ماجرای درز اطلاعات سايت‌های اينترنتی چيست؟

آفتاب: اخباري در برخي سايتهاي اينترنتي منتشر شده كه از درز اطلاعات هزاران سايت و وبلاگ ثبت شده در سايت ستاد ساماندهي پايگاه‌هاي اينترنتي خبر مي‌دهد. بر اساس اين اخبار گفته مي‌شود يكي از كارمندان مركز توسعه‌ي فن‌آوري اطلاعات و رسانه‌هاي ديجيتال موجب درز اطلاعات محرمانه سايت‌ها و وبلاگ‌ها شده است.

در اين زمينه صحبت‌ها به راه‌اندازي جمعي با نام مجمع فعالان فن‌آوري اطلاعات و رسانه‌هاي ديجيتال كشيده شد و از عدم صلاحيت اين مجمع و غيرمجاز‌ بودن فعاليت آن صحبت به ميان آمد. حتي عده‌اي اين‌گونه مطرح كرده‌اند كه فعالان اين مجمع كه برخي از آن‌ها پيش‌تر در مركز توسعه‌ي فن‌آوري اطلاعات و رسانه‌ها فعاليت داشتند، موجب درز اين اطلاعات شده‌اند.

به گزارش ايسنا، به منظور انتظام امور و فعاليتهاي اطلاع‌رساني و توسعه خدمات دسترسي به اينترنت در كشور و با هدف ساماندهي (ثبت، حمايت و نظارت) فعاليت پايگاه‌هاي اطلاع‌رساني اينترنتي ايراني در كشور و با مدنظر قرارد ادن حق دسترسي آزاد و سالم مردم به اطلاعات و دانش، حمايت از پايگاه‌هاي اطلاع‌رساني قانوني و رعايت حقوق اجتماعي و صيانت از ارزش‌هاي اسلامي، ملي، فرهنگي و اجتماعي كشور و همچنین تصویب نامه هیأت وزیران مبنی بر آیین نامه ساماندهی فعالیت پایگاه‌های اطلاع‌رسانی و سایت‌های ایرانی اعم از وب‌سایت‌ها و وبلاگ‌ها این طرح از دی ماه سال 1385 به اجرا درآمد.

کلیه دارندگان وب‌سایت‌ها و وبلاگ‌ها می‌توانستند نسبت به ثبت پایگاه اینترنتی خود در سايت ساماندهي اقدام كنند. پس از ثبت وب سایت‌ها و وبلاگ‌ها نامه الکترونیکی از طرف ستاد ساماندهی وب‌سایت‌های ایرانی مبنی بر دریافت اطلاعات به آدرس الکترونیکی وب سایت مذکور ارسال می‌شد.

نكته‌اي كه ممكن است باعث ابهام شود اين است كه مگر در اين سايت‌ها و وبلاگ‌ها كه تمام اخبار و مطالب خود را در فضاي مجازي منتشر كرده‌اند، چه سر مگويي وجود داشته است و يا حتي صاحبان اين سايت‌ها چه اطلاعات محرمانه‌اي داشته‌اند كه اكنون انتشار آن‌ها بخواهد تا اين اندازه حساسيت‌بر‌انگيز باشد؟

محمد‌صادق افراسيابي - معاون مركز توسعه فن‌آوري اطلاعات و رسانه‌ها ديجيتال ارشاد - در گفت‌وگو با خبرنگار ايسنا توضيح بيشتر در اين زمينه را به جلسه‌اي كه قرار است فردا با حضور مدير عامل مركز توسعه برگزار شود، موكول كرد.

اما محمدجعفر محمدزاده - معاون امور مطبوعاتي و اطلاع‌رساني وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي - در گفت‌وگو با خبرنگار رسانه ايسنا درباره درز اطلاعات سايت‌ها و وبلاگ‌ها از پايگاه ساماندهي گفت: سرور اين پايگاه دست مركز توسعه فن‌آوري اطلاعات و رسانه‌هاي ديجيتال است و كل سايت‌ها و وبلاگ‌هايي كه ساماندهي شدند، در اين سايت ثبت مي‌شوند و ما هم به نوعي كاربر آن هستيم و از آن بهره‌برداري مي‌كنيم.

او با تاكيد مجدد بر اينكه سرور اصلي دست مركز توسعه فن‌آوري اطلاعات و رسانه‌هاي ديجيتال است و اطلاعات مهمي لو نرفته خاطر نشان كرد: اما امسال طرح ما براي رسانه‌هايي است كه كار ارتباط جمعي مي‌كنند، مثل پايگاه‌هاي اطلاع‌رساني و خبرگزاري‌ها.

وي گفت: دوستان ما در اين باره تدبير مي‌كنند و آنقدر نبايد اين مساله مشكل‌دار باشد، براي مجموعه‌اي كه به معاونت مربوط است تلاش مي‌كنيم، زيرا وبلاگ‌ها و فروشگاه‌هاي اينترنتي هم در اين سايت ثبت شده‌اند اما آنچه ما متولي آن هستيم، خبرگزاري‌ها، روزنامه‌هاي الكترونيكي و پايگاه‌هاي اطلاع‌رساني هستند كه تا پايان سال جمع‌آوري و ساماندهي اين اطلاعات نيز انجام مي‌شود.

محمدرضا منتظرقائم - كارشناس - در اين باره به خبرنگار ايسنا گفت: بحث‌هايي كه مطرح مي‌شود مربوط به انتشار اطلاعات محرمانه در فضاي مجازي نيست، اما به هر حال برخي افراد از دسترسي خود به اطلاعات محرمانه سو‌ءاستفاده كرده‌اند.

وي ادامه داد: زماني كه يك فرد براي ثبت يك سايت و يا وبلاگ به وزارت ارشاد مراجعه مي‌كند، برخي اطلاعات محرمانه مانند نشاني محل سكونت، شماره تلفن همراه و يك آدرس اي‌ميل از او گرفته مي‌شود. اكنون اتفاقي كه افتاده اين است كه از اين شماره تلفن‌ها، آدرس‌ها و نشاني‌هاي الكترونيكي براي تبليغ اين مجمع استفاده شده است و اين موضوع خلاف قانون و اخلاق به‌شمار مي‌رود.

منتظر‌قائم در ادامه اظهار كرد: افراد براي ثبت سايت‌هاي خود نشاني اينترنتي و يا نشاني منزل و شماره تلفن همراه خود را براي اين نداده‌اند كه بعد‌ها قرار باشد به اين آدرس‌ها و شماره‌ها بسته‌هاي تبليغاتي ارسال شود. اكنون عده‌اي از دسترسي به اين اطلاعات سو‌ءاستفاده كرده‌اند.

وي ادامه داد: حتي اين افراد پيش از راه‌اندازي مجمع و خروج از مركز توسعه ارتباطات تهديد كرده بودند كه اگر اين اطلاعات در اختيار آن‌ها قرار نگيرد، ممكن است چه اقداماتي انجام دهند.

منتظر‌قائم تاكيد كرد: بنده و عده‌اي از همكاران من به عنوان افرادي كه سال‌هاست در فضاي مجازي فعاليت داريم، در زمان پركردن فرم‌هاي محرمانه ارشاد يك آدرس اي‌ميل جديد به اين منظور تعريف كرديم تا آن آدرس تنها براي اين باشد كه اگر زماني قرار شد ارشاد سايت ما را فيلتر كند، به آن آدرس اطلاع‌ دهد، اما اكنون مي‌بينيم كه در آن آدرس پيام‌هايي از اين مجمع وجود دارد و همين موضوع به خوبي گوياي آن است كه اطلاعات ما توسط اين افراد مورد سوء‌استفاده قرار گرفته است.

وي در عين حال اظهار كرد: رهبر معظم انقلاب به فعالان عرصه سايبري لقب افسران جنگ نرم داده‌اند؛ اكنون اطلاعات مربوط به اين افراد ممكن است به گونه‌هاي مختلف مورد سوءاستفاده قرار بگيرد و قطعا بسياري از فعالان اين عرصه به هيچ عنوان علاقه ندارند كه آدرس منزل آن‌ها و حتي شماره تلفن همراه آن‌ها در دست ديگران قرار داشته باشد اما اكنون اين افراد اين اطلاعات را مورد سوءاستفاده قرار داده و از آدرس اين افراد براي فرستادن بسته‌هاي تبليغاتي مجمع خود استفاده مي‌كنند.

منتظر قائم در بخش ديگري از صحبت‌هاي خود به عدم صدور مجوزي از سوي وزارت ارشاد براي اين مجمع اشاره كرد و گفت: ما بيش از برگزاري همايش اين مجمع حتي به اعضاي شوراي عالي فضاي مجازي هم يادآور شديم كه اين مجمع فاقد وجاهت قانوني است اما آن‌ها گفتند كه با توجه به اين كه تبليغات اين مجمع در تلويزيون هم پخش شده و دعوت‌نامه آن هم براي ما ارسال شده، ما در اين همايش حضور پيدا خواهيم كرد.

اين كارشناس ادامه داد: البته پس از اين همايش چند نفر از شواري عالي فضاي مجازي هم خاطرنشان كردند كه حضورشان در اين مجمع به معناي آن نيست كه مسووليتي در اين مجمع بر عهده دارند و يا اين مجمع منتسب به آن‌هاست.

منتظر قائم در ادامه صحبت‌هاي خود درباره اينكه اگر اين اطلاعات تا اين اندازه محرمانه تلقي شده پس چگونه به اين راحتي در اختيار اين افراد قرار گرفته است، به لو رفتن رمزهاي عابر بانك‌ها اشاره كرد و گفت:‌ مگر رمز عابربانك‌ها جزو اطلاعات محرمانه محسوب نمي‌شد كه دو ماه پيش مورد سوءاستفاده قرار گرفت، آيا مي‌توان گفت چون اين اطلاعات محرمانه است تنها رييس يك بانك مي‌تواند به آنها دسترسي داشته باشد؟

وي همچنين به نام‌گذاري اين مجمع اشاره كرد و با بيان اين‌كه حتي در نام گذاري اين مجمع از نام يك سازمان بزرگ دولتي بهره گرفته شده است اظهار كرد: عده‌اي زيادي از فعالان عرصه مجازي در زمان حضور برخي از اعضاي مجمع فعلي در بخش دولتي از حضور آن‌ها ابراز نارضايتي مي‌كردند و به همين دليل اين افراد تصميم گرفتند از فضاي دولتي خارج شده و در قالب مجموعه‌اي جديد شروع به فعاليت كنند. در اين ميان برخي منابع مالي كه در اختيار اعضاي اين مجمع قرار داشت هم موجب شد كه آن‌ها بتوانند به راحتي همايشي برگزار كنند.

منتظرقائم در ادامه صحبت‌هاي خود با تاكيد مجدد بر اين كه در حال حاضر بسياري از فعالان اصلي فضاي مجازي از تشكيل چنين مجمعي اعلام نارضايتي مي‌كنند، در پاسخ به اين‌كه اگر تا اين اندازه نارضايتي نسبت به حضور اين افراد در بخش دولتي وجود داشته حال چگونه اين عده تصميم به راه اندازي يك مجمع مستقل گرفته‌اند و همايشي هم براي آن برگزار كرده‌اند، خاطرنشان كرد: من نمي‌توانم نيت خواني كنم اما به هر صورت داشتن يك مجمع قدرتمند امتياز بزرگي در فضاي مجازي محسوب مي‌شود.

وي ادامه داد: به هر حال اعضاي شوراي عالي فضاي مجازي خود نمي‌توانند وارد امور ميداني و اجرايي شوند به همين دليل آن‌ها نياز به يك بازوي اجرايي دارند كه اين عده اكنون در تلاش هستند خود را به بازوي اجرايي شورا مبدل كنند.

منتظرقائم با تاكيد بر اين كه در اقدامات اين مجمع حتي شوراي عالي فضاي مجازي هم به نوعي مورد سوءاستفاده قرار گرفته، درباره اينكه در حال حاضر چه نيازي به تشكيل مجمعي غير دولتي احساس مي‌شود، گفت: هر مرجع و ارگان دولتي نياز به يك مجمع خوب از فعالان آن حوزه دارد كه نفس اين عمل بسيار خوب است اما در حال حاضر انتقادي كه به اين موضوع وارد است آن كه چرا عده‌اي كه زماني مسووليت دولتي بر عهده داشتند، اين مجمع را راه‌اندازي كرده‌اند؟ مگر اين افراد چه حرف جديدي مي‌توانند داشته باشند كه تاكنون در مناصب دولتي خود آن را بيان نكرده‌اند؟

اما اين فعال فضاي مجازي در بخش پاياني صحبت‌هاي خود خاطرنشان كرد: به هر صورت نبايد برخي رانت‌ها موجب شود كه ما شاهد چنين اتفاقاتي باشيم. اكنون اتفاقات رخ داده به گونه‌اي است كه افراد شاخص همه حوزه‌هاي سايبري نسبت به آن گلايه‌مند هستند و از شرايط ايجاد شده اعلام نارضايتي مي‌كنند.

بنا بر اعلام، ثبت وب‌سایت‌ها گامی بود در جهت ساماندهی وب‌سایت‌ها تا با حمایت‌های در نظر گرفته شده و نظارت بر آن‌ها خدمات شایانی در عرصه اطلاع‌رسانی آنها ایفا گردد اما پس از انتشار خبر درز اطلاعات اين سوال ايجاد شده كه اين اطلاعات چيست؟

بر اساس اطلاعات موجود کلیه سایت‌ها اعم از خبری، اطلاع رسانی، علمی، آموزشی و... که دارای دامنه منحصر به فرد (Domain) هستند، ملزم به تکمیل فرم ثبت نام در طرح ساماندهی سایتهای ایرانی بودند.

همچنين ثبت وبلاگ‌های بدون دامنه اختصاصی (به عنوان مثال test.samandehi.com ) اجباری نبوده و در صورت تمایل به ثبت وبلاگ، از اطلاعات جمع‌آوری شده در طرح‌های حمایت از پایگاه‌های اینترنتی استفاده خواهد شد.

در بخش مربوطه به راهنمای ثبت نام مسوول سایت شما باید اطلاعات مربوط به مدیر مسوول سایت را تکمیل كنيد كه شامل موارد زير است:

1- نام : (نام مدیر مسئول سایت )

2- نام خانوادگی : (نام خانوادگی مدیر مسئول سایت )

3- شماره شناسنامه : (شماره شناسنامه مسئول سایت)

4- تاریخ تولد : (تاریخ تولد مسئول سایت)

5- شماره ملی : (شماره ملی مسئول سایت)

6- ملیت : (ملیت مسئول سایت)

7- جنسیت : (جنسیت مسئول سایت)

8- آدرس : ( آدرس محل سکونت یا محل کار مدیر مسوول سایت که در صورت لزوم از طریق این آدرس قادر به دریافت نامه‌های ارسالی باشد. لطفا حتما شهر و استان را نیز در آدرس خود انتخاب كنيد.)

9- تلفن همراه : (از این شماره جهت تماس های ضروری با مسوول سایت استفاده خواهد شد.)

10- تلفن : ( تلفن ثابت مدیر مسوول سایت که در صورت لزوم از این طریق با مدیر مسوول سایت تماس گرفته می‌شود. لطفا حتما کد شهرستان را نیز درج كنيد)

در صفحه بعدی باید مشخصات کاربری مورد نظر خود را برای عضویت در سایت ساماندهی وارد كنيد كه شامل موارد زير است:

1- نام کاربری (نام کاربری دلخواه برای ورود به سایت ساماندهی. در صورتی که این نام قبلا استفاده شده باشد بلافاصله نمایش داده خواهد شد. )

2- کلمه عبور : (کلمه عبور مورد نظر)

3- کلمه عبور مجدد : (تکرار کلمه عبور مورد نظر)

4- آدرس پست الکترونیکی : ( در این قسمت آدرس پست الکترونیکی خود را که بطور مرتب کنترل می کنید بنویسید. در صورتی که این آدرس قبلا استفاده شده باشد بلافاصله نمایش داده خواهد شد. )

با پایان این مرحله شما یکی از کاربران سایت ستاد ساماندهی وب سایت ها خواهید بود. در این زمان فرم ثبت نام وب سایت به شما نمایش داده خواهد شد تا بتوانید اولین وب‌سایت را به نام خود ثبت كنید. پس از این هر زمان که بخواهید می‌توانید با ورود به سایت ستاد ساماندهی، وب‌سایت‌های دیگری را به نام خود ثبت كنيد.‍

به گزارش ايسنا، در فرم ثبت مشخصات سایت نيز باید اطلاعات زیر را وارد کنید:

1- نام وب سایت: (عنوان دلخواه برای ثبت وب سایت)

2- آدرس وب سایت : (بهتر است آدرس سایت خود را به صورت کامل مانند http://www.samandehi.ir وارد كنيد)

3- نوع پایگاه اینترنتی : در این قسمت باید نوع پایگاه اینترنتی خود را مشخص كنيد، گزینه‌های قابل انتخاب به شرح ذیل است:

وب سایت: (چنانچه پایگاه اینترنتی شما دارای دامنه (domain) مستقل و منحصر به فرد مانند www.samandehi.com یا www.samandehi.ir است، این گزینه را انتخاب کنید)

وبلاگ دارای دامنه اختصاصی: (چنانچه پایگاه اینترنتی شما از نوع وبلاگ است و دارای دامنه (domain) اختصاصی و منحصر به فرد مانند www.samandehi.com است، این گزینه را انتخاب کنید.

وبلاگ: چنانچه پایگاه اینترنتی شما به صورت وبلاگ بوده و شما این پایگاه را با استفاده از خدمات سرویس دهندگان وبلاگ راه‌اندازی كرده‌اید و آدرس وبلاگ شما شبیه test.samandehi.com است ، این گزینه را انتخاب كنيد.

توجه : ثبت وبلاگ‌های بدون دامنه اختصاصی، اجباری نيست. در صورت تمایل به ثبت وبلاگ ، از اطلاعات جمع آوری شده در طرح های حمایت از پایگاه های اینترنتی استفاده خواهد شد.

راهنماي ويرايش مشخصات سايت هم شامل: 1- عنوان وب سايت، 2- نوع پايگاه اينترنتي : ( چنانچه پايگاه اينترنتي شما مربوط به سازماني دولتي مي باشد گزينه "دولتي" را انتخاب كنيد، اگر سايت مربوط به يک شرکت خصوصي مي باشد گزينه "شرکتی" و اگر سايت شخصي است گزينه "شخصي" را انتخاب كنيد؛ 3- هدف از ايجاد وب سايت: ( لطفا در اين قسمت انگيزه خود را از راه اندازي اين سايت به طور اختصار بيان كنيد.)4- زبان برنامه نويسي سايت: (لطفا از بين گزينه هاي موجود در اين قسمت تکنولوژي هاي به کار رفته در سايت خود را انتخاب كنيند.) 5- نوع بانک اطلاعاتي: ( چنانچه سايت شما داراي بانک اطلاعاتي مي باشد نوع آن را مشخص كنيد.) 6- سال ايجاد وب سايت، 7- تعداد تقريبي بازديد روزانه از سايت، 8- نام سايت ميزبان،9- کشور ميزبان سايت، 10- زبان سايت، 11- کاربري پايگاه اينترنتي، 12- نوع محتواي سايت، 13- مخاطبين به لحاظ رده بندي سني و 14- مخاطبين به لحاظ تخصص: در اين قسمت بايد مخاطبين پايگاه اينترنتي خود را از نظر تخصص مشخص كنيد.