوتبال بیاندازد و از آن به عنوان یک ظرفیت برای نوسازی اجتماعی استفاده کند و آن را به یک گفتمان مدرن در میان ما مبدل کند.

این استاد جامعه شناسی در پایان با اشاره به آمار تالیفات و تحقیقات انجام گرفته پیرامون فوتبال در ایران گفت: در خلال سال‌های 87 تا 90 از میان 2800 پایان نامه دکتری و کارشناسی ارشد در کشور تنها 40 پایان نامه به موضوع فوتبال اختصاص داشته است که با اغماض 6 پایان نامه را می‌توان مرتبط با بحث‌های اجتماعی نیز دانست. در این میان سهم مقالات علمی نیز تنها 61 مقاله از 1500 عنوان اثر منتشر شده است که تنها 13 عنوان از آنها در کنار فوتبال به موضوعات اجتماعی نیز توجه داشت‌اند همچنین در بحث نشر کتاب نیز بر اساس آمار موسسه خانه کتاب در سال 90 از میان 69 هزار عنوان کتاب منتشر شده در کشور تنها 61 عوان با موضوع فوتبال مرتبط بوده‌اند واز بین آنها تنها 4 اثر به مطالعات اجتماعی هم نیم‌نگاهی داشته‌اند.

در ادامه این نشست مجری برنامه با دعوت ازعادل فردوسی‌پور، امیر حاج رضایی، حمید رضاصدر برای حضور بر روی سن، از آنها خواست تا تجربیات خود را درباره وجه اجتماعی فوتبال و نیزانتشار آثار مکتوبی که در این زمنیه منشاء تالیف و ترجمه آن بوده‌اند ارائه کنند.

ماجرای جابجایی آرا انتخابات ریاست جمهوری فرانسه توسط زیدان

در ابتدا امیرحاج رضایی نگاه اجتماعی خود به فوتبال را غریضی عنوان کرد و گفت: این نگاه به زندگی من بر می‌گردد. وی با اشاره به مقدمه کتاب فوتبال علیه دشمن که با ترجمه عادل فردوسی‌پور منتشر شده است گفت: فوتبال همیشه به ما نهیب می‌زند که زندگی به سرعت در حال گذر است سرعتی که شبیه سرعت فرارهای لیونل مسی است.

وی ادامه داد: کتاب‌هایی که در زمینه فوتبال منتشر شده‌اند سهم قابل توجهی در تعمیق نگاه ما به ان ورزش داشته‌اند و کمک کرده‌اند که فوتبال را تنها در چهارچوب مستطیل سبز خلاصه نکنیم.

حاج رضایی با اشاره به خاطره‌ای ار انتخابات ریاست جمهوری فرانسه در سال‌های گذشته گفت: زمانی که ژان ماری لوپن به عنوان رقیب ژاک شیراک در انتخابات مطرح شد موجی از نگرانی کشور فرانسه را در برگرفت و همه از روی کار آمدن یک نژادپرست افراطی مانند لوپن اظهار نگرانی می‌کردند. در این میان زین‌الدین زیدان در یک سخنرانی با اشاره به انقلاب‌های فرانسه وخون‌هایی که در این زمینه در طول تاریخ ریخته شده است خواستار رای دادن مردم به شیراک شد و همین سخنرانی رای لوپن را بیش از هشت درصد کاهش داد.

فوتبال من را به آدم‌های معمولی نزدیک کرد

حمید رضا صدر نیز پس از امیر حاج رضایی با اشاره به اینکه ذهن خود را آکنده از اطلاعات بی مصرفی درباره فوتبال می‌داند گفت: فوتبال من را به جایی نرساند اما راهی بود تا بتوانم با آن به یکسری از آدم‌های معمولی نزدیک‌تر شوم و خب من حس می‌کنم بر خلاف آنچه راجع به فوتبال اندیشیده می‌شود این مقوله یک کار جدی گروهی است که به ما هشدارهایی نیز می‌دهد.

فوتبال زندگی ما را منعکس می‌کند

پس از صدر نوبت به عادل فردوسی‌پور در سخنان کوتاهی به ترجمه کتاب فوتبال علیه دشمن اشاره کرد و گفت: حالا که به این کتاب نگاه می‌کنم متوجه می‌شوم که فوتبال واقعا یک جنگ است و البته خیلی چیزهای دیگر هم هست. زندگی ما در فوتبال است و این ورزش به بهترین شکل ممکن آن را منعکس می‌کند.

پس از این سخنان حمید رضا صدر میکروفن را در اختیار گرفت و گفت: همه خاطرات و رویدادهای مهم زندگی من بر اساس جام‌های جهانی در ذهنم طبقه‌بندی شده است. اگر از من چهار سال به چهار سال و بر اساس جام‌های جهانی سوال کنید حتی می‌توانم بگویم چه کسی اولین بار دل من را شکست.

پائلو کوئیلو و جام جهانی

پس از این سخنان صدر امیر حاج رضایی گفت: در جام جهانی 2006 پائلو کوئیلو نویسنده نام دار آمریکای لاتین به آلمان رفت و در مصاحبه‌ای گفت: من از فوتبال سررشته‌ای ندارم اما به برنده‌ها و بازنده‌ها توصیه می‌کنم که خیلی خوشحال و یا ناراحت نباشند چون ممکن است به زودی جای آنها با همدیگر عوض شود.

وی ادامه داد: در سینما ژانرهای مختلفی برای تولید یک اثر تعریف می‌شود ولی در فوتبال همه آن ژانرها به یکباره در یک مسابقه جمع می‌شوند.

در فوتبال کاسب‌ها جای عاشق‌ها را گرفته‌اند

حاج رضایی ادامه داد: فوتبال ما در ایران را عاشق‌ها پیش می‌برند که الان جایشان را کاسب‌ها به زور گرفته‌اند. من و آقای صدر کنار ورزشگاه امجدیه سابق برای دیدن فوتبال زیاد کتک خورده‌ایم چون پول نداشتیم که برویم داخل و مسابقه را تماشا کنیم و می‌خواستیم از روی نرده‌ها بپریم داخل. این عاشقی برای من از چهار سالگی شروع شده است و تا الان نیز من را با خود کشیده است. حتی خلاء در گذشت همسرم را هم با فوتبال پر می‌کنم.

این کارشناس فوتبال همچنین با اشاره به آثار منتشر شده از فردوسی‌پورو صدر گفت: فوتبال در ذات خود یک زبان بین‌المللی است که نیازی به هیچ مترجمی ندارد و این نوع از آثار هستند که ابعاد اجتماعی این ورزش را برای ما روشن می‌کنند. در جام جهانی 98 روزنامه لیبراسیون پیش بینی کرده بود که در صورت قهرمانی فرانسه در جام جهانی ژاک شیراک خواهد توانست رئیس جمهور باقی بماند. و در صورت صعود ژاپن به مرحله بعد ارزش پول ملی این کشور تقویت می‌شود و در صورت صعود کشور نیجریه به دور بعد حاکم آن خواهد توانست در قدرت باقی بماند.

پس از حاج رضایی عادل فردوسی پور بار دیگر میکروفن را در دست گرفت و به سوالاتی درباره ترجمه‌هایش از آثار مکتوب فوتبال سخن گفت.

مبلغ قرارداد بازیکنان با کیفیت بازی آنها تناسبی ندارد

وی با اشاره به ترجمه نیمه کاره خود از کمتابی با عنوان «فوتبال پلیرز» گفت: منتظرم تا تکلیف نشر چشمه که ناشر من است ان شاء الله درست شود تا این کار را هم تکمیل و منتشر کنم.

فردوسی پور سپس درباره مبالغ قراردادهای بازیکنان فوتبال در کشور گفت: من اعتقادی به قانون سقف قراردادها ندارم اما ای کاش مبالغی که به بازیکنان داده می‌شود، استحقاقش را داشته باشند. شما بازی آنها را در مسابقه قطر دیدید. مردم ما با این بازی و چنین دستمزدهایی ارتباط برقرار نمی‌کنند. یک فرد عادی در ایران باید چند قرن کار کند تا به چنین مبالغی دست پیدا کند! اینها همه نشان از این است که این ارقام برای جامعه ما ناملموس است و البته در بقیه دنیا نیز همینگونه است.

فوتبال برای سیاسیون راه میانبر رسیدن به قدرت و ثروت شده است

صدر هم در تکمیل صحبت‌های فرودسی پور گفت: فوتبال ما بازتاب شرایط جامعه ماست. باید بپذیریم که جامعه ما این روزها به شدت سوداگر شده و بر اساس مادیات قضاوت می‌کند. من این موضوع را حتی در خانواده خودم که اصلا مادی گرا نیست هم مشاهده می‌کنم. این روزها اسم علی کریمی را که می‌بریم بازی‌او یادمان نمی‌آید اما اتومبیل او را به یاد می‌آوریم. این مادی گرایی همه جامعه ما را به سمت خود کشیده استی و شمال و جنوب شهر هم ندارد.

پس از این سخنان امیرحاج رضایی گفت: فوتبال ما این روزها اسیر یک طیف تمامیت خواه شده است. ان افراد که خیلی از آنها فوتبالی نیز نیستند جامعه ما را به سمت و سویی غیر ورزشی هدایت کرده‌اند. فوتبال ما امروز سیاسی شده است و این موضوع درست از زمانی آغاز شد که سیاسیون فوتبال را راهی میانبر برای رسیدن به قدرت و پول دریافتند.

وی افزود: در بازی با قطر مردم ما دل خوش کرده بودند که تیمشان با یک پیروزی در مقابل یکی تیم عربی حاشیه خلیج فارس که حساسیت زیادی روی آنها داریم، شب خوشی را برای خود رقم بزنند اما این اتفاق نیفتاد و موجب سرخوردگی شد.

در این زمان در به میان کلام حاج رضایی آمد و گفت: البته ایرادی ندارد که سیاسیون به فوتبال بیاییند اما نباید که فوتبال تنها در آنها خلاصه شود.

پس از این حاج رضایی ادامه داد: مدیران فوتبال ما امروزه به هیچ وجه برای این ورزش مناسب نیسند چرا که نه خودشان و نه کابینه‌شان فوتبالی نیستند.

صاحب اصلی فوتبال مردم هستند

صدر هم در ادامه گفت: من حرف‌های آقای حاج رضایی را قبول دارم اما معتقدم فوتبال در دست خود ما مردم ماست و جایگاه آن نیز خدشه ناپذیر است. نباید ناامید شویم. صاحب اصلی فوتبال خود ماییم.

عادل فردوسی ‍‌پور نیز در بخش پایانی این نشست در سخنان کوتاهی با اشاره به اظهار لطف مردم به برنامه نود گفت: امیدوارم روزی برسد که آثار فاخر مکتوب درباره فوتبال بیشتر منتشر شود و بتوانیم درباره آن حتی میزگردی نقد نیز برگزار کنیم. جامعه ما جامعه کتابدوستی نیست. همین مردمی که به استادیوم می‌آیند بعید می‌دانم از هر صدهزار نفرشان یک نفر کتاب خوان باشند امیدوارم که روزی با فوتبال بتوانیم مردم را با مطالعه آشتی دهیم و فوتبال بهانه‌ای برای این آشتی شود.